Hipoteza adaptacyjnych oczekiwań

W ekonomii hipoteza adaptacyjnych oczekiwań – jedna z hipotez formułowania oczekiwań dotyczących przyszłych wartości wskaźników ekonomicznych takich jak inflacja. Została zaproponowana na początku XX wieku przez amerykańskiego ekonomistę Irvinga Fishera, jednak największą popularność zdobyła w latach 50., gdy stała się jednym z podstawowych narzędzi służących analizie hiperinflacji.

Zgodnie z hipotezą oczekiwań adaptacyjnych, przyszłą wartość wskaźnika ekonomicznego można przewidzieć na podstawie jego przeszłych wartości oraz wartości błędów popełnionych podczas przewidywania tej samej zmiennej w przeszłości.

W przypadku gdy przewidywany wskaźnik charakteryzuje się dużą zmiennością lub na przykład systematycznie rośnie, przewidywania dokonane z zastosowaniem hipotezy adaptacyjnych oczekiwań obarczone są systematycznym błędem. Z tego powodu znaczenie tej hipotezy uległo znaczącemu zmniejszeniu począwszy od lat 70. na rzecz alternatywnych hipotez takich jak hipoteza racjonalnych oczekiwań.

Przykład

Prosty przykład oczekiwań kształtowanych zgodnie z hipotezą oczekiwań adaptacyjnych może być wyrażony przy pomocy następującego wzoru:

$p^{e}=p_{-1}^{e}+\lambda (p_{-1}-p_{-1}^{e}),$

gdzie:

$p^{e}$ – przewidywana wartość wskaźnika ekonomicznego $p$ w okresie kolejnym,

$p_{-1}^{e}$ – przewidywana wartość wskaźnika ekonomicznego w okresie poprzednim,

$p_{-1}$ – rzeczywista wartość wskaźnika ekonomicznego w okresie poprzednim,

$\lambda$ – parametr z przedziału (0,1).

Wynika stąd, że wartość prognozy w okresie następnym $p^{e}$ zależy od wartości prognozy w okresie poprzednim $p_{-1}^{e}$ oraz błędu popełnionego przy prognozowaniu w okresie poprzednim $p_{-1}-p_{-1}^{e}.$

W przypadku gdy prognoza w poprzednim okresie była zbyt niska $(p_{-1}-p_{-1}^{e}>0),$ wówczas następuje korekta prognozy w kolejnym okresie w górę:

$p^{e}=p_{-1}^{e}+\lambda (p_{-1}-p_{-1}^{e})>p_{-1}^{e}.$

Jeżeli prognoza w poprzednim okresie była zbyt wysoka $(p_{-1}-p_{-1}^{e}<0),$ wówczas następuje korekta prognozy w okresie kolejnym w dół:

$p^{e}=p_{-1}^{e}+\lambda (p_{-1}-p_{-1}^{e})<p_{-1}^{e}.$

Innymi słowy, oczekiwania adaptują się w zależności od błędów popełnionych w przeszłości, skąd nazwa hipotezy.

Z powyższego wzoru wynika również, że prognozowaną wartość oczekiwanej zmiennej można wyrazić jako średnią ważoną wszystkich jej przeszłych wartości:

$p^{e}=(1-\lambda )\sum _{j=0}^{\infty }(\lambda ^{j}p_{j}).$

Im starsza obserwacja, tym niższa odpowiadająca jej waga.

Linki zewnętrzne

• Adaptive Expectations Principle. economyprofessor.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)]. (ang.)