Franciszek Kruszelnicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Kruszelnicki
Franjo Kruszelnicki
Franz Ritter von Kruszelnicki
Data i miejsce urodzenia

1859
Kołomyja

Data i miejsce śmierci

1934
Toruń

Miejsce spoczynku

Cmentarz św. Jerzego w Toruniu

Zawód, zajęcie

sędzia, cywilista

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Stanowisko

konsul honorowy w Sarajewie (1919–1921),
sędzia Sądu Apelacyjnego w Toruniu (1921–1925)

Dzieci

Tadeusz

Krewni i powinowaci

Zygmunt Kruszelnicki (wnuk)

Odznaczenia
Komandor Orderu Świętego Sawy (Serbia) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Medal Pamiątkowy Bośniacko-Hercegowiński
Willa Mandić, siedziba konsulatu honorowego RP w Sarajewie (widok w 2021)

Franciszek Kruszelnicki[1] (ur. 1859 w Kołomyi, zm. 1934 w Toruniu) – polski prawnik, cywilista, sędzia, konsul honorowy RP w Sarajewie (1919–1921).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Uczył się w C. K. Gimnazjum w Kołomyi, gdzie w 1879 z wynikiem celującym ukończył VIII klasę i otrzymał „chlubne świadectwo dojrzałości”[2]. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[3]. W 1883 przybył do Bośni i Hercegowiny[4], gdzie występował pod imieniem Franjo[5]. Był wiceprezesem Sądu Apelacyjnego[6] oraz do 1918 jednym z prezydentów senatu Wyższego Sądu w Sarajewie[7]. Pracował także jako adwokat (miał biuro pod adresem Ferhadija 1)[4]. Jako teoretyk specjalizował się w lokalnym prawie cywilnym[4]. Wymieniany wśród czołowych austro-węgierskich badaczy prawa szariatu[4][5]. Bezpośrednio po I wojnie światowej zaangażował się w pomaganie w powrocie do nowo odrodzonej Polski zamieszkujących Bośnię i Hercegowinę Polaków oraz ewidencjonowanie wracających tędy z frontu polskich żołnierzy. Ze względu na prowadzoną już działalność oraz posiadane w Sarajewie kontakty, 23 września 1919 Ministerstwo Spraw Zagranicznych powołało go na konsula honorowego RP[4] (według innego źródła w listopadzie 1918)[6]. Konsulat mieścił się w prestiżowej willi Mandić(inne języki) na ulicy Petrakijina. Głównym zadaniem w tamtym czasie było zorganizowanie repatriacji do nowo odrodzonej Polski mieszkających w Bośni Polaków. Obejmowało to m.in. organizację transportów kolejowych, potwierdzanie tożsamości wyjeżdżających, przyznawanie wiz. Placówka prowadziła także typowo konsularne sprawy, np. związane z wydawaniem dokumentów czy stwierdzeniem obywatelstwa polskiego chłopów z Galicji mieszkających w północnej Bośni. Po zrealizowaniu swojego podstawowego zadania, w styczniu 1921 konsulat zakończył działalność[4].

Po powrocie z Sarajewa od 31 stycznia 1921 pełnił funkcję dyrektora Sądu Okręgowego w Starogardzie[4]. Pod koniec 1921 został awansowany na sędziego Sądu Apelacyjnego w Toruniu. W 1925 przeszedł w stan spoczynku[6]. Specjalizował się w postępowaniu egzekucyjnym[3]. Udzielał się w Toruńskim Towarzystwie Prawniczym, publikował w „Nowym Procesie Cywilnym”, „Czasopiśmie Adwokatów Polskich”, „Przeglądzie Sądowym”, „Palestrze”, „Głosie Sądownictwa”[4].

Ojciec urzędnika Tadeusza Kruszelnickiego, dziadek historyka sztuki Zygmunta Kruszelnickiego. Zmarł na przełomie maja i czerwca 1934[6]. Pochowany na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu[3].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Franjo Kruszelnicki: Gragjanski postupak. Za Bosnu i Hercegovinu. Mostar: Štamparsko-umjetnički zavod Pachera i Kisića, 1903, s. 510. (serb.-chorw.).
  • Franjo Kruszelnicki: Sistem ovršnoga i osigurnoga postupka za Bosnu i Hercegovinu. Zagreb: Dionička tiskara, 1905, s. 132. (chorw.).
  • Franjo Kruszelnicki: Komentar zakonu od 2. marta 1887. za Bosnu i Hercegovinu. O pobijanju pravnih djela glede imovine insolventna dužnika. Sarajevo: Knjižara Leona Finzia, 1912, s. 128. (chorw.).
  • Franjo Kruszelnicki: Kazneni zakon o zločinstvima i prestupcima za Bosnu i Hercegovinu. Sa objema novelama kaznenom zakonu i sa zakonom o lihvi: Zakon o kamatama: Zakon o stampi. Sarajevo: Leon Finzi, 1914, s. 176. (serb.-chorw.).
  • Franjo Kruszelnicki: Osnovi hipotekarnoga prava po općem građanskom zakoniku s obzirom na Gruntornički zakon za Bosnu i Hercegovinu. Sarajevo: Zemaljska štamparija, 1914, s. 114. (bośn.).
  • Franjo Kruszelnicki, Salih Mutapčić: Postupak pred šerijatskim sudovima u Bosni i Hercegovini. Zagreb: Dionička tiskara, 1917, s. 79. (chorw.).
  • Franjo Kruszelnicki: Građanski parnični postupnik za Bosnu i Hercegovinu. S novelom gr. p. p. i drugim naredbama i upustvima za sudove. Sarajevo: L. Finzi, 1918, s. 296. (chorw.).
  • Franciszek Kruszelnicki: Zarys systemu polskiego prawa egzekucyjnego i zabezpieczającego. Warszawa: Bibljoteka Prawnicza, 1934, s. 238. OCLC 750480287.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Austro-węgierskie

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Franz Ritter von Kruszelnicki”.
  2. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1879. Kołomyja: Druk. H. Zadembski, 1879, s. 84. [dostęp 2021-05-01].
  3. ↑ a b c Małgorzata Litwin, Rekordowa XVI kwesta na cmentarzu św. Jerzego [online], torun.pl, 1 listopada 2018 [dostęp 2021-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-27].
  4. ↑ a b c d e f g h Tomasz Jacek Lis, Działalność pierwszego polskiego konsulatu honorowego w Sarajewie, [w:] W kręgu dyplomacji i polityki. W 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską a Jugosławią, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2020, s. 42–57, ISBN 978-83-8018-328-5, OCLC 1242165575.
  5. ↑ a b Enes Durmišević, Officials specialized in shari’ah law during the Austro-Hungarian period in Bosnia and Herzegovina (1878–1918), „Anali Pravnog fakulteta u Beogradu”, 58 (3), anali.rs, 2010, s. 57, 64, ISSN 0003-2565 [dostęp 2021-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-29] (ang.).
  6. ↑ a b c d e Z żałobnej karty. Ś. p. Franciszek Kruszelnicki. „Dzień Pomorski”. Nr 122, s. 7, 3 czerwca 1934. [dostęp 2021-05-01]. 
  7. ↑ a b c d Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1362. [dostęp 2021-05-01]. (niem.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Kruszelnicki&oldid=71798388”