Epoetyna alfa
| Identyfikacja | |
| Inne nazwy i oznaczenia |
łac. epoetinum alfa |
|---|---|
| numer CAS | |
| DrugBank | |
| Genetyka i fizjologia | |
| Choroby | |
| Klasyfikacja medyczna | |
| ATC | |
| Stosowanie w ciąży |
kategoria C[1] |
| Farmakokinetyka | |
| Biodostępność |
20%[2] |
| Okres półtrwania | |
| Wydalanie | |
| Uwagi terapeutyczne | |
| Drogi podawania |
dożylnie, podskórnie, dootrzewnowo |
Epoetyna alfa (łac. epoetinum alfa) – hormon peptydowy, rekombinowany analog ludzkiej erytropoetyny, wytwarzany metodą inżynierii genetycznej w komórkach jajnika chomika chińskiego; lek stymulujący różne etapy erytropoezy.
Mechanizm działania biologicznego[edytuj | edytuj kod]
Epoetyna alfa jest rekombinowanym analogiem ludzkiej erytropoetyny, wytwarzanym metodami inżynierii genetycznej w komórkach jajnika chomika chińskiego. Zbudowana jest z 165 aminokwasów, których sekwencją nie różni się od naturalnej erytropoetyny[1][2]. Niewielkie różnice farmakologiczne pomiędzy epoetyną alfa a naturalną erytropoetyną wynikają z różnic w glikozylacji[1]. Mechanizm działania epoetyny alfa jest identyczny jak erytropoetyny, ponieważ wiąże się z tym samym receptorem[1]. U pacjentów z niewydolnością nerek jej pozytywny wpływ biologiczny jest związany z niedoborem erytropoetyny[3]. Natomiast u pacjentów z chorobą nowotworową problem polega zarówno na niedoborze erytropoetyny, jak i zmniejszonej wrażliwości na endogenną erytropoetynę[4].
Zastosowanie medyczne[edytuj | edytuj kod]
Epoetyna alfa znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2019)[5].
Unia Europejska[edytuj | edytuj kod]
Wskazania do zastosowania:
- niedokrwistość objawowa związana z przewlekłą niewydolnością nerek[2]
- dorośli otrzymujący chemioterapię z powodu guzów litych, chłoniaka złośliwego lub szpiczaka mnogiego oraz pacjenci, u których transfuzja krwi może być konieczna ze względu na stan ogólny (np. stan układu krążenia, niedokrwistość na początku chemioterapii), w leczeniu niedokrwistości i w celu zmniejszenia ilości przetoczeń krwi[2]
- uzyskanie większej ilości krwi autologicznej u dorosłych zakwalifikowanych do programu przetoczeń (jedynie u pacjentów z umiarkowaną niedokrwistością (zakres stężenia hemoglobiny 100–130 g/l, bez niedoboru żelaza), kiedy procedury oszczędzające krew są niedostępne lub niewystarczające i kiedy planowy duży zabieg chirurgiczny wymaga znacznej objętości krwi (nie mniej niż 4 jednostki krwi dla kobiet i nie mniej niż 5 jednostek dla mężczyzn))[2]
- zmniejszenia narażenia na przetoczenia krwi allogenicznej u dorosłych bez niedoboru żelaza przed dużymi operacjami ortopedycznymi w trybie planowym, z dużym ryzykiem powikłań po przetoczeniu krwi (jedynie u pacjentów z umiarkowaną niedokrwistością (zakres stężenia hemoglobiny 100–130 g/l), przy braku możliwości dokonania przetoczenia krwi autologicznej oraz przy przewidywanej umiarkowanej utracie krwi (od 900 do 1800 ml))[2].
Jest dopuszczona do obrotu w Polsce (2020)[6].
Stany Zjednoczone[edytuj | edytuj kod]
Wskazania do zastosowania:
- niedokrwistość spowodowana przewlekłą chorobą nerek[7]
- niedokrwistość spowodowana leczeniem azydotymidyną u pacjentów z zakażeniem ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV)[7]
- niedokrwistość spowodowana mielosupresją po chemioterapii oraz niedokrwistość przez rozpoczęciem chemioterapii w przypadku kiedy planowane jest dalsze leczenie przez co najmniej dwa miesiące[7]
- zmniejszenia narażenia na przetoczenia krwi allogenicznej w pacjentów przed planowanymi operacjami (z wyjątkiem operacji kardiochirurgicznych oraz naczyniowych)[7].
Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]
Epoetyna alfa może powodować następujące działania niepożądane u ponad 10% pacjentów[2]: biegunka, dreszcze, gorączka, nudności, wymioty, natomiast u ponad 1% leczonych: artralgia, ból głowy, bóle kończyn, ból kostny, kaszel, mialgia, nadciśnienie tętnicze, objawy grypopodobne, obrzęki obwodowe, wysypka, zakrzepy w żyłach i tętnicach oraz reakcja w miejscu wstrzyknięcia.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Jan Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska: Encyklopedia Leki Współczesnej Terapii. Wyd. XXII. Warszawa: Medical Tribune Polska, 2019, s. 351–353. ISBN 978-83-951310-6-6.
- ↑ a b c d e f g h Amgen Europe B.V: Binocrit roztwór do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Europejska Agencja Leków, 2007. [dostęp 2020-12-17].
- ↑ H. Franklin Bunn, Erythropoietin, „Cold Spring Harbor Perspectives in Medicine”, 3 (3), 2013, a011619, DOI: 10.1101/cshperspect.a011619, ISSN 2157-1422, PMID: 23457296, PMCID: PMC3579209 [dostęp 2020-12-18].
- ↑ A. Engert, Recombinant human erythropoietin in oncology: current status and further developments, „Annals of Oncology”, 16 (10), 2005, s. 1584–1595, DOI: 10.1093/annonc/mdi307, ISSN 0923-7534, PMID: 15958437 [dostęp 2020-12-18].
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 21th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2019. [dostęp 2020-12-17]. (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 8 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2020-07-20. [dostęp 2020-12-19].
- ↑ a b c d Epogen (epoetin alfa) injection, for intravenous or subcutaneous use. Agencja Żywności i Leków. [dostęp 2020-12-17].
