Fygelius

Fygelius
	; Fygelius przylądkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	trędownikowate
Rodzaj	fygelius
	Nazwa systematyczna
	Phygelius E.H.F. Meyer ex Bentham; W. J. Hooker, Companion Bot. Mag. 2: 53. 1 Sep 1836
	Typ nomenklatoryczny
	P. capensis E. H. F. Meyer ex Bentham
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fygelius^[4], promyk^[5], ciennia^[4] (Phygelius) – rodzaj roślin z rodziny trędownikowatych. Obejmuje dwa gatunki^[6]^[7]. Występują one w naturze w Afryce Południowej, gdzie rosną w Górach Smoczych. Ich siedlisko stanowią brzegi górskich strumieni i inne podmokłe miejsca na terenach skalistych^[7]. Oba gatunki i mieszaniec między nimi są uprawiane jako rośliny ozdobne, także w wielu odmianach ozdobnych^[7]^[6]. Uprawiane mogą być w gruncie w strefach mrozoodporności od 8 do 11. Wymagają stanowisk słonecznych lub półcienistych oraz gleb żyznych i przepuszczalnych^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Byliny i półkrzewy osiągające do 1^[8] lub nawet 2 m wysokości^[7]^[6] o łodygach kanciastych^[7]. Rośliny tworzą liczne odrosty, dzięki którym, zwłaszcza w naturze, rozrastają się do dużych kęp^[8].
Liście: Naprzeciwległe, pojedyncze, ogonkowe, o blaszce sercowatej^[7].
Kwiaty: Wyrastają w szczytowych gronach. Działek kielicha jest pięć i zrośnięte są tylko u nasady. Płatki korony zrośnięte są w długą rurkę, rozdętą nieco u nasady, na końcach z rozpostartymi łatkami. Płatki mają barwę różową do czerwonej, ale u odmian uprawnych także w innych kolorach (np. żółte). Pręciki są cztery, rzadziej 5, wystają z rurki korony. Zalążnia górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami i pojedynczą, długą i trwałą szyjką słupka zakończoną drobnym znamieniem^[7].
Owoce: Torebki rozdzielające się na dwie części i zawierające liczne, drobne nasiona^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Jeden z rodzajów z rodziny trędownikowatych Scrophulariaceae w jej wąskim ujęciu^[2].

Wykaz gatunków^[9]^[4]^[5]

Phygelius aequalis Harv. Ex Hiern
Phygelius capensis E. Mey. ex Benth. – fygelius przylądkowy
Phygelius × rectus Coombes – fygelius wyprostowany, promyk wyprostowany

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b Phygelius. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-02-05].
↑ ^a ^b ^c Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 141. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b Debicz R.. Byliny warte uwagi. Promyk wyprostowany. „Szkółkarstwo”. 2, s. 55, 2015.
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 709, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 261. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 667, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Phygelius. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-05].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-02-05] (ang.).

[ing-3] Phygelius. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-02-05].

[gawrys-4] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 141. ISBN 978-83-925110-5-2.

[debicz-5] Debicz R.. Byliny warte uwagi. Promyk wyprostowany. „Szkółkarstwo”. 2, s. 55, 2015.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 709, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 261. ISBN 0-333-74890-5.

[konemann-8] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 667, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[tpl-9] Phygelius. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]