Przejdź do zawartości

Europejski wkład w Międzynarodową Stację Kosmiczną

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niemiecki astronauta Alexander Gerst

Europejski wkład w Międzynarodową Stację Kosmiczną pochodzi od 10 członków Europejskiej Agencji Kosmicznej. Składa się on z szeregu modułów (głównie laboratorium Columbus) w amerykańskim segmencie orbitalnym, Automatycznych Statków Transferowych i oprogramowania.

Moduły Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[edytuj | edytuj kod]

Największym fizycznym wkładem Europejskiej Agencji Kosmicznej w rozwój Międzynarodowej Stacji Kosmicznej było laboratorium Columbus, które zostało przyłączone do stacji w 2008 roku.[1] Moduł Columbus został zbudowany we Włoszech przez Thales Alenia Space, a oprogramowanie do niego zostało zaprojektowane przez Airbus Group w Niemczech. W przeciwieństwie do innych modułów zbudowanych przez Europejską Agencję Kosmiczną laboratorium Columbus jest obsługiwane przez Europejską Agencję Kosmiczną, a nie NASA i jest kontrolowane przez Centrum Kontroli Columbus znajdujące się w Niemczech. Budowa laboratorium Columbus kosztowała 1,4 miliarda euro, łącznie z eksperymentami, które będą na nim przeprowadzane, oraz infrastrukturą kontroli naziemnej niezbędną do jego obsługi.[2]

Laboratorium kosmiczne Columbus

Europejska Agencja Kosmiczna przyczyniła się do powstania dwóch modułów (Harmony i Tranquility), które łącza moduły stacji i posiadały porty dokowania dla odwiedzających statków kosmicznych. Oba zostały zostały zbudowane przez Europejską Agencję Kosmiczną we Włoszech dla NASA i wystrzelone w latach 2007 i 2010.[3][4] Włoska Agencja Kosmiczna, niezależnie od udziału w programach Europejskiej Agencji Kosmicznej, zbudowała także dla NASA Wielozadaniowy Moduł Logistyczny.[5] Podobnie Europejska Agencja Kosmiczna zbudowała moduł Cupola dla NASA, który został wystrzelony w 2009 roku, a obecnie jest używany do obsługi ramienia Canadarm2.[6]

W 2021 roku uruchomiono European Robotic Arm, które zostało dołączone do rosyjskiego modułu Nauka. Ramię to umożliwia obsługę rosyjskiego segmentu stacji, do którego nie dociera ramie Canadarm2.[7]

Europejska Agencja Kosmiczna dostarcza także system zarządzania danymi o nazwie DMS-R, który jest przeznaczony dla rosyjskiego segmentu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Zapewnia on kontrolę, nawigację, zarządzanie misją i zarządzanie awariami. DMS-R jest zainstalowany na module Zwiezda.[8]

Automatyczny Statek Transportowy[edytuj | edytuj kod]

ATV Jules Verne dostarczający zaopatrzenie na Międzynarodową Stację Kosmiczną w 2008 roku
ATV Albert Einstein w pobliżu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2013 roku

Europejska Agencja Kosmiczna opracowała bezzałogowy Automatyczny Statek Transportowy, którego zadaniem było zaopatrywanie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Statek ten był w stanie dostarczyć na Międzynarodową Stację Kosmiczną 6,6 ton zaopatrzenia i automatycznie dokować do stacji. W drodze powrotnej statek ten był wypełniany odpadami i śmieciami, po czym spalał się w ziemskiej atmosferze.[9] Stację odwiedziło pięć Automatycznych Statków Transportowych nazwanych: Jules Verne, Johannes Kepler, Edoardo Amaldi, Albert Einstein i Georges Lemaître. Większa ilość Automatycznych Statków Transportowych nigdy nie została stworzona.[10]


Wykonawcą Automatycznego Statku Transportowego była firma EADS Astrium. Prace rozwojowe rozpoczęto w Les Mureaux we Francji, a później przeniesiono je do Bremy w Niemczech, gdy projekt przeszedł z fazy rozwojowej do etapu produkcyjnego. Aby ułatwić relacje między wykonawcą a Europejską Agencją Kosmiczną, na czas realizacji projektu utworzono zintegrowany zespół Europejskiej Agencji Kosmicznej w ośrodku w Les Mureaux. Koszt opracowania Automatycznego Statku Transportowego wyniósł około 1,35 miliardów euro[11], a każdy statek kosmiczny Automatycznego Statku Transportowego kosztuje około 300 milionów dolarów, nie licząc kosztów wystrzelenia.

