Gajlity
54°00′34″N 20°34′39″E/54,009444 20,577500| osada | |
 Dworek | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-100[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NLI |
| SIMC |
0480112 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lidzbarskiego  | |
| 54°00′34″N 20°34′39″E/54,009444 20,577500[1]
| |
Gajlity (niem. Galitten) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Osada znajduje się w historycznym regionie Warmia.
Wieś położona jest na zachodnim brzegu jeziora Blanki.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dawny majątek ziemski, w latach 1748–1780 był w posiadaniu rodu von Hatten, w pierwszej połowie XIX wieku w posiadaniu rodu von Knoblauch, natomiast pod koniec XIX w. – rodziny Langenstrassen. Na początku XX w. majątek był w posiadaniu Richarda Brunka i obejmował blisko 300 ha ziemi uprawnej. W skład dóbr wchodziła mleczarnia parowa (prowadzono hodowlę bydła mlecznego rasy holenderskiej). Do stycznia 1945 właścicielem majątku o powierzchni około 300 ha była rodzina Perk.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Dwór w Gajlitach wybudowany został na przełomie XVIII i XIX wieku. Jest to budowla wzniesiona na rzucie prostokąta, parterowa, nakryta dachem naczółkowym. Elewacja frontowa zdobiona jest niewielkim tarasem z głównym wejściem do budynku. Od strony parku znajduje się duża weranda. Układ wnętrz jest dwutraktowy, zachowały się schody z ozdobna balustradą oraz oryginalne posadzki.
- Cztery lipy przed pałacem, przy dawnym podjeździe.
- Zabytkowy park graniczy z jeziorem Blanki. Z dawnych zabudowań zachował się spichlerz z częścią mieszkalną. Dwór wraz z najbliższym otoczeniem stanowi obecnie własność prywatną.
- Do zabytków zaliczane są także pozostałości dawnej zabudowy folwarcznej – zachował się spichlerz z 1844 r.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31302
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 253 [zarchiwizowane 2022-10-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich” (Wydanie III poszerzone i uzupełnione), wyd. Studio ARTA, Olsztyn, 2001, ISBN 83-912840-2-6, s. 277–278
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Gajlity, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 443.
