Józef Uhacz
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 Pułk Piechoty (LP) |
| Główne wojny i bitwy |
kampania wrześniowa |
| Odznaczenia | |
  
| |
Józef Uhacz, Julian (ur. 27 stycznia 1897 w Stróżach Wyżnych, zm. 17 września 1939?) – major Wojska Polskiego II RP, odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 27 stycznia 1897 r. we wsi Stróże Wyżne, był synem Piotra i Julii z Sołtysów. W latach 1907–1912 uczył się w II gimnazjum w Nowym Sączu, maturę zdał w 1912 r.[1]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 r. wstąpił do oddziału wojskowego J. Piłsudskiego który od sierpnia 1914 wszedł do utworzonych Legionów Polskich. Uhacz służył kolejno: 1 pułk Legionów Polskich, potem 5 pułk Legionów Polskich. W lipcu 1915 r. w czasie walk pod Babinem został ranny[2][a],, przebywał w szpitalu twierdzy nr 9 w Krakowie[3]. Po rekonwalanescencji skierowany do centralnych magazynów w Kozienicach. W lipcu 1916 r. uzyskał awans na st. szeregowego oraz dostał przydział do 5 kompanii 3 pułk Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym w 1917 podjął służbę w Polskim Korpusie Posiłkowym. Brał udział w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15/16 lutego 1918). Po utworzeniu II Korpusie Polskim na terenie Ukrainy gdzie otrzymał awans do stopnia kaprala i został przydzielony do 5 kompanii w 15 Pułk Strzelców Polskich. Uczestniczył w bitwach bitwie z Niemcami pod Kaniowem 11 maja 1918. W czasie ataku oddziałów niemieckich na polskie pozycje pod Potokami Uhacz dowodził oddziałem piętnastu żołnierzy gdzie wykazał się wyjątkową odwagą. We wniosku do jego odznaczenia napisano; „...uratował tabory przed zagarnięciem, rzucając się z narażeniem życia na nieprzyjaciela w ataku na białą broń (cyt. Wniosek o przyznanie odznaczenia VM)[4]. Za ten czyn otrzymał najwyższe polskie odznaczenie wojskowe Order Virtuti Militari. Po kapitulacji II Korpusu (12 maja) dostał się do niewoli niemieckiej. Zbiegł z niewoli i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Żytomierzu. W 1919 podjął służbę w Wojsku Polskim, został dowódcą kompanii 3 pułku piechoty Legionów w stopniu ppor. piechoty. W czasie wojny polsko-sowieckiej 1919–1920 brał udział w walkach, awansował do stopienia porucznika piechoty ze starszeństwem 1 czerwca 1919[5], następny awans otrzymał 1 lipca 1923 r. na kapitana piechoty[6]. Od roku 1927 służył w 73 pułku piechoty. Podjął naukę w Centralnej Szkole Gimnastyki i Sportu w Poznaniu, po ukończeniu roku 1929 został był komendantem Okręgu WF i Przysposobienia Wojskowego w Katowicach, był także kierownikiem Ośrodka Wychowania Fizycznego[7]. Od roku 1934 pracował w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW). 19 marca 1937 r. awansował na mjr. piechoty, w 1939 r. sprawował funkcję inspektora w PUWFiPW. W lutym 1939r. pełnił funkcję kierownika Referatu w Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego [8]. Uhacz Józef był jednym z założycieli Śląskiego Klubu Lekkoatletycznego Katowice (ŚLKLA)[9], jest autorem artykułu w czasopiśmie „Reduta” pt. „Wpływ wychowania fizycznego na wyszkolenie wojskowe” (Reduta 24/1927), był autorem artykułów w „Na Straży” (nr3/1928)[10]. W czasie wojny obronnej w 1939 został przydzielony do Wołyńskiej Brygady Obrony Narodowej, prawdopodobnie poległ 17 września 1939 r. w rejonie Brodów podczas nalotu na transport kolejowy w czasie dyslokacji brygady.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W tym piśmie występuje nazwisko Uchacz Józef, Wojskowe Biuro Historyczne wykazuje właściwe nazwisko Uhacz Józef oraz w nawiasie Uchacz, co świadczy o pomyłkach w pisowni w niektórych dokumentach wojskowych
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Uczniowie, wyd. 1916, Lista absolwentów gimnazjum, Nowy Sącz: Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Gimnazyum II, 1916, s. 9 [dostęp 2023-02-03] (pol.).
- ↑ Rozkaz nr162, „Goniec Legionów Polskich”, 10/1915, Lwów: Komenda Legionów Polskich, s. 3 [dostęp 2023-01-16] (pol.).
- ↑ LISTA STRAT LEGIONU POLSKIEGO, Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego N. K. N., 1 listopada 1915, s. 33 [dostęp 2023-02-03] (pol.).
- ↑ a b Wniosek o odznaczenie VM. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2023-01-26]. (pol.).
- ↑ „Rocznik Oficerski” (1923), Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, s. 131 [dostęp 2023-02-02] (pol.).
- ↑ „Rocznik Oficerski”, Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, s87 [dostęp 2023-02-02] (pol.).
- ↑ a b Franciszek Gorzelany. Kłamstwa bez końca. „Polska Zachodnia”, s. 8, 1928-06-18. (pol.).
- ↑ Dziemianko 2012 ↓, s. 126.
- ↑ ŚLĄSKI KLUB LEKKOATLETYCZNY KATOWICE. mhk.katowice.pl. [dostęp 2023-02-02]. (pol.).
- ↑ Józef Uhacz. STAN WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W SZKOŁACH WOJEWÓZTWA ŚLĄSKIEGO. „Na Straży”, s. 15,16, 1928-0201. Wojewódzki Komitet W. F. i P. W.. (pol.).
- ↑ Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, Józef Uhacz [online], sygn. 12.05.1931, KN, Centralne Archiwum Wojskowe [dostęp 2023-02-02] (pol.).
- ↑ Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych, Józef Uhacz [online], 9-125, KZ, Centralne Archiwum Wojskowe [dostęp 2023-02-02] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Dziemianko: Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w systemie edukacji obronnej polskiego społeczeństwa w latach 1927–1939. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Handlu i Usług, 2012, s. 106-133.