Eartha Kitt

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eartha Kitt
Ilustracja
Eartha Kitt (1973)
Imię i nazwisko

Eartha Mae Keith

Data i miejsce urodzenia

17 stycznia 1927
North

Data i miejsce śmierci

25 grudnia 2008
Weston

Przyczyna śmierci

rak jelita grubego

Typ głosu

kontralt

Gatunki

dance • jazz • pop tradycyjny

Zawód

piosenkarka, aktorka, komiczka, tancerka, autorka tekstów, aktywistka

Aktywność

1943−2008

Wydawnictwo

RCA Victor • Kapp • MGM • EMI • GNP Crescendo • Decca • Spark • Can't Stop • Ariola Records • ITM • DRG • Strike Force

Powiązania

Julie Newmar • Lena Horne • Della Reese • Miles Davis • Sammy Davis Jr. • Josephine Baker

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Eartha Kitt, właśc. Eartha Mae Keith (ur. 17 stycznia 1927 w North, zm. 25 grudnia 2008 w Weston) – amerykańska piosenkarka i aktorka.

8 lutego 1960 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdujące się przy 6656 Hollywood Boulevard[1][2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się na plantacji bawełny w niewielkim mieście North w Karolinie Południowej[3][4]. Jej matka, Annie Mae Keith (później Annie Mae Riley), była pochodzenia afrykańskiego i czirokeskiego[5]. Choć niewiele wiedziała o swoim ojcu, powszechnie uważa się, że był on synem właściciela plantacji, na której się urodziła, i że Kitt została poczęta w wyniku gwałtu[6][7][8]. W biografii z 2013, brytyjski dziennikarz John Williams stwierdził, że ojcem Kitt był biały mężczyzna, miejscowy lekarz nazwiskiem Daniel Sturkie[9]. Jednak córka Kitt, Kitt McDonald Shapiro, kwestionowała prawdziwość tego twierdzenia[10].

Jej matka wkrótce zamieszkała z czarnym mężczyzną, który odmówił przyjęcia Earthy ze względu na jej stosunkowo bladą cerę. Kitt była wychowywana przez krewną, ciotkę Rosę, w której domu była wykorzystywana. Po śmierci swojej matki, została wysłana do innej bliskiej krewnej, Mamie Kitt, którą Eartha później zaczęła uważać za jej biologiczną matkę w Harlemie[6], gdzie uczęszczała do Metropolitan Vocational High School (później przemianowanej na High School of Performing Arts)[11].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Eartha Kitt podczas koncertu (2007)

W latach 1943–1948 występowała w zespole Katherine Dunham Company[12]. Nagrała takie hity jak „Monotonous” (1952), „Under the Bridges of Paris” (1953), „C’est si bon” (1953), „I Want to Be Evil” (1953), „Santa Baby” (1953), „Mink Shmink” (1954), „Let’s Do It” (1954; muz. Cole Porter), „Just an Old Fashioned Girl” (1956) czy „Love for Sale” (1962)[13]. Wyjątkowy styl Kitt uwydatnił się, gdy podczas lat występów w Europie opanowała biegle język francuski. Kitt mówiła czterema językami i śpiewała w 11, co pokazała w wielu nagraniach „na żywo” swoich występów kabaretowych.

W 1950 Orson Welles obsadził Kitt w roli Heleny trojańskiej w swojej inscenizacji Fausta. Dwa lata później wystąpiła na Broadwayu w rewii Nowe twarze 1952 roku (1952)[14], w której wykonała piosenki „Monotonous” i „Bal, Petit Bal”. Grała w sztukach broadwayowskich: Pani Patterson (1954) jako Theodora „Teddy” Hicks[14], Shinbone Alley (1957) jako Mehitabel[14] i Postęp Jolly (1959) jako Jolly Rivers[15]. Wkrótce zaistniała także na ekranie w roli Renee w dramacie Znak jastrzębia (The Mark of the Hawk, 1957) u boku Sidneya Poitiera, Gogo Germaine w dramacie muzycznym St. Louis Blues (1958), gdzie wystąpili mistrzowie jazzu i bluesa Nat King Cole, Pearl Bailey, Cab Calloway i Ella Fitzgerald, oraz w tytułowej roli zmagającej się z brudną przeszłością Anny Lucasty w dramacie Anna Lucasta (1958)[16] z Sammy Davisem Juniorem.

