Fiołek bagienny
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
fiołek bagienny |
| Nazwa systematyczna | |
| Viola uliginosa Besser Prim. Fl. Galiciae Austriac. 1: 169 (1809)[3] | |
Fiołek bagienny (Viola uliginosa) – gatunek rośliny z rodziny fiołkowatych (Violaceae). Występuje w środkowej i północno-wschodniej Europie – od wschodnich Niemiec po centralną i północną Rosję, od Półwyspu Skandynawskiego na północy po Ukrainę na południu, z izolowanymi stanowiskami w Chorwacji i Słowenii[4]. W Polsce rośnie na dość licznych stanowiskach w Kotlinie Sandomierskiej oraz koło Rząski pod Krakowem, gdzie znajduje się miejsce typowe gatunku. Dawniej roślina podawana była z całego kraju z rozproszonych innych stanowisk, ale od dziesięcioleci są one niepotwierdzone[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Niska roślina o wysokości 10 – 20 cm, bez łodygi. Kwiaty wyrastają na szypułkach w kątach liści odziomkowych. Posiada pełzające, cienkie i bardzo długie kłącze.
- Liście
- Nerkowate i zaokrąglone liście wyrastają na oskrzydlonym ogonku liściowym o długości dwa razy większej od długości blaszki. Liście mają całobrzegie i gruczołowato orzęsione przylistki.
- Kwiaty
- O długości 2 – 3 cm, fioletowe (rzadko białe), po dwa w różyczce, na 10 – 15 cm szypułkach. Działki kielicha tępe. Szyjka słupka lekko haczykowata.
- Owoc
- Kulista i naga torebka osadzona na szypułce w całości odgiętej w dół.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w kwietniu i maju. Rośnie na brzegach strumieni, na terenach z wysiękami wodnymi, najczęściej w obrębie zbiorowisk łęgowych.
Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną.
Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:
- Polskiej czerwonej księgi roślin (2001)[5] – gatunek krytycznie zagrożony (kategoria zagrożenia CR); 2014: narażony (VU)[4].
- Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[6] – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia V); 2016: EN (zagrożony)[7]
Zmienność[edytuj | edytuj kod]
Tworzy mieszańce z fiołkiem psim, fiołkiem Rivina i prawdopodobnie fiołkiem błotnym[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-11-30] (ang.).
- ↑ Viola uliginosa Besser, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-19].
- ↑ a b c Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014, s. 327-329. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. 83-89648-38-5.
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8