Dziewin (województwo dolnośląskie)
51°22′08″N 16°27′34″E/51,368889 16,459444| wieś | |
 Pałac w Dziewinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
165[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
59-330[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DLU |
| SIMC |
0367657 |
Położenie na mapie gminy Ścinawa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubińskiego  | |
| 51°22′08″N 16°27′34″E/51,368889 16,459444[1]
| |
Dziewin (niem. Dieban[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Ścinawa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy osada o nazwie Devin wzmiankowana była w 1218 roku. Stanowiła wówczas własność książąt piastowskich, którzy zbudować mieli tu dwór myśliwski. W 1287 Henryk III głogowski odsprzedał wieś lub jej część Ottonowi von Zedlitzowi. Odtąd aż do XVI w. właściciele tutejszych dóbr zmieniali się wielokrotnie. W 1508, w wyniku zamiany z książętami Albrechtem i Karolem z Podiebradu, Dziewin przeszedł w ręce braci Fryderyka i Zygmunta von Kanitzów. Od XVII w. dobra dziewińskie należały do rodziny von Mutschelnitz, by w 1721 przejść na własność rodziny von Schweinitz und Krain, w której to rękach pozostały aż do wywłaszczenia przez władze polskie w 1945 roku.
Wieś dzieliła losy całego Dolnego Śląska, od 1526 przechodząc pod zwierzchnictwo Habsburgów austriackich, a od 1741 - Prus. Po przekazaniu Dziewina Polsce w 1945 roku jego ludność została wysiedlona do Niemiec i zastąpiona polskimi osadnikami.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:
- kościół filialny pw. śś. Piotra i Pawła, gotycki z XIV w., XVII w.; który od połowy XVI wieku do 1945 r. był świątynią ewangelicką. We wnętrzu zachował m.in. renesansową ambonę i XVI-wieczne nagrobki von Kanitzów
- cmentarz przykościelny
- zespół pałacowy i folwarczny
- pałac-dwór, wybudowany w latach 1558-1566, największy renesansowy dwór na Dolnym Śląsku; zbudowany w latach dla rodziny von Kanitz (Adelsgeschlecht). Został rozbudowany w 1580 r., 1700 r. i XX w. (przez Hansa Friedricha von Mütschelnitz) i restaurowany w latach 1860-1881 przez rodzinę von Schweinitz. Niezniszczony podczas II wojny światowej, został znacjonalizowany i był następnie używany przez miejscowy PGR. Opuszczony w latach 80. XX wieku; ten wysokiej klasy zabytek popada w ostatnich latach w całkowitą ruinę - obecnie zachowała się już tylko połowa dachu i 8 z 11 renesansowych szczytów
- park, z początku XVIII w., z drugiej połowy XIX w., zdewastowany, położony za dworem
- folwark z budynkami gospodarczymi
- dwie oficyny, z drugiej połowy XVIII w.
- pawilon (I), z XVII w.
- pawilon (II), z drugiej połowy XIX w.
- stajnia z bramą, z początku XX w.
- stodoła, z drugiej połowy XIX w.
- czworak, z przełomu XIX/XX w.
- lodownia, z połowy XIX w.
- piec chlebowy, z przełomu XIX/XX w.
inne zabytki:
- kordegarda znajdująca się obok dworu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 28985
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 245 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 37.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 111. [dostęp 2012-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Ścinawa
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