Eartha Kitt w roli Kobiety-Kota (1967)

Zasłynęła rolą Kobiety-Kota w serialu ABC Batman (1967–1968), w którym zastąpiła Julie Newmar. Kitt występowała również w rewiowych teatrach i kasynach w Las Vegas, gdzie poznała polską piosenkarkę Violettę Villas[17]. W 1978 powróciła triumfalnie na Broadway w roli Shaleem-La-Lume w musicalu Timbuktu, za którą była nominowana do nagrody Tony Award[18]. Wylansowała przeboje disco takie jak: „Where Is My Man” (1983), „I Love Men” (1984), „This Is My Life” (1986), „I Don’t Care” (1986), „Cha Cha Heels” (1989) z Bronski Beat i „Primitive Man” (1989). Występowała głównie w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. W 2000 zdobyła nominację do Tony Award za drugoplanową rolę Dolores w musicalu Dzika impreza[18]. Rola głodowa Yzmy w filmie animowanym Nowe szaty króla (2000) i serialu Disney Channel Nowa szkoła króla (2006–2008) przyniosła jej trzy nagrody filmowe Annie (2001, 2006, 2007) i trzy Emmy (2007, 2008, 2010). Jako Madame Vallet w produkcji off-Broadwayowskiej Mimi le Duck w 2007 otrzymała nagrodę AUDELCO za wybitną kreację w musicalu[19].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

9 czerwca 1960 zawarła związek małżeński z Williamem O. McDonaldem, z którym miała córkę Kitt (ur. 26 listopada 1961). 26 marca 1964 doszło do rozwodu.

Zmarła 25 grudnia 2008 w Weston w Connecticut na raka jelita grubego w wieku 81 lat[20].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Rola Reżyser
1948 Casbah John Berry
1951 Paryż jest zawsze Paryżem (Parigi è sempre Parigi) w roli samej siebie Luciano Emmer
1954 New Faces Harry Horner, John Beal
1957 The Mark of the Hawk Renee Michael Audley
1958 St. Louis Blues Gogo Germaine Allen Reisner
Anna Lucasta Anna Lucasta Arnold Laven
1961 Saint of Devil’s Island Annette Douglas Cox
1965 Chata wuja Toma (Uncle Tom’s Cabin) piosenkarka Géza von Radványi
Synanon Betty Kimble Richard Quine
1971 W górę pasa czystości (Up the Chastity Belt) Szeherezada Bob Kellett
1975 Friday Foster Madame Rena Arthur Marks
1986 Butterflies in Heat Lola Cash Baxter
Różowe klejnoty (The Pink Chiquitas) Betty / Meteor (głos) Anthony Currie
1987 Wężowi wojownicy (The Serpent Warriors) wężowa kapłanka John Howard, Niels Rasmussen
Master of Dragonard Hill Naomi Gérard Kikoïne
1988 Dragonard
1989 Eryk wiking (Erik the Viking) Freya Terry Jones
1990 Living Doll pani Swartz George Dugdale, Peter Mackenzie Litten
1991 Największy koszmar Ernesta (Ernest Scared Stupid) starsza pani Hackmore John R. Cherry III
1992 Bumerang (Boomerang) Lady Eloise Reginald Hudlin
1993 Fatalny instynkt (Fatal Instinct) sędzia pierwszej rozprawy Carl Reiner
1996 Harriet szpieg (Harriet the Spy) Agatha K. Plummer Bronwen Hughes
1997 Ill Gotten Gains drewno (głos) Joel B. Marsden
1998 W dniu mojej śmierci ocknąłem się wcześnie (I Woke Up Early the Day I Died) kult wodza Aris Iliopulos
Księga dżungli. Opowieść Mowgliego (The Jungle Book: Mowgli’s Story) Bagheera (głos) Nick Marck
2000 Nowe szaty króla (The Emperor’s New Groove) Yzma (głos) Mark Dindal
2001 Biesiada wszystkich świętych (The Feast of All Saints, TV) Lola Dede Peter Medak
2002 Anything But Love w roli samej siebie Robert Cary
2003 Kto pod kim dołki kopie... (Holes) Madame Zeroni Andrew Davis
2005 Nowe szaty króla 2: Kronk – Nowe wcielenie (Kronk’s New Groove) Yzma (głos) Saul Andrew Blinkoff, Elliot Bour
2006 Preaching to the Choir siostra Nettie Charles Randolph-Wright
2007 Potem przyszła miłość (And Then Came Love) Mona Richard Schenkman

