Inhibitory proteazy serynowej NS3/4A

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kompleks proteazy NS3/4A z grazoprewirem (na żółto triada katalityczna, natomiast na niebiesko, zielono oraz czerwono boczne łańcuchy proteazy serynowej NS3/4A odpowiedzialne za powstawanie oporności[1])

Inhibitory proteazy serynowej NS3/4A – grupa wielofunkcyjnych organicznych związków chemicznych, blokujących proteazę serynową NS3/4A, która jest niezbędna w procesie replikacji wirusa zapalenia wątroby typu C. Są stosowane w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby wywołanego przez wirusa HCV.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym, odkrytym w 2003 roku inhibitorem proteazy serynowej NS3/4A był ciluprewir[2][3], natomiast pierwsze inhibitory proteazy serynowej NS3/4A telaprewir oraz boceprewir zostały wprowadzone na rynek farmaceutyczny w 2011 roku[4]. Leki te były nieskuteczne w monoterapii ze względu na szybkie pojawianie się substytucji warunkujących oporność, natomiast w połączeniu z rybawiryną i peginterferonem alfa-2a lub alfa-2b pozwalały na trwałe wyleczenie u 75–79% chorych, pomimo znacznej uciążliwości tej terapii[5]. Pierwszym inhibitorem proteazy serynowej NS3/4A drugiej fali pierwszej generacji był zarejestrowany w 2013 roku symeprewir, o korzystniejszym profilu bezpieczeństwa[5]. W 2014 roku opracowano pierwszą terapię bezinterferonową opartą na połączeniu inhibitora proteazy serynowej NS3/4A (symeprewir) z inhibitorem polimerazy NS5B – sofosbuwirem[5][6]. W tym samym roku zarejestrowano pierwsze leki złożone, z których drugim był trzylekowy preparat zawierający w swoim składzie inhibitor proteazy serynowej NS3/4A parytaprewir[5]. Wprowadzenie nowych skutecznych terapii spowodowało wycofanie z rynku pierwszych inhibitorów proteazy serynowej NS3/4A – telaprewiru (2014)[7] oraz boceprewiru (2015)[8].

Inbitory proteazy serynowej NS3/4A[edytuj | edytuj kod]

Zarejestrowane w Polsce inbitory proteazy serynowej NS3/4A[9]
Nazwa
farmaceutyczna		 Skrót Wzór chemiczny Nazwa
preparatu		 Inne
składniki
preparatu		 Wrażliwe
genotypy
wirusa
glekaprewir[10] GLE Maviret pibrentaswir 1–6
grazoprewir[11] GZR Zepatier elbaswir 1a, 1b, 3, 4a
parytaprewir[12] PTV Viekirax ombitaswir
i rytonawir		 1a, 1b, 4
symeprewir[13] SMV Olysio – 1a, 1b, 4
woksylaprewir[14] VOX Vosevi sofosbuwir
i welpataswir		 1–6
Niezarejestrowane w Polsce inbitory proteazy serynowej NS3/4A
Nazwa
farmaceutyczna		 Skrót Wzór chemiczny Nazwa
preparatu		 Inne
składniki
preparatu		 Wrażliwe
genotypy
wirusa		 Kraj
rejestracji
asunaprewir[15] ASV Sunvepra – 1 Japonia
narlaprewir[16] NVR Arlansa – 1 Rosja
waniprewir[15] VNP Vanihep – 1 Japonia

Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Inhibitory proteazy serynowej NS3/4A blokują proteazę serynową NS3 oraz jej kofaktor białko NS4A, poprzez to uniemożliwiając rozszczepienie poliproteiny kodowanej przez genom wirusa HCV do dojrzałych form białek wirusowych, co w ostatecznym efekcie uniemożliwia replikację tego wirusa[2][17].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C[9]. Terapia bezinterferonowa powinna być złożona z dwóch lub trzech leków – inhibitorów proteazy NS3, polimerazy NS5A i białka NS5B z ewentualnym uzupełnieniem o rybawirynę[9]. W populacji polskiej występują w przeważającej większości cztery genotypy wirusa (1b, 3, 4, 1a)[9]. W wyniku stosowania terapii skojarzonej co najmniej dwoma lekami przeciwwirusowymi odsetek nawrotów uprzednio nieleczonych pacjentów wynosi <5%[18][9].

