Erechtites

Erechtites
	; Erechtites hieraciifolius
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	erechtites
	Nazwa systematyczna
	Erechtites Raf.; Fl. Ludov. 65. Oct-Dec (prim.) 1817
	Typ nomenklatoryczny
	Erechtites prealta Raf.
Synonimy
	Neoceis Cass.; Ptileris Raf.;
	Neoceis Cass.; Ptileris Raf.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Erechtites (Erechtites Raf.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 7 gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje Amerykę Północną i Południową, na północy sięgając do wschodniej Kanady, a na południu do północnego Chile i Argentyny^[4]. Dwa gatunki rozprzestrzenione są jako introdukowane na innych kontynentach (w Europie, Azji, Australii i Oceanii) – E. hieraciifolius i E. valerianifolius^[4]. W Polsce występuje jako zadomowiony antropofit erechtites jastrzębcowaty E. hieracifolia^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne (roczne i wieloletnie) o pędach prosto wzniesionych osiągających od 20 do 200 cm wysokości, nagich lub owłosionych, często o silnym, ostrym zapachu^[6].
Liście: Skrętoległe, dolne skupione w rozetę przyziemną. Ogonkowe lub siedzące, o blaszce jajowatej lub lancetowatej, czasem pierzasto klapowanej lub wcinanej, całobrzegiej lub ząbkowanej^[6].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki, a te w baldachogroniaste kwiatostany złożone. Okrywy od 2 do kilkunastu mm średnicy, są urnowate, walcowate lub stożkowate. Listki okrywy wyrastają w jednym lub dwóch rzędach, są prosto wzniesione i u niektórych gatunków odgięte w czasie owocowania, mają kształt lancetowaty do równowąskiego, na końcach są zielone lub ciemniejsze, po bokach nieco błoniastołuskowate. Dno kwiatostanowe jest płaskie lub wypukłe i gładkie. Kwiatów języczkowych brak. Na skraju koszyczka w 1–3 rzędach wyrastają kwiaty zwykle słupkowe (żeńskie) z koroną w górze lejkowatą, białawą lub jasnożółtą. W środkowej części koszyczka rozwijają się kwiaty obupłciowe, czasem też funkcjonalnie tylko pręcikowe (męskie). Ich korona także jest w górze lejkowata, w dole rurkowata, biaława do żółtawej, rzadko różowa^[6].
Owoce: Niełupki barwy słomiastej, brązowej lub purpurowej, 5-kanciaste lub 5-żebrowe, jajowate lub stożkowate, nagie lub owłosione. Puch kielichowy w postaci 60–120 białych, rzadko czerwonawych, pędzelkowato skupionych włosków, zwykle szybko odpadających^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, z podrodziny Asteroideae, plemienia Senecioneae i podplemienia Senecioninae^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Erechtites goyazensis (Gardner) Cabrera
Erechtites hieraciifolius (L.) Raf. ex DC. – erechtites jastrzębcowaty
Erechtites ignobilis Baker
Erechtites leptanthus (Phil.) Cabrera
Erechtites missionum Malme
Erechtites runcinatus DC.
Erechtites valerianifolius (Link ex Spreng.) DC.

Nomenklatura: Nazwa rodzajowa uznawana była tradycyjnie za żeńską i nazwy gatunkowe miały dawniej końcówki żeńskie (np. Erechtites hieraciifolia – nazwa stosowana w polskiej liście roślin naczyniowych wydanej jeszcze w 2020^[5]). Ponieważ zgodnie z artykułem 62.4 międzynarodowego kodeksu nomenklatury botanicznej nazwy rodzajowe z końcówką „-ites” powinny być traktowane jako męskie – końcówki rodzajowe w nazwach gatunkowych zostały odpowiednio zmienione^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
↑ ^a ^b ^c ^d Erechtites Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-23].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 77, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Theodore M. Barkley: Erechtites Rafinesque. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-07-23].
↑ Erechtites Rafinesque. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-23].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].

[powo-4] Erechtites Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-23].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 77, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[america-6] Theodore M. Barkley: Erechtites Rafinesque. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-07-23].

[grin-7] Erechtites Rafinesque. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]