Seriale[edytuj | edytuj kod]

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Gwiazda Earthy Kitt na Walk of Fame
Albumy studyjne
  • Leonard Sillman’s New Faces of 1952 (Original Cast) (1952)
  • RCA Victor Presents Eartha Kitt (1953)
  • That Bad Eartha (1954)
  • Mrs. Patterson (Original Cast Recording) (1954)
  • Down to Eartha (1955)
  • That Bad Eartha (1956)
  • Thursday's Child (1957)
  • St. Louis Blues (1958)
  • The Fabulous Eartha (1959)
  • Revisited (1960)
  • Bad But Beautiful (1962)
  • The Romantic Eartha (1962)
  • Love for Sale (1965)
  • Canta en Castellano (1965)
  • Sentimental Eartha (1970)
  • I Love Men (1984)
  • I’m Still Here (1989)
  • Thinking Jazz (1991)
  • Back in Business (1994)
  • The Best of Eartha Kitt: Where is My Man? (1995)
  • Heavenly Eartha (2002)
  • Dinner In Paris (2002)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Eartha Kitt. Walk of Fame. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  2. ↑ Associated Press: Hollywood Star Walk: Eartha Kitt. „Los Angeles Times”, 26 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  3. ↑ Adrian Jack: Obituary: Eartha Kitt. „The Guardian”, 17 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  4. ↑ Associated Press: Singer-actress Eartha Kitt dies at 81. MSNBC/Today.com, 28 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  5. ↑ Eartha Kitt What Nationality Ancestry Race. EthniCelebs.com, 26 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  6. ↑ a b Eartha Kitt: Singer who rose from poverty to captivate audiences around the world with her purring voice. „The Daily Telegraph”, 26 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-05-02)]. (ang.).
  7. ↑ Sandra Hale Schulman: Eartha Kitt, Chanteuse, Cherokee, and a seducer of audiences, Walked On at 81. Indian Country News, 26 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-05-02)]. (ang.).
  8. ↑ Martin Weil: Bewitching Entertainer Eartha Kitt, 81. „The Washington Post”, 26 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  9. ↑ John L. Williams: America’s Mistress: The Life and Times of Eartha Kitt. Quercus, 2013. ISBN 978-0-85738-575-8.
  10. ↑ Adam Luck: Eartha Kitt’s life was scarred by her failure to learn the identity of her White father, says daughter. The Observer, 19 października 2013. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  11. ↑ Associated Press: Singer, Broadway Star Eartha Kitt Dies. „Billboard”, 25 grudnia 2008. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  12. ↑ Eartha Kitt Awards. AllMovie. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  13. ↑ Steve Huey: Eartha Kitt Biography. AllMusic. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  14. ↑ a b c Eartha Kitt. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  15. ↑ Brooks Atkinson: Theatre: All Good Things Come True; 'Jolly's Progress' Has Debut at Longacre. „The New York Times”, 7 grudnia 1959. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  16. ↑ Eartha Kitt. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  17. ↑ Violetta Villas. „The Independent”, 07-12-2011. [dostęp 2018-03-03].
  18. ↑ a b Eartha Kitt Biography. AllMovie. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  19. ↑ Eartha Kitt. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-05-02]. (ang.).
  20. ↑ Singer, actress Eartha Kitt dies at 81. CNN. [dostęp 2016-08-18]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eartha_Kitt&oldid=73688329”