Oporność na leki[edytuj | edytuj kod]

Substytucje warunkujące oporność (ang. resistance associated substitution, RAS) występują naturalnie u 10–50% nieleczonych osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C[18]. Za oporność na Inhibitory proteazy serynowej NS3/4A odpowiadają zmiany pojedyczych par zasad reszt aminokwasowych R155, A156 and D168[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać KP. Romano, A. Ali, C. Aydin, D. Soumana i inni. The molecular basis of drug resistance against hepatitis C virus NS3/4A protease inhibitors.. „PLoS Pathog”. 8 (7), s. e1002832, 2012. DOI: 10.1371/journal.ppat.1002832. PMID: 22910833. 
  2. ↑ a b G. Jindal, D. Mondal, A. Warshel. Exploring the Drug Resistance of HCV Protease.. „J Phys Chem B”. 121 (28), s. 6831-6840, 2017. DOI: 10.1021/acs.jpcb.7b04562. PMID: 28635289. 
  3. ↑ D. Lamarre, PC. Anderson, M. Bailey, P. Beaulieu i inni. An NS3 protease inhibitor with antiviral effects in humans infected with hepatitis C virus.. „Nature”. 426 (6963), s. 186-9, 2003. DOI: 10.1038/nature02099. PMID: 14578911. 
  4. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Alicja M. Chmielewska, Małgorzata Rychłowska, Ewelina Król, Karolina Solarz, Krystyna Bieńkowska-Szewczyk. Wirusowe zapalenie wątroby typu C – nowe metody leczenia i zapobiegania. „Postepy Hig Med Dosw”. 69, s. 946-963, 2016. 
  5. ↑ a b c d publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Ewa Janczewska. Postępy w leczeniu zakażenia HCV. „Post N Med”. XXX (05), s. 264-268, 2017. 
  6. ↑ E. Lawitz, MS. Sulkowski, R. Ghalib, M. Rodriguez-Torres i inni. Simeprevir plus sofosbuvir, with or without ribavirin, to treat chronic infection with hepatitis C virus genotype 1 in non-responders to pegylated interferon and ribavirin and treatment-naive patients: the COSMOS randomised study.. „Lancet”. 384 (9956), s. 1756-65, 2014. DOI: 10.1016/S0140-6736(14)61036-9. PMID: 25078309. 
  7. ↑ Caroline Humer, Nick Zieminski, Vertex to end sales of hepatitis C drug Incivek, Reuters, 2014 [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  8. ↑ Merck Sharp & Dohme Corp.: Merck Voluntarily Discontinuing VICTRELIS® (boceprevir) 200 mg Capsules. Agencja Żywności i Leków, 2015. [dostęp 2019-01-29].
  9. ↑ a b c d e Waldemar Halota i inni, Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV dotyczące leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C w roku 2018, „Hepatologia” (18), 2018, s. 1-9, DOI: 10.5114/hepatologia.2018.75974 [dostęp 2019-01-18].
  10. ↑ AbbVie Ltd, Maviret 100 mg/40 mg tabletki powlekane. Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Europejska Agencja Leków [dostęp 2019-01-29].
  11. ↑ Merck Sharp & Dohme B.V., Zepatier 50 mg/100 mg tabletki powlekane. Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Europejska Agencja Leków [dostęp 2019-01-29].
  12. ↑ AbbVie Ltd, Viekirax 12,5 mg/75 mg/50 mg tabletki powlekane. Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Europejska Agencja Leków [dostęp 2019-01-29].
  13. ↑ Janssen-Cilag International NV, Olysio 150 mg kapsułki twarde. Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Europejska Agencja Leków [dostęp 2019-01-29].
  14. ↑ AbbVie Ltd, Vosevi 400 mg/100 mg/100 mg tabletki powlekane. Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Europejska Agencja Leków [dostęp 2019-01-29].
  15. ↑ a b Bristol-Myers Squibb, Sunvepra kapsułki 100mg. Charakterystyka Produktu Leczniczego [online] [dostęp 2019-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-30].
  16. ↑ R-Pharm, R-Pharm group rolls out a new drug - Arlansa (Narlaprevir) [online], 2016-11-03 [dostęp 2019-01-29].
  17. ↑ S. Naggie. Treating HCV Infection: It Doesn't Get Much Better Than This.. „Top Antivir Med”. 26 (4), s. 104-108, Jan 2019. PMID: 30641483. 
  18. ↑ a b Heidar Sharafi, Seyed Moayed Alavian, Hepatitis C resistance to NS5A inhibitors: Is it going to be a problem?, „World Journal of Hepatology”, 10 (9), 2018, s. 543–548, DOI: 10.4254/wjh.v10.i9.543, PMID: 30310532, PMCID: PMC6177567 (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Inhibitory_proteazy_serynowej_NS3/4A&oldid=73603067”