Inskrypcja Samuela

Inskrypcja Samuela – inskrypcja nagrobna cara bułgarskiego Samuela, umieszczona na grobie jego bliskich. Stanowi najstarszą inskrypcję zapisaną cyrylicą, której datę powstania można dokładnie określić.

Dzieje tekstu[edytuj | edytuj kod]

Inskrypcja pochodzi z 993 roku i została umieszczona przez cara Samuela na płycie grobowej jego rodziców Mikołaja i Ripsymii oraz brata Dawida w miejscowości German położonej w pobliżu Jeziora Prespańskiego w Macedonii. Częściowo uszkodzona płyta wraz z inskrypcją została odnaleziona w 1888 roku podczas prac budowlanych przy cerkwi św. Germana. Po raz pierwszy inskrypcja została opublikowana przez dyrektora Rosyjskiego Instytutu Archeologicznego w Konstantynopolu Fiodora Uspienskiego w 1898 roku. Obecnie nagrobek rodziców Samuela znajduje się w Muzeum Archeologicznym w Sofii, dokąd został przetransportowany znad Jeziora Prespańskiego w 1916 roku, staraniem etnografa bułgarskiego Stefan L. Kostowa, pełniącego służbę w I Armii Bułgarskiej. Płyta posiada wymiary: 130-125/67-52/10-7 cm.

Inskrypcja obejmuje 11 wierszy i posiada duże znaczenie w paleografii. W oparciu o układ liter można bowiem określić porównawczo czas powstania inskrypcji o nieustalonej dacie.

Treść inskrypcji[edytuj | edytuj kod]

въ имѧ ѡтьца и съина и с҃таго дѹха азъ самоип(л)ь рабъ б҃жи полагаѫ

памѧть ѡтьцѹ и матєри и братѹ на кръстѣхъ сихъ• имєна ѹсъпъшихъ

никола рабъ б҃жи ... ѣ давдъ написа ... въ лѣто отъ сътворєния мирѹ

ѕ҃• фа҃• инъдикта ѕ҃•

Tłumaczenie[edytuj | edytuj kod]

"W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego, ja, Samuel, sługa Boż(y), czczę
pamięć (ojc)a, matki i brat(a n)a krzyżu ty(m. Oto) są imiona zmarły(ch:
Mi)kołaj, sługa Boży, (Ripsymia) i Dawid. Napisa(no w) roku 6501 od stw(orzenia świat)a,
indy(kcja VI)".

Fragmenty w nawiasach zostały zrekonstruowane. Rok 6501 od stworzenia świata odpowiada 992-993 AD.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

N. Adontz. Samuel l'Armenien, roi des Bulgares. „Memoires de l’Academie Royale de Belgique, Classe de Lettres”. 38, s. 63, 1938. Bruxelles: Palais des academies.
N. Adontz: Etudes Armeno-Byzantines. Lizbona: Livraria Bertrand, 1965, s. 347-407.
J. Iwanow: Byłgarski stariny iz Makedonija. Sofia: 1931, s. 25.
Milko Kos. O natpisu cara Samuiła. „Głasnik srpskog naucznog drusztwa”. 5, s. 203-209, 1929.
F. Kriwcik, N. Możejko: Starosławianskij jazyk. Mińsk: Wyszejsz. Szkoła, 1974, s. 304.
D. M. Lang: Bułgarzy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00831-6.
D. M. Lang: The Armenians. A People in Exile. Londyn: 1981, s. 203.
F. Uspienskij. Nadpis cara Samuiła. „Izwiestija Russkowo Archeołogicieskowo Instituta w Konstantinopolie”. III, s. 184-194, 1898.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Fotografia płyty nagrobnej z inskrypcją. faq.macedonia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-15)].
Historia cara Samuela. faq.macedonia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-01)]. (ang.)