Dubicze Cerkiewne
52°39′08″N 23°26′17″E/52,652222 23,438056| wieś | |
 Cerkiew prawosławna pw. Opieki Przenajświętszej Maryi Panny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-204[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BHA |
| SIMC |
0027915[5] |
Położenie na mapie gminy Dubicze Cerkiewne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |
| 52°39′08″N 23°26′17″E/52,652222 23,438056[1]
| |
Dubicze Cerkiewne – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Dubicze Cerkiewne[5][6]. Leży nad Orlanką dopływem Narwi.
Miejscowość jest siedzibą gminy Dubicze Cerkiewne i parafii prawosławnej Opieki Matki Bożej. Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Zygmunta w Kleszczelach[7].
Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej Duba lub Dub z białoruskim sufiksem -icze.
Wieś królewska starostwa kleszczelowskiego w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku[8]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dubicze Cerkiewne, po reformie gminy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Wieś w 2011 roku zamieszkiwało 276 osób[9].
Legendy[edytuj | edytuj kod]
Z legend wynika, że w XVI wieku na obszar obecnej wsi przywędrowało z północnej Litwy plemię Krywiczów i założyło tu obóz. Ponieważ miejsce uznali za piękne i urocze, Krywicze postanowili pozostać tu na dłużej, a potem i na stałe. Prawdopodobnie w pobliżu znajdował się las dębowy, w pobliżu którego osiedlali się zwykle członkowie tego plemienia i od którego nadano też nazwę miejscowości[10].
Według miejscowej legendy od powstania wsi istniała tu zawsze cerkiew. Istnieją też legendy o skarbie Napoleona, schowanym w okolicach wsi[10].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założono około 1532 roku. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w 1568 roku, kiedy to król Zygmunt August, przekazując miasto Kleszczele z przedmieściami w dzierżawę podkomorzemu drohickiemu Stanisławowi Chądzyńskiemu, dołączył do dzierżawy 6 wsi starostwa bielskiego: Żarywiec (Dubicze Cerkiewne), Obychodnik (Grabowiec), Czochy (Czechy Orlańskie), Jelonkę, Suchą Wolę (Suchowolce) i Rudę (Rutkę). Te przyłączone wsie tworzyły wołoszcz kleszczelską.
W okresie międzywojennym wieś należała do gminy Orla. Według spisu ludności z 30 września 1921 roku w Dubiczach Cerkiewnych mieszkało 196 osób w 46 domach, 191 osób podało narodowość białoruską, 5 osób – polską[11]. 196 osób było wyznania prawosławnego[11]. W 1927 roku pojawili się we wsi baptyści, a w 1928 – zielonoświątkowcy.
W czerwcu 1941 roku pomiędzy Dubiczami i wsią Grabowiec miała miejsce potyczka wojsk niemieckich z wojskami radzieckimi, w wyniku której częściowo spłonęły obie wsie. W 1956 roku wieś została zelektryfikowana i utworzono bibliotekę. W 1977 roku we wsi zbudowano budynek Urzędu Gminy oraz Ośrodek Zdrowia.
W 1985 we wsi wzniesiono pomnik upamiętniający żołnierzy Armii Czerwonej. Na pomniku umieszczono nazwiska 27 żołnierzy poległych w latach 1941-44[12]. Pomnik sporządził Mikołaj Korch, rzeźbiarz pochodzący z Kraśkowszczyzny[13]. W 2018 roku pomnik został uznany przez IPN za symbol komunizmu i zdemontowany[14].
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Cerkiew prawosławna pw. Opieki Przenajświętszej Marii Panny z 1948 roku, powstała na miejscu XVII-wiecznej cerkwi unickiej, która spłonęła w czasie II wojny światowej.
- Cmentarz prawosławny z XIX wieku[15]
- budynek dawnej szkoły podstawowej z początku XX w. (obecnie Izba Kultury Ludowej i Tradycji OSP)
- drewniana chata z początku XX w. położona przy ul. Głównej
- Zalew Bachmaty z plażą
Kościoły[edytuj | edytuj kod]
- Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
- zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów
- zbór Kościoła Zielonoświątkowego
Dubicze Cerkiewne w literaturze[edytuj | edytuj kod]
- Sylwia Skuza, Tylko nie Podlasie, Wydawnictwo MG, Warszawa 2021.
Urodzeni w Dubiczach Cerkiewnych[edytuj | edytuj kod]
- Jan Czykwin – białoruski poeta, historyk literatury i tłumacz
- Iwan Kraskowski – członek Rady Ukraińskiej Republiki Ludowej, dyplomata[16]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 26716
- ↑ Wieś Dubicze Cerkiewne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-07], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 236 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii św. Zygmunta na stronie diecezji
- ↑ Karol de Perthées , Mappa Szczegulna Woiewodztwa Podlaskiego, 1795
- ↑ Wieś Dubicze Cerkiewne w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-09-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Historia Dubicz Cerkiewnych
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5, Województwo białostockie, 1924, s. 24.
- ↑ Wykaz obiektów upamiętniających żołnierzy i partyzantów sowieckich na terenie Polski. Stan na 2009 rok, s. 17.
- ↑ Mikołaj Korch – mistrz korzeni Starostwo Powiatowe w Hajnówce
- ↑ Pomniki, tablice i czołg do usunięcia. Kolejny rzut dekomunizacji w Podlaskiem. [dostęp 2019-07-19].
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 24.
- ↑ Ukraińskie Słowo 22.02.2018 Iwan Kraskowski – historia życia. „Radio Orthodoxia”.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dubicze (2) ''D. Cerkiewne'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 444.
- Historia Dubicz Cerkiewnych
- Zdjęcia Dubicz Cerkiewnych
- Strona Kościoła Zielonoświątkowego w RP
- Siedziba gminy: Dubicze Cerkiewne
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi |
