Doping elektroniczny
Doping elektroniczny (zwany również „dopingiem cyfrowym”) – w szachach jest to niedozwolone korzystanie zawodnika z pomocy programów komputerowych podczas turnieju.
Odnotowano kilka afer związanych z dopingiem elektronicznym na świecie[1] i w Polsce[2]. Międzynarodowa Federacja Szachowa i Narodowe Związki Szachowe (np. Polski Związek Szachowy)[3] walczą z tym problemem poprzez m.in. wprowadzenie odpowiednich przepisów w Kodeksie szachowym.
Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]
Zawodnicy korzystający z dopingu używają programów i aplikacji, analizujących sytuacje na szachownicy i podpowiadających najlepszy ruch (człowiek nie jest w stanie w tak szybkim tempie przeanalizować tylu kombinacji co algorytm, przez co szanse przeciwnika na wygraną w znaczący sposób maleją)[4]. Podpowiadane rozwiązania mogą być niestandardowe, trudne do obrony lub zmieniać charakter całej rozgrywki. Z tej przyczyny słabszy zawodnik jest w stanie pokonać lepszego[5]. Zdaniem Mateusza Bartela z Polskiego Związku Szachowego zawodnik korzystający z dopingu elektronicznego może pokonać najlepszego szachistę, gdyż programy komputerowe wygrywają z arcymistrzami[5].
W sierpniu 2020 roku Arkadij Dworkowicz, prezydent Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE), zwrócił się do środowiska szachowego z prośbą o rozpoczęcie debaty na temat zalecanego postępowania z dopingiem elektronicznym oraz zawodnikami podejrzanymi o jego stosowanie, jednocześnie zaznaczając, że obecnie stosowane metody wykrywania nie gwarantują stuprocentowej skuteczności[6][7].
Przypadki wykrycia[edytuj | edytuj kod]
Zawodnicy przyłapani na korzystaniu z dopingu robili to za pomocą korzystania z telefonu komórkowego w toalecie, wysyłania SMS-ów lub mikrosłuchawek w uszach. Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Federacji Szachowej sędziowie reagują na podejrzane zachowania zawodników takie jak: zbyt częste wizyty w toalecie; zaskakująco dobre ruchy, nieadekwatne do poziomu gracza; niejasne wyjaśnienia dotyczące wykonanego ruchu przez zawodnika. Polski Związek Szachowy zakazuje posiadania telefonów komórkowych podczas turnieju[5]. Wykonuje się kontrole mające na celu wykrycie urządzeń elektronicznych[8].
Przypadki wykrycia dopingu:
- 2013 rok – Borisław Iwanow, zdyskwalifikowany dożywotnio przez Bułgarską Federację Szachową[9].
- 2014 rok – Wesley Vermeulen, zdyskwalifikowany na rok przez Holenderską Federację Szachową[10].
- 2016 rok – Umakanth Sharma, zdyskwalifikowany na 10 lat[8][11].
- 2019 rok – Igor Rausis, zdyskwalifikowany na sześć lat i ukarany odebraniem tytułu arcymistrzowskiego, po czym ogłosił zakończenie kariery[12].
- 2020 rok – Patrycja Waszczuk, zdyskwalifikowana na dwa lata[13][4][5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Aeroflot scandal – the accused responds | ChessBase [online], www.chessbase.com [dostęp 2017-11-22] (ang.).
- ↑ ROZGŁOS W POLICACH 2007 [online], szachowavistula.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Strategia Polskiego Związku Szachowego.
- ↑ a b Mariusz Sepioło, Szachy na dopingu. Presja na wynik większa niż w niejednej dyscyplinie [online], www.polityka.pl, 2021 [dostęp 2021-05-08] (pol.).
- ↑ a b c d „Nieludzkie” ruchy, wizyty w toalecie, silniki – tak wyglądają oszustwa w szachach [online], Onet Sport, 30 listopada 2020 [dostęp 2021-05-08] (pol.).
- ↑ Piotr Nguyen, Jak karać oszustów szachowych? [online], Infoszach, 19 sierpnia 2020 [dostęp 2021-05-08] (pol.).
- ↑ FIDE President address on anti-cheating policies [online], www.fide.com [dostęp 2021-05-08] (ang.).
- ↑ a b CYFROWY DOPING [online], Programy szachowe, 2 maja 2011 [dostęp 2021-05-08] (pol.).
- ↑ Дневник, „Серийният измамник” Борислав Иванов е изключен от българския шахмат [online], Dnevnik, 24 grudnia 2013 [dostęp 2021-05-08] (bułg.).
- ↑ Peter Doggers (PeterDoggers), New Anti-Cheating Rules Not Approved yet, but may be Applied [online], Chess.com [dostęp 2021-05-08] (ang.).
- ↑ Umakant Sharma banned for 10 years | Chess News [online], NDTVSports.com [dostęp 2021-05-08] (ang.).
- ↑ Wirtualna Polska Media, Oszukiwał w toalecie z telefonem. Arcymistrz szachowy Igors Rausis zdyskwalifikowany – WP SportoweFakty [online], sportowefakty.wp.pl, 6 grudnia 2019 [dostęp 2021-05-08] (pol.).
- ↑ Wizja lokalna, badanie wariografem. Wyrok za najcięższe przestępstwo w szachach utrzymany [online], TVN24.pl [dostęp 2021-05-08] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Niedozwolone wspomaganie przy desce
- Kontrola oszustw?. szachownica.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-15)].
- Cheating in Chess (ang.)