Józef Penar

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Penar
Data i miejsce urodzenia

26 lutego 1909
Klimkówka

Data i miejsce śmierci

20 lipca 1994
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Złota Odznaka ZNP

Józef Kazimierz Penar (ur. 26 lutego 1909 w Klimkówce, zm. 20 lipca 1994 w Sanoku) – polski nauczyciel, malarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 26 lutego 1909 w Klimkówce[1][2][3]. Pochodził z rodziny rolniczej[4]. Był synem Jana i Anieli z domu Kinel[5] wzgl. Wais[3]. Miał brata Franciszka[6]. W rodzinnej miejscowości ukończył szkołę ludową, w 1924 szkołę państwową w Rymanowie, po czym przez sześć lat kształcił się w Seminarium Nauczycielskim w Krośnie, gdzie został absolwentem w 1930[4][3]. Od 1931 do 1935 był nauczycielem w Szkole Powszechnej nr 1 w Zamościu (1931), potem w szkołach podstawowych Czołkach (1931-1932) i w Gruszce Dużej (1932-1937) na ziemi zamojskiej na obszarze Okręgu Szkolnego Lubelskiego[4][3]. Tam też jednocześnie organizował teatr dla miejscowej ludności oraz kurs śpiewania i dla analfabetów[4][3]. Od 1936 był nauczycielem na terenie Okręgu Szkolnego Lwowskiego[7]. Po zawarciu małżeństwa został przeniesiony bliżej swoich rodzinnych stron i pracował w Smolniku oraz w Posadzie Górnej koło Rymanowa, gdzie pracował do 1939[4][7]. Tam równolegle kierował chórem oraz organizował kursy pisania i czytania dla analfabetów[7]. W okresie II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej początkowo utrzymywał się malarstwa[4]. W grudniu 1939 lub stycznia 1940 był organizatorem Związku Walki Zbrojnej w Klimkówce i stanął na czele jednej z trzech „piątek” ZWZ[4]. Od stycznia 1940 samodzielnie zaangażował się w tajne nauczanie[8]. Od 1 września 1940 był kierownikiem szkoły i nauczycielem w Pisarowcach[7]. W związku z tym po kilku miesiącach zrezygnował z działalności w ZWZ[6]. Potem w ramach tajnego nauczania od 1 listopada 1940 był członkiem Gminnej Tajnej Komisji Oświaty i Kultury w Zarszynie[9][7]. Był też organizatorem uczniowskich spółdzielni społemowskich w Pisarowcach i w okolicznych wsiach (w tym zakresie był przewodniczącym rady nadzorczej w Pisarowcach i członkiem komisji rewizyjnej w Sanoku)[6][7].

Po nadejściu frontu wschodniego od września 1944 do 1950 był nauczycielem w rodzinnej Klimkówce[10][7]. Dysponując wykształceniem połwyższym łącznie przepracował 20 lat w szkołach powszechnych[2]. Został skierowany na roczny kurs przygotowujący do studiów wyższych od 1 września 1949 do 30 czerwca 1950[11]. Po jego ukończeniu był krótkotrwale wizytatorem szkolnym w Rzeszowie, skąd został przeniesiony do Inspektoratu Szkolnego w Sanoku przy tamtejszym Wydziale Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, gdzie na stanowisku podinspektora szkolnego pracował od 1951 do 1953[12][2][7]. Ukończył studia wyższe pedagogiczne[8]. W 1953 został dyrektorem I Państwowej Szkoły Męskiej Stopnia Podstawowego i Licealnego w Sanoku, w tym samym roku przemianowanej na Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące Męskie[13][7]. W stopniu licealnym szkoły wykładał naukę o państwie[14]. Był członkiem komitetu organizacyjnego zjazdu koleżeńskiego w 70 rocznicę pierwszego egzaminu dojrzałości w gimnazjum w Sanoku, który odbył się w dniach 21-22 czerwca 1958 pod nazwą „Jubileuszowy Zjazd Koleżeński b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”[15][16][17][7]. Był autorem rozdziału pt. Wakacje w Polsce Ludowej w publikacji Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958 (1958)[18][19]. Posadę dyrektora sprawował do końca sierpnia 1965[11][20][21][22]. Od 1962 do 1967 był też dyrektorem Liceum Medycznego Pielęgniarstwa w Sanoku[10][23][19]. Od 1955 do 1964 był prezesem Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego w Sanoku[19][12]. W tym okresie zajmował się budową siedziby tej jednostki, wzniesionej przy ulicy 3 Maja w Sanoku i oddanej do użytku 3 grudnia 1965[24][19]. 29 listopada 1956 został mianowany przewodniczącym Obwodowej Komisji Wyborczej Nr 5 w Sanoku[25]. W 1967 przeszedł na rentę[11].

Od 1947 był członkiem PPS, a od 15 grudnia 1948 PZPR[11]. Od 1952 do 1953 był przewodniczącym Front Jedności Narodu i jednocześnie kierował akcją wyborczą do Sejmu[12]. Od 1953 do 1957 był radnym Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku (w tym od 1954 do 1955 nieurzędującym członkiem prezydium PRN)[12]. Od 1953 do 1963 był wykładowcą szkoły partyjnej[12]. Od 1957 do 1966 był przewodniczącym komisji rewizyjnej Komitetu Powiatowego PZPR i przewodniczącym komisji historycznej[12]. W jednej kadencji był też radnym Miejskiej RN w Sanoku[11]. Był przewodniczącym Okręgowej Komisji Wyborczej, a czterokrotnie Obwodowej Komisji Wyborczej[26]. W latach 80. został przyjęty do koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Sanoku[8].

