Giaches de Wert

Giaches de Wert
Data i miejsce urodzenia	1535 ; Gandawa lub Weert
Data i miejsce śmierci	6 maja 1595 ; Mantua
Gatunki	muzyka poważna, muzyka renesansu
Zawód	kompozytor

Giaches de Wert, także Jaches de Vuert^[1] (ur. między 6 maja a 18 sierpnia 1535 przypuszczalnie w Weert^[2] lub Gandawie^[1], zm. 6 maja 1595 w Mantui^[1]^[2]) – franko-flamandzki kompozytor.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jako dziecko został sprowadzony w charakterze śpiewaka na dwór księżnej Marii di Cardona w Padwie^[1]^[2]. W latach 50. XVI wieku trafił na dwór Gonzagów w Novellarze^[1]. Odwiedzał Ferrarę, gdzie miał okazję poznać Cipriana de Rore^[1]. W latach 1563–1565 pełnił służbę na dworze hiszpańskiego gubernatora Mediolanu^[1]. Od 1565 roku przebywał na dworze księcia Wilhelma I Gonzagi w Mantui, był kapelmistrzem zespołu dworskiego i pałacowego kościoła św. Barbary^[1]. W życiu rodzinnym i zawodowym doznał licznych porażek i niepowodzeń^[1]. Popadł w konflikt z członkami mantuańskiej kapeli, a jeden z jej członków, Agostino Bonvicino, żył w cudzołożnym związku z jego żoną^[2]. Sam Wert z kolei zaangażował się w nieodwzajemnione uczucie do śpiewaczki i poetki Tarquinii Molzy^[1]^[2]. Przedłużające się wizyty w Ferrarze spowodowały napięcia z mantuańskim pracodawcą^[1]. W 1592 roku ze względu na pogarszający się stan zdrowia zrezygnował z funkcji kapelmistrza, na której zastąpił go Giovanni Giacomo Gastoldi^[1]^[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Wysoko ceniony jako kompozytor przez współczesnych, z uznaniem wypowiadał się o nim Palestrina^[1]^[2]. Jego bogata spuścizna obejmuje przede wszystkim madrygały, zróżnicowane pod względem stylistycznym i wyrazowym^[1]. Dojrzały styl Werta cechuje się śmiałymi zestawieniami współbrzmień i chromatyką, deklamacyjną fakturą i przeciwstawianiem głosów niższych wyższym na modłę koncertową^[1]. Wywarł wpływ na twórczość madrygałową Marenzia i Monteverdiego^[1].

Kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych^[2])

Utwory wokalne

Świeckie

Il primo libro de madrigali na 5 głosów (1558)
Il primo libro de madrigali na 4 głosy (1561)
Madrigali del fiore, libro primo na 5 głosów (1561)
Madrigali del fiore, libro secondo na 5 głosów (1561)
Il terzo libro de madrigali na 5 głosów (1563)
Il secondo libro de madrigali, nuovamente con nuova giunta ristampati na 5 głosów (1564)
Il quarto libro de madrigali na 5 głosów (1567)
Il quinto libro de madrigali na 5 głosów (1571)
Il sesto libro de madrigali na 5 głosów (1577)
Il settimo libro de madrigali na 5 głosów (1581)
L’ottavo libro de madrigali na 5 głosów (1586)
Il nono libro de madrigali na 5 głosów (1581)
Il primo libro delle canzonette, villanelle na 5 głosów (1589)
Il decimo libro de madrigali na 5 głosów (1591)
L’undecimo libro de madrigali na 5 głosów (1595)
Il duodecimo libro de madrigali na 4–7 głosów (1608)

Religijne

Motectorum liber primus na 5 głosów (1566)
Il secondo libro de motetti na 5 głosów (1581)
Modulationum liber primus na 6 głosów (1581)

Utwory instrumentalne

Fantasias a 4

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 138–139. ISBN 978-83-224-0935-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3902. ISBN 0-02-865571-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Giaches de Wert – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 138–139. ISBN 978-83-224-0935-0.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3902. ISBN 0-02-865571-0.

[1]

[2]