Gottfried Wende
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Miejsce zamieszkania | |
| Małżeństwo |
Wihelmina z d. Cernik |
| Dzieci |
|
| Krewni i powinowaci |
Johannes Wende, Edward Wende (duchowny), Edward Wende (polityk), Beniamin Krusche |
Gottfried Georg Wende, także Gotfryd Jerzy Wende (ur. 1793, zm. 1886) – tkacz, fabrykant i przedsiębiorca z Konstantynowa Łódzkiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Gottfried Wende pochodził z Brandenburgii[1][2], z której przybył w 1818 do Konstantynowa Łódzkiego i założył w nim pierwszą fabrykę sukienniczą[3]. Był jednym z największych przedsiębiorców w Konstantynowie Łódzkim w XIX w.[4], prowadząc w latach 60. największą fabrykę w mieście, w której działało 480 wrzecion tkackich. Jako pierwszy w mieście wykorzystywał maszynę parową przy produkcji. Na przełomie lat 50. i 60. sprowadził pierwszą z nich o mocy 10 koni mechanicznych. Z kolei w 1869 jako pierwszy w Królestwie uruchomił mechaniczny warsztat do produkcji trykotu. W 1869 był inicjatorem wykorzystania w Królestwie Polskim mechanicznego warsztatu tkackiego do wyrobu trykotu. Wende był istotnym członkiem lokalnej społeczności ewangelickiej – był prezesem i współzałożycielem rady parafialnej[1][2], wójtem w okresie powstania listopadowego oraz finansował powstanie lokalnego kościoła ewangelickiego kościoła w latach 1834–1835[5].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Wende ożenił się z Wilhelminą z domu Cernik, z którą miał 9 dzieci[1], w tym m.in.:
- Augustę Karolinę (ur. 1825),
- Ernsta Juliusa (ur. 1826)[6] – dziedzica rodzinnego przedsiębiorstwa i ojca architekta Johannesa Wende[5],
- Henriettę Wilhelminę (ur. 1828)
- Edwarda[5], właśc. Ferdinanda Eduarda (ur. 1830) – warszawskiego księgarza[1], ojca duchownego Edwarda Wende i pradziadka polityka Edwarda Wende[7],
- Charlottę Luisę (ur. 1831)
- Emilię Amalię (ur. 1835)[6] – żonę Beniamina Kruschego, fabrykanta z Pabianic[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Gottfried Georg Wende [online], Osadnicy [dostęp 2021-11-17] (pol.).
- ↑ a b Maria Nartonowicz-Kot, Konstantynów Łódzki: dzieje miasta, Łódź: Polskie Towarzystwo Historyczne, 2006, ISBN 978-83-913417-8-0, OCLC 169987294 [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Regionalia Ziemi Łódzkiej [online], bc.wbp.lodz.pl [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Gotfryd Wende największy przedsiębiorca w miescie w poł. XIX w [online], konstantynow.lodzki.archiwa.org [dostęp 2021-11-17].
- ↑ a b c Andrzej Grzegorczyk, Johannes Wende – budowniczy z miasta bawełny, Andrzej Lechowski (red.), „Rocznik Białostocki”, 20, Białystok 2016, s. 51–72, ISSN 0080-3421 [dostęp 2021-04-01].
- ↑ a b Gottfried Wende [online], mittelpolen.de [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Edward Wende, I [online], geni family tree [dostęp 2021-11-17] (pol.).