Pasjonował się malarstwem, już jako dziecko przypatrywał się plenerom malarskim w dworze Ostaszewskich w Klimkówce[19]. Od przebywających tam malarzy otrzymywał wskazówki[19]. Tworzył akwarele, malował głównie architekturę i pejzaże[13][27]. Niektóre z jego prac trafiły do Muzeum Historycznego w Sanoku[19], gdzie urządzono ich ekspozycję indywidualną[28]. Jego prace były prezentowane w hallu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie w listopadzie 1965[29] oraz w czerwcu 1978 na wystawie przy sanockim zamku[30]. Ponadto obrazy wystawiano w Krośnie, Warszawie i w Szczecinie[26].

W Sanoku zamieszkiwał przy ulicy Ignacego Daszyńskiego 5[31]. Po przejściu kilku zawałów serca przez wiele lat był obłożnie chory[26][19]. Zmarł 20 lipca 1994 w Sanoku[32][19]. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[33]. Wcześniej spoczęła tam jego żona, Jadwiga Penar z domu Jasiak (1905-1977), pochodząca z Klimkówki urzędniczka pocztowa, którą poślubił około 1937[4][34].

Grobowiec Józefa Penara

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Deklaracje ↓, s. 18, 21.
  2. ↑ a b c Stachowicz 1958 ↓, s. 68.
  3. ↑ a b c d e Zając 2009 ↓, s. 58.
  4. ↑ a b c d e f g h Deklaracje ↓, s. 21.
  5. ↑ Deklaracje ↓, s. 18, 19.
  6. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 22.
  7. ↑ a b c d e f g h i j Zając 2009 ↓, s. 59.
  8. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 19.
  9. ↑ Deklaracje ↓, s. 20, 22.
  10. ↑ a b Deklaracje ↓, s. 20.
  11. ↑ a b c d e Deklaracje ↓, s. 23.
  12. ↑ a b c d e f Deklaracje ↓, s. 20, 23.
  13. ↑ a b c d e Stachowicz 1958 ↓, s. 72.
  14. ↑ Grono nauczycielskie w roku szkolnym 1957/58. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 75.
  15. ↑ Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 4.
  16. ↑ Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 7.
  17. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz Zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 39-42.
  18. ↑ Józef Penar: Wakacje w Polsce Ludowej. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 310-314.
  19. ↑ a b c d e f g h i Zając 2009 ↓, s. 60.
  20. ↑ Wacław Drwięga: Liceum w latach 1958–1980 r.. W: Księga pamiątkowa obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku. 1980: Sanok, s. 14.
  21. ↑ Dyrektorzy Gimnazjum i I-go Liceum w Sanoku w latach 1880–1980. W: Księga pamiątkowa obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku. 1980: Sanok, s. 159.
  22. ↑ Krystyna Chowaniec: Oświata i szkolnictwo. Szkoły ponadpodstawowe. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 876. ISBN 83-86077-57-3.
  23. ↑ Krystyna Chowaniec: Oświata i szkolnictwo. Trudne lata powojenne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 889, 891. ISBN 83-86077-57-3.
  24. ↑ Społeczna inicjatywa przyniosła owoce. Dom Nauczyciela w Sanoku oddany do użytku. „Nowiny”. Nr 287, s. 2, 4 i 5 grudnia 1965. 
  25. ↑ Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 156, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  26. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 24.
  27. ↑ Zając 2009 ↓, s. 58, 59, 60.
  28. ↑ Józef Ząbkiewicz: Życie kulturalne. Muzeum Historyczne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 913, 915. ISBN 83-86077-57-3.
  29. ↑ Wystawa prac nauczycieli – plastyków. „Nowiny”. Nr 280, s. 4, 26 listopada 1965. 
  30. ↑ Ciekawa wystawa na sanockim zamku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 17 (110), s. 3, 10-20 czerwca 1978. 
  31. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 139.
  32. ↑ Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974–1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 965. ISBN 83-86077-57-3.
  33. ↑ Józef Penar. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-05-01].
  34. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 23 (poz. 122).
  35. ↑ Odznaczeni nauczyciele z rzeszowskiego okręgu szkolnego. „Nowiny”. Nr 275, s. 2, 20-21 listopada 1965. 
  36. ↑ a b c d Deklaracje ↓, s. 18, 19, 25.
  37. ↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1241.
  38. ↑ Deklaracje ↓, s. 18, 25.
  39. ↑ a b c Deklaracje ↓, s. 19, 25.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Józef Stachowicz: Gimnazjum Męskie w latach 1880–1958. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 43-75.
  • Józef Penar (1909–1994). Akwarelista z Klimkówki. W: Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 58-60. ISBN 978-83-61043-09-6.
  • Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych P Pelczar-Pilszak, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 85). s. 1-243.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Penar&oldid=71921305”