Franciszek Heliński
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
księgowy |
| Odznaczenia | |
   
| |
Franciszek Heliński (ur. 4 października 1901 w Łodzi[1][2], zm. 30 lipca[3] 1965[3][4]) – polski działacz spółdzielczy i księgowy, wieloletni prezes Towarzystwa Spółdzielczego „Lokator”.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Heliński urodził się w rodzinie robotnika Teofila Helińskiego i Magdaleny z domu Karpińskiej. Był najstarszym z 6-ciorga rodzeństwa. W młodości mieszkał przy ul. Zagajnikowej 81 (obecnie: ul. dr. Stefana Kopcińskiego)[2]. Heliński z zawodu był księgowym[4]. Przed II wojną światową działał w łódzkich strukturach Polskiej Partii Socjalistycznej. Podczas przewrotu majowego w 1926 był członkiem komendy milicji PPS w Łodzi[5]. Jednocześnie od 1923 był działaczem[4], założonego w 1915, zrzeszającego w latach 20. XX w. ponad 20 tys. członków[6], Towarzystwa Spółdzielczego „Lokator”[4], w ramach którego m.in. został członkiem zarządu[6] oraz kierował pracami budowlanymi bloków mieszkalnych na Chojnach na osiedlu Towarzystwa Spółdzielczego „Lokator” w latach 1927–1936, a także był zaangażowany w walkę o prawa lokatorów[4].
Podczas II wojny światowej był zaangażowany w działania związane z ruchem oporu[4]. Po wyzwoleniu Łodzi spod okupacji niemieckiej 7 lutego 1945 został Prezesem Tymczasowego Zarządu Spółdzielni „Lokator” i zaangażował się w działalność spółdzielni, przejmując od okupantów administrowane osiedla przy ul. Lokatorskiej i ul. Łącznej, zabezpieczając mieszkania opustoszałe po niemieckich lokatorach, odtwarzając dokumentacje mieszkań, w celu zasiedlenia ich przez prawowitych właścicieli, a także zaangażował się w odbudowę struktur organizacyjnych spółdzielni w po II wojnie światowej oraz przeciwdziałał nieprzychylnemu stosunkowi władz centralnych wobec spółdzielni latach 1948–1956, ratując ją przed rozwiązaniem[6].
Ponadto po wojnie był pracownikiem Wydziału Zdrowia Prezydium Rady Narodowej miasta Łodzi[4]. Od 1958 był prezesem spółdzielni mieszkaniowej Lokator. Był zaangażowany w rozwój placówek i działalności kulturalno-oświatowych na podlegających Spółdzielni osiedlach[4]. W latach 1956–1961 był przewodniczącym krajowej Rady Związku Spółdzielni Mieszkaniowych i Budowlanych[7][8], a od 1961 wiceprzewodniczącym[7], a także wiceprzewodniczącym Rady Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego w Warszawie, członkiem Naczelnej Rady Spółdzielczej, przewodniczący Rady Oddziałowej CZSBM w Łodzi, członkiem Łódzkiej Spółdzielczej Komisji Współpracy[9].
Jego żoną była Zofia Helińska[9].
Został pochowany na cmentarzu św. Franciszka w Łodzi[10].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Brązowy Krzyż Zasługi (1946) w uznaniu zasług położonych dla dobra Demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia Miejskich Zakładów Użyteczności Publicznej, uczelni i licznych warsztatów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi[11]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1956)[12]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Odznaka Zasłużonego Działacza Ruchu Spółdzielczego[9].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- W 1985 w Łodzi na osiedlu Radogoszcz nowo wytyczoną ulicę nazwano ul. Franciszka Helińskiego[13].
- Spółdzielnia Mieszkaniowa Towarzystwa Lokator uzyskała patrona w postaci Franciszka Helińskiego[14][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zespół: 1563/D- Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Krzyża w Łodzi, Jednostka: 1901, Katalog: Urodzenia, Archiwum Państwowe w Łodzi, 1901.
- ↑ a b [Spis ludności Łodzi] Chwat – Ickowicz, Reference code: 39/221/0/4.12/24671, [w:] Archiwum Państwowe w Łodzi, szukajwarchiwach.gov.pl, 1916, s. 133 [dostęp 2022-10-20].
- ↑ a b –, Heliński Franciszek data śmierci 30.07.1965 » Zmarły « www.nekrologi-baza.pl [online] [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Studia pedagogiczne, Zakład im. Ossolińskich, 1967 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ Jerzy Cesarski, P.P.S., wspomnienia z lat 1918–1939, Książka i Wiedza, 1987, ISBN 978-83-05-11291-8 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ a b c Cezary Kanar, Zabytkowe osiedle Towarzystwa „Lokator”. Bogato ilustrowana historia i architektura najstarszego łódzkiego osiedla, Łódź: Spółdzielnia Mieszkaniowa „Towarzystwo Lokator”, 2016, ISBN 978-83-945281-0-2, OCLC 971454410 [dostęp 2022-10-20].
- ↑ a b Krzysztof Madej, Spółdzielczość mieszkaniowa: władze PRL wobec niezależnej inicjatywy społecznej (1961-1965), Trio, 2003, ISBN 978-83-88542-50-3 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ Rocznik spółdzielczości polskiej, Zakłlad Wydawnictw CRS., 1961 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ a b c nekrolog, „Dziennik Łódzki” (183), bc.wbp.lodz.pl, 3 sierpnia 1965 [dostęp 2023-06-08].
- ↑ nekrolog, „Dziennik Łódzki” (181), bc.wbp.lodz.pl, 31 lipca 1965 [dostęp 2023-09-05].
- ↑ Wolters Kluwer Poland, M.P.1946.93.175, OpenLEX, 8 maja 1946 [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ Obwieszczenie prezesa Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 1956 r. Lista osób odznaczonych „Medalem 10-lecia Polski Ludowej”, www.prawo.pl, 21 stycznia 1956 [dostęp 2022-10-20].
- ↑ a b Danuta Bieńkowska, Nazewnictwo miejskie Łodzi, wyd. 2. popr. i uzup., Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013, ISBN 978-83-7525-965-0, OCLC 867961879 [dostęp 2022-03-07].
- ↑ SMTL.PL [online], smtl.pl [dostęp 2022-10-20].
- Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej (1919–1939)
- Polscy księgowi
- Działacze robotniczy związani z Łodzią
- Działacze spółdzielczości mieszkaniowej
- Odznaczeni Brązowym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Ludzie urodzeni w Łodzi
- Urodzeni w 1901
- Zmarli w 1965
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Pochowani na cmentarzu św. Franciszka w Łodzi