Edward Dołęga-Zakrzewski

Edward Wincenty Dołęga-Zakrzewski
	; Dołęga
Data i miejsce urodzenia	3 października 1863 ; Kosmaczewo
Data i miejsce śmierci	1944 ; Warszawa
Żona	Zofia Jurzyńska
	Odznaczenia

Edward Wincenty Dołęga-Zakrzewski (ur. 3 października 1863 w Kosmaczewie, zm. 1944 w Warszawie) – ziemianin, działacz społeczny.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Przyszedł na świat 3 października 1863 w Kosmaczewie, w zamożnej rodzinie ziemiańskiej. Jego rodzice – Jan i Eleonora z Zakrzewskich – byli właścicielami kilku majątków ziemskich w Płockiem.

Początkowe nauki pobierał w domu rodzinnym od zatrudnianych przez rodziców guwernerów. Następnie ukończył szkołę średnią w Płocku. Po osiągnięciu pełnoletniości przejął majątek Petrykozy. Około 1897 roku kupił, od Jodko-Narkiewiczów, dobra Majki składające się z folwarków Majki, Makomazy i Gutowo Stradzyno. Łącznie jego dobra ziemskie liczyły ok. 1200 hektarów.

Edward Dołęga-Zakrzewski poświęcił swoje życie służbie społecznej. Gdy tylko władze rosyjskie na to zezwoliły, w 1905 za własne pieniądze założył i ufundował szkołę powszechną w Słupi (pow. płocki). Wybudował budynek szkolny (z mieszkaniem dla nauczyciela) i wyposażył go w gospodarstwo rolne o powierzchni 10 ha. Ponadto założył w Słupi: Kółko Rolnicze, którego prezesem był 25 lat; kasę oszczędnościowo-pożyczkową typu Stefczyka, której prezesował; sklep spółdzielczy. Wybudował remizę dla straży ogniowej i dom ludowy w Słupi, w którym mieścił się sklep spółdzielczy z mieszkaniem, sala zebrań kółka rolniczego, kasa oszczędnościowo-pożyczkowa.

W latach I wojny światowej oraz w okresie międzywojennym należał do czynnych działaczy społecznych powiatu płockiego. W 1914 był członkiem Płockiego Powiatowego Komitetu Obywatelskiego. Należał do Rady Opiekuńczej Powiatu Płockiego. Odpowiedział aktywnie na apel „Ratujcie dzieci”, przeznaczając znaczne sumy na rzecz najbardziej potrzebującej dziatwy. Należąc do Związku Ludowo-Narodowego, rozwijał działalność na terenie pięciu gmin w Płockiem, gdzie miał znaczne wpływy. W 1920 bronił Płocka przed bolszewikami. Przez 20 lat był członkiem Sejmiku Powiatowego w Płocku, a przez 25 lat gminnej rady Majki z siedzibą w Łęgu.

Za działalność społeczną został odznaczony w 1939 Srebrnym Krzyżem Zasługi.

W Sylwestra 1939 został wraz z żoną wypędzony przez Niemców z domu.

Zmarł w czasie powstania warszawskiego w 1944.

W 1912 ożenił się z Zofią Jurzyńską, córką Stanisława, lekarza i ziemianina, z którą miał syna Jana Adalberta.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Leszek S. Zakrzewski, Edward Wincenty Zakrzewski h. Dołęga, (w): Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, Część 4, DiG, Warszawa 1998, s. 161–162
Leszek S. Zakrzewski, Dołęga-Zakrzewscy. Informator historyczny, genealogiczny i socjologiczny, Warszawa 2010, s. 55-56
A. J. Papierowski, J. Stefański, Płocczanie znani i nieznani, Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock 2007, s. 707
K. Jasiewicz, Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939–1956, Pomost-Alfa, Warszawa 1995, s. 1159
T. Świecki, F. Wybult, Mazowsze płockie w latach wojny światowej i powstania Państwa Polskiego, Toruń 1932
Katalog zabytków sztuki w Polsce (Okolice Płocka), Warszawa 1992, s. 56