Domy bamberskie na Dębcu w Poznaniu

Ulica 28 Czerwca 1956r. (dawna Dębiecka) z zabudowaniami bamberskimi (pierwszy po prawej Dom Trittów pod nr 290, w tle wieża kościoła Świętej Trójcy)

Domy bamberskie na Dębcu – istniejące na Dębcu w Poznaniu budynki mieszkalne, budowane przez mieszkańców pochodzenia bamberskiego lub skoligaconych Polaków, zasiedlających dawne podpoznańskie wsie, które obecnie stanowią dzielnice miasta i uległy głębokim przekształceniom przestrzennym.

Geneza

Osadnicy bamberscy przybyli w rejon Dębca około 1730, otrzymawszy pola, które ciągnęły się na zachód w stronę Świerczewa i na wschód sięgając Dębiny oraz Warty. W roku 1876 wielki pożar pochłonął większą część zabudowań dębieckich. Wkrótce po tym wydarzeniu potomkowie osadników bamberskich zbudowali nowe, murowane budynki, które przetrwały do dziś. Większość z nich wznosi się wzdłuż ulicy 28 Czerwca 1956 r. (dawniej Dębieckiej, przejściowo Dzierżyńskiego).

Obiekty

Kolejno, od północy:

Nr	Nr domu	Nazwa/właściciel	Data powstania	Zdjęcie	Uwagi
1.	290	Dom Trittów	1879-1885		Budynek z czerwonej cegły, nietynkowany, z zabudowaniami gospodarczymi. Mieścił restaurację, gdzie spotykali się członkowie Kółka Rolniczego, a także pierwszą szatnię drużyny piłkarskiej Lecha Poznań, którą Trittowie wspierali finansowo.
2.	295	Maksymilian Muth	XIX/XX w.		Jeden z czterech podpoznańskich domów Muthów w formie dworu. Cofnięty od ulicy i odgrodzony odeń ozdobną bramą. Portyk wsparty na czterech półkolumnach. Maksymilian Muth ofiarował dom kościołowi i wyprowadził się z niego. W latach 1923-1942 w ogrodzie stał pierwszy kościół na Dębcu (kaplica Najświętszego Serca Jezusowego), rozebrany na rozkaz nazistów niemieckich. Dom Mutha pełnił rolę probostwa, a po wojnie przedszkola prowadzonego przez zakonnice. W 1991 ustawiono tu głaz upamiętniający kościół.
3.	297	Dom Walterów	1880		Dwuczłonowy, parterowo-piętrowy. W części parterowej wnęka z figurą św. Wawrzyńca. Figura była dawniej częścią XIX-wiecznej kapliczki przydrożnej zlokalizowanej przy ul. św. Szczepana 17, zniszczonej przez hitlerowców w 1939. Ocaloną figurę wstawiono do wnęki po 1945.
4.	299	Dom Blumrederów	1880		Piętrowy obiekt wybudowali Blumrederowie, ale w połowie XX wieku przejęła go (w drodze małżeństwa) rodzina Trittów. Zachowane budynki gospodarcze na tyłach.
5.	311	Dom Paetzów	lata 80. XIX w.		Piętrowy, z naczółkiem (widok z 1991, obecnie pokryty reklamami, w tle bloki Klina Dębieckiego)
6.	313	Dom Kayserów	lata 80. XIX w.		Piętrowy.
7.	315	Dom Muthów	1882		Piętrowy.
8.	316	Dom Paetzów	lata 80. XIX w.		Piętrowy. Wyburzony na przełomie XX i XXI wieku, posiadał wnękę na figurę maryjną (zdjęcie z 1991).
9.	320	Dom Kosickich	1882		Ceglany, piętrowy, z zachowanymi zabudowaniami gospodarczymi (m.in. stodołą) i tablicą pamiątkową w kalenicy.

Stan zachowania obiektów jest różny, wiele z nich posiada liczne dobudówki, pokryta jest reklamami i szpecącymi banerami.

Inne

Oprócz bamberskich domów zachował się także krzyż drewniany przy domie Trittów (nr 290) z okresu międzywojennego, zniszczony przez hitlerowców i wzniesiony na nowo po wojnie.

Pośród zabudowań bamberskich stoi też dawna ceglana szkoła wiejska, niegdyś zlokalizowana w centrum wsi Dębiec.

Zobacz też

• Domy bamberskie prawobrzeżnego Poznania
• Muzeum Bambrów Poznańskich