Dirck van Baburen
| |
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1592–1593 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
Dirck van Baburen (ur. ok. 1592–1593 w Wijk bij Duurstede, zm. 21 lutego 1624 w Utrechcie)[1] – holenderski malarz okresu baroku, caravaggionista utrechcki.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był uczniem manierysty Paulusa Moreelse[1]. Prawdopodobnie przed 1615 wyjechał do Włoch[1][2]. W 1615 działał przez rok w Parmie[1][2], gdzie wykonał ołtarz Męczeństwa św. Sebastiana (1615, niezachowany)[3]. W latach 1616–1620 pracował w Rzymie[1], gdzie uległ wpływom Caravaggia i Carla Saraceniego. W 1617 wraz z Davidem de Haenem wykonał Złożenie do grobu dla Cappella della Pietà rzymskiego kościoła San Pietro in Montorio[2][3]. Pracował także dla kardynałów Vincenzo Giustinianiego i Scipione Borghese[2][3]. W Rzymie przystąpił do bractwa Bentvueghels[1]. Do Utrechtu wrócił w 1621 i pozostał tam do końca życia[1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Malował sceny religijne, mitologiczne i rodzajowe. Wykorzystywał mocny światłocień do wydobycia z półmroku intensywnych plam barwnych. Sytuował duże postacie w bliskim planie kompozycyjnym, przeważnie zestawione ciasno na niewielkiej przestrzeni, często ujęte półfiguralnie. Grubą mięsistą farbą sugestywnie odtwarzał fakturę przedmiotów, tkanin i ciał[2]. Często malował na miedzi.
Jeden z obrazów van Baburena – U stręczycielki (1622), który prawdopodobnie należał wówczas do teściowej Jana Vermeera[3] – mógł stać się inspiracją dla mistrza z Delftu do namalowania w 1656 płótna pod takim samym tytułem[2]. Ponadto Vermeer dwukrotnie wykorzystał motyw tegoż obrazu van Baburena, umieszczając go w tle dwóch innych swoich obrazów: Koncert (ok. 1665–1666) i Dziewczyna siedząca przy klawesynie (1673–1675)[2].
Wybrane dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Chłopiec grający na drumli (1621) – Utrecht, Centraal Museum
- Chrystus umywa nogi apostołom (ok. 1616) – Berlin, Gemäldegalerie
- Chrystus wśród uczonych (ok. 1622) – Bloomington, Indiana University Art. Museum
- Cierniem koronowanie (1623) – Utrecht, Museum Catharijneconvent
- Heraklit i Demokryt – Kowno, Muzeum Ciurlioniosa
- Koncert (ok. 1623) – Petersburg, Ermitaż
- Pojmanie Chrystusa (ok. 1619) – Rzym, Galeria Borghese
- Prometeusz skowany (1623) – Amsterdam, Rijksmuseum
- U stręczycielki (1622) – Boston, Isabella Stewart Gardner Museum
- Tytus (1622) – Berlin, Zamek Gruenewald
- Zaparcie się Świętego Piotra (1620–1624) – Zamek Królewski w Niepołomicach, Muzeum Narodowe w Krakowie[4]
- Złożenie do grobu (1617) – Rzym, San Pietro in Montorio
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Dirck van Baburen [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-04-27] (ang. • niderl.).
- ↑ a b c d e f g Antoni Ziemba, Baburen, Dirck van, [w:] Robert Genaille, Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 26, ISBN 83-221-0686-6 (pol.).
- ↑ a b c d Leonard J. Slatkes, Baburen, Dirck (Jaspersz.) van, Oxford Art Online. Grove Art Online, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T005524 [dostęp 2024-04-27] (ang.).
- ↑ Dirk van Baburen, Zaparcie się Świętego Piotra [online], Zbiory cyfrowe Muzeum Narodowego w Krakowie [dostęp 2024-04-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Samuel Rodary, Caravaggioniści holenderscy, Wrocław: Eaglemoss Polska, 2001 (Wielcy Malarze; nr 157).