Astronauci[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym astronautą Europejskiej Agencji Kosmicznej, który znalazł się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, był Umberto Guidoni. Pierwszym astronautą Europejskiej Agencji Kosmicznej, który uczestniczył w stałej załodze Ekspedycji, był Thomas Reiter, a w 2009 roku Frank De Winne został pierwszym Europejczykiem, który służył jako dowódca Ekspedycji na Międzynarodową Stację Kosmiczną.[12]

Astronauta Państwo Misja Ekspedycja Rok
Umberto Guidoni  Włochy STS-100 Odwiedzający 2001
Claudie Haigneré  Francja Sojuz TM-33 Odwiedzający 2001
Roberto Vittori  Włochy Sojuz TM-34 Odwiedzający 2002
Philippe Perrin  Francja STS-111 Odwiedzający 2002
Frank De Winne  Belgia Sojuz TMA-1 Odwiedzający 2002
Pedro Duque  Hiszpania Sojuz TMA-3 Odwiedzający 2003
André Kuipers  Holandia Sojuz TMA-4 Odwiedzający 2003
Roberto Vittori  Włochy Sojuz TMA-6 Odwiedzający 2005
Thomas Reiter  Niemcy STS-121 Ekspedycja 13/Ekspedycja 14 2006
Christer Fuglesang  Szwecja STS-116 Odwiedzający 2006
Paolo A. Nespoli  Włochy STS-120 Odwiedzający 2007
Hans Schlegel  Niemcy STS-122 Odwiedzający 2008
Léopold Eyharts  Francja Ekspedycja 16 2008
Frank De Winne  Belgia Sojuz TMA-15 Ekspedycja 20/Ekspedycja 21 2009
Christer Fuglesang  Szwecja STS-128 Odwiedzający 2009
Paolo Nespoli  Włochy Sojuz TMA-20 Ekspedycja 26/Ekspedycja 27 2010
Roberto Vittori  Włochy STS-134 Odwiedzający 2011
André Kuipers  Holandia Sojuz TMA-03M Ekspedycja 30/Ekspedycja 31 2012
Luca Parmitano  Włochy Sojuz TMA-09M Ekspedycja 36/Ekspedycja 37 2013
Alexander Gerst  Niemcy Sojuz TMA-13M Ekspedycja 40/Ekspedycja 41 2014
Samantha Cristoforetti  Włochy Sojuz TMA-15M Ekspedycja 42/Ekspedycja 43 2014
Andreas Mogensen  Dania Sojuz TMA-18M Odwiedzający 2015
Timothy Peake  Wielka Brytania Sojuz TMA-19M Ekspedycja 46/Ekspedycja 47 2015
Thomas Pesquet  Francja Sojuz MS-03 Ekspedycja 50/Ekspedycja 51 2016–17
Paolo A. Nespoli  Włochy Sojuz MS-05 Ekspedycja 52/Ekspedycja 53 2017
Alexander Gerst  Niemcy Sojuz MS-09 Ekspedycja 56/Ekspedycja 57 2018
Luca Parmitano  Włochy Sojuz MS-13 Ekspedycja 60/Ekspedycja 61 2019-20
Thomas Pesquet  Francja SpaceX Crew-2 Ekspedycja 65/Ekspedycja 66 2021
Matthias Maurer  Niemcy SpaceX Crew-3 Ekspedycja 66/Ekspedycja 67 2021-22
Samantha Cristoforetti  Włochy SpaceX Crew-4 Ekspedycja 67/Ekspedycja 68 2022
Andreas Mogensen  Dania SpaceX Crew-7 Ekspedycja 69/Ekspedycja 70 2023
Marcus Wandt  Szwecja Axiom Mission 3 Odwiedzający 2024

Uczestnicy i koszty[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna widziana z wahadłowca Atlantis w lipcu 2011 roku

Wnoszący wkład w Międzynarodową Stację Kosmiczną reprezentuje jedynie 10 państw członkowskich Europejskiej Agencji Kosmicznej: Belgia, Dania, Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Norwegia, Hiszpania, Szwecja i Szwajcaria. Austria, Finlandia i Irlandia zdecydowały się nie uczestniczyć w projekcie ze względu na brak zainteresowania lub obawy dotyczące kosztów projektu. Wielka Brytania wycofała się ze wstępnego porozumienia z powodu obaw o koszty projektu. Pozostałe państwa dołączyły do Europejskiej Agencji Kosmicznej po podpisaniu umowy.[13]

Obecne szacunki kosztów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zbliżają się do 135 miliardów euro (wliczając w to rozwój, budowę i 10 lat utrzymywania stacji), z czego Europejska Agencja Kosmiczna zobowiązała się zapłacić 8 miliardów euro.[14]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Columbus laboratory [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  2. Spaceflight Now | STS-122 Shuttle Report | Station arm pulls Columbus module from cargo bay [online], spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-28].
  3. Node 2: Connecting Module [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  4. Node 3: Connecting Module [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  5. Multi-Purpose Logistics Modules [online], nasa.gov [dostęp 2024-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-27].
  6. Cupola [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  7. Robert Z. Pearlman: European Robotic Arm moves for first time during 250th spacewalk at space station. Space.com, 2022-04-28. [dostęp 2022-07-17]. (ang.).
  8. DMS-R: ESA's Data Management System [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  9. Mission concept and the role of ATV [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  10. Breaking News | ATV production terminated as decision on follow-on nears. 2012-04-02. [dostęp 2012-09-04].
  11. Internationale Raumstation ISS [online], www.dlr.de [dostęp 2024-03-28] (niem.).
  12. Frank De Winne [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  13. Participating States [online], www.esa.int [dostęp 2024-03-28] (ang.).
  14. International Space Station: How much does it cost?. 9 August 2005.