Jadwiga Puzynina

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jadwiga Puzynina
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 stycznia 1928
Rożyszcze

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: językoznawstwo polonistyczne
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Profesura

1987

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons

Jadwiga Puzynina, właśc. Jadwiga Puzyna[1] z domu Zapolska[2] (ur. 29 stycznia 1928 w Rożyszczu na Wołyniu[2]) – polska językoznawczyni i badaczka literatury, profesor nauk humanistycznych. Dama Orderu Orła Białego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W latach 1943–1944 należała do Szarych Szeregów[3]. W 1946 ukończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie[3], a w 1951 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskiwała następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego. W 1987 otrzymała tytuł profesorski w zakresie nauk humanistycznych[4]. Specjalizuje się w językoznawstwie polonistycznym[4]. Zawodowo do czasu przejścia na emeryturę przez kilkadziesiąt lat była związana z Uniwersytetem Warszawskim, pracowała także na UKSW. W 1983 na Wydziale Polonistyki UW zorganizowała i objęła kierownictwo Pracowni Słownika Języka Cypriana Kamila Norwida[5]. W latach 80. pełniła funkcję dziekana macierzystego wydziału. W pracy badawczej zajmowała się w szczególności problematyką języka wartości[6].

W 1976 podpisała Memoriał 101, list protestacyjny do Sejmu PRL przeciwko zmianom w konstytucji[7]. Współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, zaś po wprowadzeniu stanu wojennego pomagała represjonowanym studentom[8]. 13 maja 1982 za swoją działalność została na kilka dni internowana[9].

Członek krajowy czynny Polskiej Akademii Umiejętności, członkini Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Zasiadała w zarządzie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego[4]. Jest autorką i współautorką podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich[5] (w tym wielokrotnie wznawianego Język i my: podręcznik do języka polskiego dla klasy I szkół średnich, napisanego wspólnie ze Stanisławem Dubiszem i Marią Nagajową).

Członkini Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk[4] od początku jej istnienia, tj. od 1996; współtworzyła kolejne uchwały ortograficzne RJP. Była przewodniczącą Komisji Dydaktycznej, później została przewodniczącą zainicjowanego przez siebie Zespołu Etyki Słowa RJP PAN[10].

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

W 2024 prezydent RP Andrzej Duda nadał jej Order Orła Białego[11]. Odznaczona również Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011)[1][12].

Wyróżniona m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007)[13] i Medalem Uniwersytetu Warszawskiego (2008)[14]. W 2009 została laureatką Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W 2013 otrzymała ustanowioną przez Prezydenta RP nagrodę – medal „Zasłużony dla Polszczyzny”[15].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Była żoną Czesława Marii Puzyny, z którym ma troje dzieci[2] – Wojciecha Puzynę, Stanisława Puzynę i Joannę Krupską[2]. Jej babka Anna była siostrzenicą kompozytora Piotra Czajkowskiego.

Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961.
  • Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime (współautor z Renatą Grzegorczykową), PWN, Warszawa 1979.
  • Studia nad językiem Cypriana Norwida: praca zbiorowa (współredaktor), Wyd. UW, Warszawa 1990.
  • Słowo Norwida, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
  • Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
  • Słowo-wartość-kultura, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997.
  • Słowo poety, Wyd. UW, Warszawa 2006.
  • Kultura słowa. Ważny element kultury narodowej, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2011.
  • Cyprian Norwid – na XXI wiek, [w:] Patriotyzm wczoraj i dziś, Seminarium Polskiej Akademii Umiejętności, t. IX/2010, Kraków 2011, s. 79–99.
  • Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Wyd. PAU, Kraków 2013.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 413).
  2. ↑ a b c d Sylwetka na stronie sejm-wielki.pl. [dostęp 2012-04-25].
  3. ↑ a b Barbara Subko, Krystyna Waszakowa. Życiorys naukowy profesor Jadwigi Puzyniny. „Prace Filologiczne”. T. 43, s. 9, 1998. [dostęp 2021-01-05]. 
  4. ↑ a b c d Prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (Puzyna), [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-07-23].
  5. ↑ a b Konferencja z okazji jubileuszu 80-lecia prof. Jadwigi Puzyniny. wp.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
  6. ↑ Jadwiga Puzynina. Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami). „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”. R. 26, 2014. [dostęp 2021-02-01]. 
  7. ↑ Dalsze protesty w kraju. „Kultura”. Nr 3/342, s. 30, 1976. Paryż. 
  8. ↑ 80-lecie prof. Jadwigi Puzyniny. wyborcza.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
  9. ↑ Ostatnie 10 lat PRL na UW (kalendarium oporu). uw.edu.pl. [dostęp 2012-04-25].
  10. ↑ Powołanie Zespołu. etykaslowa.edu.pl, 13 stycznia 2016. [dostęp 2018-02-13].
  11. ↑ Odznaczenia dla kobiet nauki polskiej. portalsamorzadowy.pl, 3 maja 2024. [dostęp 2024-05-03].
  12. ↑ Prezydent odznaczył prof. Jadwigę Puzyninę i Jerzego Maksymiuka Orderem Orła Białego. prezydent.pl, 14 grudnia 2011. [dostęp 2012-04-25].
  13. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
  14. ↑ Sprawozdanie roczne rektora Uniwersytetu Warszawskiego za rok 2008. uw.edu.pl, 17 czerwca 2009. [dostęp 2012-04-25].
  15. ↑ Medal „Zasłużony dla Polszczyzny” dla prof. Puzyniny. prezydent.pl, 20 lutego 2013. [dostęp 2013-02-21].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Laureaci Nagrody im. księdza Idziego Radziszewskiego
XX wiek
XXI wiek
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jadwiga_Puzynina&oldid=73699008”