Demonstracja w rolnictwie

Demonstracja w rolnictwie – praktyczny sposób upowszechniania postępu rolniczego, polegający na zapoznaniu rolników z innowacjami rolniczymi poprzez ich wizytę na polu (obiekcie) demonstracyjnym, bądź w pomieszczeniach produkcji zwierzęcej. Ma na celu ukazanie wyższości nowych metod produkcji roślinnej i zwierzęcej nad dotąd stosowanymi.

Demonstracja w rolnictwie jest właściwa dla rolnictwa polskiego, które charakteryzuje się dużym rozdrobieniem gospodarstw rolnych.

Właściwe cechy demonstracji w rolnictwie

Demonstracje w rolnictwie jako forma doradztwa rolniczego mają charakter praktyczny i służą do przedstawienia nowych zjawisk zachodzących w rolnictwie.

Demonstracje mają pokazać rolnikom jak osiągać optymalne wyniki produkcyjno-ekonomiczne dzięki stosowaniu nowoczesnych, postępowych metod gospodarowania, racjonalnemu użytkowaniu nowych środków produkcji, lepszemu wykorzystania warunków przyrodniczo-ekonomicznych. Demonstracje pozwalają na ukazanie właściwego powiązania ze sobą działów i gałęzi produkcji, związków między pracą żywą i uprzedmiotowioną, sposobu stosowania środków technicznych i organizacyjnych, a także porównanie stosowania środków produkcji pochodzenia przemysłowego oraz sposobów korzystania z własnych zasobów (nawozów naturalnych, gnojówki, gnojowicy).

Demonstracje mają z reguły charakter ciągły, trwają przez cały sezon wegetacyjny lub nawet przez kilka lat. Demonstracje mają na celu zapoznanie rolników z działaniem nowego środka produkcji, urządzenia lub sposobu postępowania, który ma zastąpić dotychczas stosowane sposoby. Przeprowadzane są na plantacjach roślin uprawnych, poletkach łanowych, trwałych użytkach zielonych, a także w oborze, owczarni czy chlewni.

Demonstracja w rolnictwie zmierza do ukierunkowania obserwacji, umożliwiającej dokonania pełnej oceny obserwowanego zjawiska, pracy urządzenia, podmiotu lub procesu technologicznego. Polega na poznaniu różnic i podobieństw między sąsiednimi poletkami, w których zastosowano odmienne gatunki roślin, dawki nawozów mineralnych, herbicydów, technologię orki, siewu, pielęgnacji, itp.

Zdaniem A. Lewczuka i innych autorów „Demonstracje mają na celu zapoznanie rolników z nowoczesnymi technologiami, metodami i środkami produkcji, oferowanymi przez naukę i przemysł. Tematyka demonstracji jest pochodną potrzeb i zainteresowań rolników oraz oferowanych przez naukę wyników badań. Dla uwypuklenia zalet upowszechnianych nowości (takich jak np. łatwość stosowania) oraz zwiększenia siły przekonywania, stworzona była zasada porównywalności z metodami tradycyjnymi, stosowanymi w danym rejonie, wsi lub gospodarstwie. Demonstracje są zakładane i prowadzone na podstawie instrukcji określającej tematykę, sposób zakładania, ilość i rodzaj stosowanych środków i zabiegów, terminy oraz metod wykorzystywania uzyskanych wyników w działalności upowszechnieniowo-szkoleniowej. Wszystkie wykonywane podczas demonstracji czynności, zabiegi, stosowane środki i uzyskane efekty powinny być odnotowywane w karcie dokumentacyjnej”.

Wybór obiektów do demonstracji w rolnictwie

Wybór obiektów demonstracyjnych ma duże znaczenie dla procesu upowszechniania innowacji. Wśród ważnych cech można wymienić:

• tematyka demonstracji zgodna z występującymi trendami w rolnictwie;
• trafny wybór odpowiedniego obiektu do demonstracji, który spełnia kryteria położenia, dostępności, oznakowania;
• właściwy dobór miejsca i czasu przeprowadzenia demonstracji, który odpowiada zainteresowanym rolnikom;
• określenie środków niezbędnych do przeprowadzenia demonstracji;
• wybór rolnika o odpowiednich cechach zawodowych i
• dokonanie oceny przeprowadzonej demonstracji.

Pokaz

Pokaz jest jednorazową formą zapoznania rolników z określonym obiektem, produktem czy przedmiotem, dokonany w naturalnych warunkach produkcyjnych danego gospodarstwa rolnego. Pokaz w przeciwieństwie do demonstracji dotyczy jakiegoś wybranego zagadnienia, najczęściej wąskiego. Celem pokazu jest zaprezentowanie organizacji i techniki określonego procesu produkcyjnego (np. sporządzania kiszonek) lub wyników określonej działalności produkcyjnej (np. pokaz zwierząt hodowlanych). Pokaz polega na wizualizacji czynności wykonywanych w gospodarstwie rolnym, który obrazuje nowe metody postępowania, warunki i możliwości stosowania, z jednoczesnym wykazaniem różnic i podobieństw między dotychczas stosowanymi metodami a proponowanymi nowymi rozwiązaniami.

Zdaniem Aleksandra Lewczuka i innych autorów - „celem pokazów jest zapoznanie rolników z określonym obiektem, techniką użytkowania i stosowania nowych maszyn lub innych środków produkcji, prawidłowego wykonywania zabiegów itp. Pokaz służyły przede wszystkim wprowadzeniu nowości, a dodatkowo także eliminowaniu błędów popełnionych przez miejscowych producentów, wpływających w konsekwencji ujemnie na wyniki gospodarowania. Obejmują tematykę z zakresu produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz mechanizacji i budownictwa wiejskiego”.

Warunki przeprowadzenia pokazu w rolnictwie

Za przeprowadzenie pokazu odpowiedzialny jest doradca rolniczy, który inicjuje pokaz oraz właściciel gospodarstwa rolnego, na terenie którego odbywają się dane czynności. Wśród niezbędnych warunkach przeprowadzenia pokazu, można wymienić:

• dobór właściwej tematyki pokazu, pozostający w związku z istniejącymi kierunkami postępu rolniczego;
• zapewnienie udziału dostatecznie licznej grupy rolników, którzy zapewnią właściwe rozprzestrzenianie się nowych rozwiązań;
• przygotowanie obiektu i właściciela gospodarstwa rolnego do pokazu;
• udzielenie niezbędnej pomocy i fachowego wsparcia w prawidłowym przeprowadzeniu pokazu;
• wskazanie na koszty wprowadzenia innowacji i realne możliwości przejścia na nowe sposoby postępowania.