Izoterma HJ
Izoterma Harkinsa-Jury, w skrócie izoterma HJ – rodzaj izotermy adsorpcji, która opisuje adsorpcję jako równowagę pomiędzy ciekłą błonką adsorbatu a jego parą. Nie jest stosowana dla niskich pokryć – jedynie w obszarze, gdy ilość adsorbatu na powierzchni adsorbentu jest na tyle duża, aby można mówić o cieczy (dwu- lub trójwymiarowej), a więc w obszarze tworzenia tzw. wielowarstwy odpowiadającym również obszarowi kondensacji kapilarnej w mezoporach.
gdzie:
- – stałe empiryczne,
- – ciśnienie pary adsorbatu,
- – ciśnienie pary nasyconej adsorbatu,
- – wielkość adsorpcji (często oznaczana też – wówczas podawana jest jako ilość adsorbatu w przeliczeniu na stan gazowy, z reguły w warunkach normalnych, co oznaczane jest często literami STP).
- UWAGA. W podanych równaniach bardzo często stosuje się zamiast logarytmów naturalnych logarytmy dziesiętne!
Izoterma HJ jest często podawana w formie tzw. krzywej (ang. t-curve):
gdzie:
- – statystyczna grubość warstwy adsorbatu,
- – grubość monowarstwy,
- – tzw. ciśnienie względne.
Zaletą tej izotermy jest łatwość dopasowania do danych doświadczalnych, dane doświadczalne przedstawia się w prostych współrzędnych liniowych:
gdzie i są bezpośrednio dostępne z pomiaru.
Izoterma HJ jest często wykorzystywana przy obliczaniu rozkładu porów adsorbentów na podstawie analizy izoterm adsorpcji i desorpcji azotu w temperaturze ciekłego azotu w tzw. metodzie BJH. Zamiast izotermy HJ używa się czasami także izotermy Halseya (inaczej izoterma Frenkela-Halseya-Hilla).