Genogram

Przykład: małżeństwo z dwiema córkami – naturalną w wieku 25 lat i adoptowaną w wieku lat 16. Relacje między rodzeństwem są ambiwalentne

Genogram – graficzny schemat przekazów transgeneracyjnych w rodzinie, podobny do drzewa genealogicznego. Ilustruje związki i relacje między krewnymi oraz ważne daty z życia członków rodziny. Informuje też o wizji życia rodzinnego jakie dana osoba otrzymała od swojej rodziny, wskazując prawdopodobne przyczyny jej aktualnej sytuacji życiowej^[1].

Genogram stosuje się przede wszystkim w pracy socjalnej z rodzinami, systemowej terapii rodzinnej, a także psychoterapii w celu diagnozy relacji w rodzinie oraz łatwego dekodowania. Metoda szczególne stosowana w ramach podejścia systemowego w diagnozie rodziny.

Genogram umożliwia poznanie dysfunkcyjnych „tradycji” rodzinnych, nieświadomie przekazywanych z pokolenia na pokolenie, takich jak trudności w związkach interpersonalnych, tendencje poligamiczne, alkoholizm. Pozwala także mniemać o wizji własnego życia badanej osoby, przekazanej przez rodzinę.

Symbolika[edytuj | edytuj kod]

Opisuje się daty urodzin i śmierci, przyczyny śmierci, daty zawierania i rozpadu małżeństw, charakterystyczne cechy, ważne wydarzenia, zaburzenia psychiczne, uzależnienia, urazy psychiczne, relacje interpersonalne.

Symbole podstawowe
Symbol	Znaczenie
mężczyzna	mężczyzna
	mężczyzna w wieku 32 lat
kobieta	kobieta
	kobieta w wieku 28 lat
	osoba zmarła
	osoba, której płeć jest nieznana
Relacje interpersonalne
Symbol	Relacja
	obojętność
	harmonia w relacjach
	bliskie relacje
	bardzo bliskie relacje (w negatywnym znaczeniu, tzn. „relacja naduwikłana” – zbyt bliska emocjonalnie)
	miłość
	zakochanie
	dystans emocjonalny
	niezgoda
	nienawiść
	konflikt
	zerwany kontakt, ostre odcięcie się
	relacje ambiwalentne
	brak zaufania
	nadużycie
	nadużywanie emocjonalne
	nadużywanie fizyczne
	nadużywanie seksualne
	przemoc
	lekceważenie w formie wyjątkowo przykrej (jako forma nadużycia)
	manipulacja
	nadmierne kontrolowanie
	skupienie uwagi
	admiracja

Powiązania
Symbol	Powiązanie
	małżeństwo
	rozwód
	separacja
	separacja faktyczna
	separacja formalna, orzeczona przez sąd
	unieważnienie małżeństwa
	narzeczeństwo
	narzeczeństwo kohabitujące
	narzeczeństwo w separacji
	długotrwały związek nieformalny
	rejestrowany związek partnerski
	partnerzy związku rejestrowanego w separacji
	partnerzy związku rejestrowanego w formalnej separacji
	krótkotrwała relacja
	relacje tymczasowe lub jednorazowe
	romans poza związkiem
Ciąża i dzieci
Symbol	znaczenie
	ciąża
	poronienie naturalne
	poronienie sztuczne
	bliźnięta
	bliźnięta jednojajowe
	adopcja
	wychowywanie osoby nieprzysposobionej formalnie

Symbolika dodatkowa[edytuj | edytuj kod]

W pracy warsztatowej z rodziną lub osobą nad genogramem można wykorzystywać również własne symbole – służące do oznaczania różnych ważnych aspektów życia rodziny – nie tylko jej struktury i relacji interpersonalnych – chociażby do oznaczania:

choroby, w tym psychicznej (np. zakreskowana lewa połowa symbolu osoby),
tendencji do alkoholizmu czy narkomanii (np. zakreskowana dolna połowa symbolu osoby),
wyjście z nałogu, podjęcie terapii (np. wykropkowana dolna połowa symbolu osoby),
występowania przemocy,
homoseksualizmu (np. wewnątrz figury osoby wpisany jest trójkąt).

Osoby zamieszkujące razem oznaczamy otaczając je wszystkie pętlą.

Informacje o rodzinie[edytuj | edytuj kod]

Wokół symboli osób przy pracy, tą metodą warto zapisywać ważne informacje dotyczące poszczególnych osób czy relacji. Mogą to być:

przy osobach:
- zawód, wykształcenie, praca wykonywana
- okres pozostawania bez pracy
- długość przebywania na emigracji zarobkowej
- rodzaj i czas trwania uzależnienia lub choroby, wiek w chwili jej rozpoczęcia
- wiek płodu w przypadku ciąży (w momencie rysowania genogramu) lub w chwili poronienia
przy relacjach:
- data zawarcia ślubu lub ogłoszenia rozwodu, separacji
- rodzaj zawartego małżeństwa – cywilne czy sakramentalne
- okresu powstania danej relacji – np. wrogości czy odcięcia