Józef Czekalski (działacz oświatowy)
Józef Czekalski, właśc. Apolinary Antoni Józef Czekalski (ur. 1864 w Tomaszowie Mazowieckim, zm. 15 marca 1906 w Łodzi), polski działacz oświatowy, prawnik, literat i tłumacz.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Antoniego i Józefy z Puchalskich. Ukończył studia historyczne i prawnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. W 1893 uzyskał dyplom adwokacki, praktykował jako adwokat w Piotrkowie Trybunalskim. Od 1894 roku był członkiem Ligi Narodowej[1]. Współpracował z uniwersytetem latającym, założonym w Piotrkowie przez Emilię Dobrzańską i Stefana Młodowskiego w 1889 – na tajnym kursach wykładał historię Polski. Na potrzeby słuchaczy zorganizował konspiracyjną biblioteczkę i prowadził ją razem z żoną. Liczebność tego księgozbioru, pochodzącego głównie z darów, nie jest znana.
W 1893 działalność oświatowa uniwersytetu latającego została wykryta przez władze carskie; księgozbiór skonfiskowano, a samego Czekalskiego skreślono z listy adwokatów. 25 sierpnia 1896 Józef Czekalski został aresztowany na granicy zaboru austriackiego i rosyjskiego za przewożenie książek zakazanych przez cenzurę. Osadzony w więzieniu w Piotrkowie, które opuścił w 1897. Pozbawiany prawa do wykonywania zawodu adwokata, w 1898 został zesłany wraz z rodziną do guberni wiatskiej, potem do Besarabii. Powrócił stamtąd w styczniu 1903 i osiedlił się w Łodzi, gdzie został prezesem zarządu Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego. Wydał zbiorek poezji W kajdanach. W 1890 jako pierwszy przetłumaczył na język polski Księgę dżungli Rudyarda Kiplinga (jako Księga puszczy). Na zesłaniu tłumaczył dzieła autorów rosyjskich, w tym Juliana Apostatę Dmitrija Mereżkowskiego i Nowele Wsiewołoda Garszyna. Zmarł na gruźlicę.
Został pochowany w Piotrkowie Trybunalskim[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 572.
- ↑ Józef Czekalski, „Tydzień” (11), bc.wbp.lodz.pl, 18 marca 1906, s. 3 [dostęp 2023-11-04] .
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Magdalena Kwiatkowska, Józef Czekalski, [w:] Słownik pracowników książki polskiej, Suplement II; red. Hanna Tadeusiewicz z udziałem Bogumiła Karkowskiego, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2000, s. 35.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tłumaczenia Józefa Czekalskiego w bibliotece Polona
- Absolwenci i studenci Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Ligi Narodowej
- Ludzie urodzeni w Tomaszowie Mazowieckim
- Polscy adwokaci
- Polscy działacze oświatowi
- Polscy tłumacze literatury angielskojęzycznej
- Polscy zesłańcy w Imperium Rosyjskim
- Uczestnicy tajnego nauczania w zaborze rosyjskim
- Urodzeni w 1864
- Zmarli w 1906
- Polscy tłumacze literatury rosyjskojęzycznej
- Ludzie związani z Łodzią (Królestwo Kongresowe)
- Zmarli na gruźlicę
- Pochowani w Piotrkowie Trybunalskim