Jakub Arct
 generał brygady
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Jakub Gwidon Arct |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
28 czerwca 1865 |
| Data i miejsce śmierci |
11 maja 1933 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1891–1921 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef sanitarny okręgu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
.png){kind=small}
Jakub Gwidon Arct (ur. 28 czerwca 1865 w Sądowej Wiszni, zm. 11 maja 1933 w Łodzi) – generał brygady Wojska Polskiego, doktor medycyny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 28 czerwca 1865 roku w Sądowej Wiszni, powiecie mościskim ówczesnego Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Ignacego i Józefy z Raabów[1]. Po ukończeniu gimnazjum i uzyskaniu matury studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Do austriackiej armii wstępuje w 1891 roku. Po ukończeniu kursu w 1904 roku lekarz sztabowy. Piastował m.in. stanowisko szefa sanitarnego twierdzy i garnizonu Przemyśl. Od 14 grudnia 1914 komendant Szpitala Zapasowego w Wadowicach. W armii Austro-Węgier służy do 1917 roku, ostatnie zajmowane stanowisko to szef sanitarny korpusu armii.
W połowie grudnia 1918 roku został komendantem Szpitala Załogi w Wadowicach, a 23 grudnia tego roku został wyznaczony na stanowisko lekarza sztabowego Wadowickiego Okręgu Wojskowego[2].
3 lutego 1919 roku został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, z zatwierdzeniem rangi pułkownika lekarza[3]. Od 13 lutego tego roku na stanowisku szefa sanitarnego w Dowództwie Okręgu Generalnego „Łódź” w Łodzi. 29 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu pułkownika, w korpusie lekarskim, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej[4].
Z dniem 1 października 1921 roku urlopowany. Z dniem 1 stycznia 1922 roku został przeniesiony w stan spoczynku, w stopniu pułkownika lekarza, z prawem noszenia munduru[5]. 26 października 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu generała brygady[6].
Na emeryturze zamieszkał w Łodzi, gdzie od 1924 roku do śmierci był dyrektorem łódzkiej Kasy Chorych. Zmarł 11 maja 1933 roku w Łodzi[7].
Jakub Arct był żonaty z Herminą z Birnbaumów[8], z którą miał troje dzieci: Lotariusza Pawła (1900–1938), Zofię (ur. 21 sierpnia 1901) i Olgę (ur. 24 maja 1905)[1].
Major pilot Lotariusz Paweł Arct zginął śmiercią lotnika 13 grudnia 1938 roku, jako dowódca II/1 dywizjonu bombowego. Wraz z nim zginął śmiercią lotnika kapral strzelec samolotowy radiotelegrafista Włodzimierz Pieregut[9].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- asystent lekarza (niem. Assistenzarzt) - ?[10]
- starszy lekarz (niem. Oberarzt) - 1891[11]
- lekarz pułku (niem. Regimentsarzt) - 1894[12]
- lekarz sztabowy (niem. Stabsarzt) - 1908[13]
- starszy lekarz sztabowy 2 klasy (niem. Oberstabsartzt 2. Klasse) - 1914[14]
- starszy lekarz sztabowy 1 klasy (niem. Oberstabsartzt 1. Klasse) - 1 listopada 1917[15]
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Franciszka Józefa z dekoracją wojenną
- Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa z dekoracją wojenną i mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi Cywilnej z koroną
- Gwiazda Przemyśla
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stawecki 1994 ↓, s. 70.
- ↑ Siwiec-Cielebon 2012 ↓, s. 7, 10.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 21 z 25 lutego 1919, s. 498.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 16 czerwca 1920 roku, s. 458.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 24 grudnia 1921, s. 1664.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923, s. 738.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 26 października 1933, s. 268.
- ↑ Zdjęcie z balu karnawałowego łódzkiej prasy (20.02.1928); [w:] „Łódź w Ilustracji”, 4 III 1928, nr 9, s. 1
- ↑ Nekrologi ś.p. mjr. pil. Lotariusza Pawła Arcta i kpr. strz. sam. rtg Włodzimierza Piereguta. „Polska Zbrojna”. 346, s. 4, 1938-12-15. Warszawa..
- ↑ Stopień asystenta lekarza był odpowiednikiem stopnia porucznika (niem. Leutnant).
- ↑ Stopień starszego lekarza był odpowiednikiem stopnia starszego porucznika (niem. Oberleutnant).
- ↑ Stopień lekarza pułku był odpowiednikiem stopnia kapitana i rotmistrza.
- ↑ Stopień lekarza sztabowego był odpowiednikiem stopnia majora.
- ↑ Stopień starszego lekarza sztabowego 2 klasy był odpowiednikiem stopnia podpułkownika.
- ↑ Stopień starszego lekarza sztabowego 1 klasy był odpowiednikiem stopnia pułkownika.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Michał Siwiec-Cielebon. Powstawanie garnizonu WP w Wadowicach − październik-grudzień 1918 r.. „Wadoviana. Przegląd Historyczno-Kulturalny”. 15, 2012. Wadowice: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity. ISSN 1505-0181.
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego (okres zaborów)
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Lekarze związani z Łodzią
- Oficerowie lekarze II Rzeczypospolitej przeniesieni do korpusu generałów
- Ludzie urodzeni w Sądowej Wiszni
- Odznaczeni Gwiazdą Przemyśla
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Cywilnej
- Polacy – odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa
- Starsi lekarze sztabowi 1. klasy cesarskiej i królewskiej Armii
- Urodzeni w 1865
- Wojskowi związani z Łodzią
- Zmarli w 1933