Jan Mertka

Jan Mertka
Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1899 ; Przygodzice
Data i miejsce śmierci	27 grudnia 1918 ; Szczypiorno
Zawód, zajęcie	robotnik
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2021-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jan Mertka (ur. 27 lipca 1899 w Przygodzicach, zm. 27 grudnia 1918 w Szczypiornie^[1]^[2]) – polski robotnik, pierwszy poległy powstaniec wielkopolski.

Życiorys

W poszukiwaniu pracy wyemigrował do Westfalii, gdzie pracował w piekarni i w fabrykach (m.in. w Bochum) jako monter-elektryk.

Aktywnie angażował się w prace polskich towarzystw młodzieżowych w Niemczech. Podczas I wojny światowej został wcielony do armii pruskiej w Chociebużu.

W 1918 wstąpił do I Batalionu Pogranicznego, stacjonującego w Szczypiornie, sformowanego w Kaliszu, m.in. z żołnierzy funkcjonującego w Republice Ostrowskiej I Pułku Polskiego z Ostrowa Wielkopolskiego, rozwiązanego na rozkaz Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.

27 grudnia, w dniu wybuchu powstania, Jan Mertka odbywał służbę patrolową w Szczypiornie. Poległ podczas ostrzału ze strony niemieckiej, około godziny 11.30. W odpowiedzi powstańcy zajęli Boczków, który stał się pierwszą w całości wyzwoloną miejscowością w Poznańskiem.

Za pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego część historyków uznaje postrzelonego śmiertelnie w Poznaniu około 6 godzin po Janie Mertce Franciszka Ratajczaka.

Upamiętnienie

Pochowano go wśród innych powstańców na Nowym Cmentarzu na Wenecji w Ostrowie. Uhonorowany pomnikiem w Boczkowie, tablicą pamiątkową w Przygodzicach oraz ulicą w Ostrowie, Przygodzicach i Nowych Skalmierzycach.

Galeria

Kwatera grobów uczestników powstania wielkopolskiego. Miejsce spoczynku Jana Mertki.
Miejsce spoczynku Jana Mertki.
Pomnik Jana Mertki w Boczkowie.
Tablica upamiętniająca w Boczkowie.
Tablica upamiętniająca w Przygodzicach.
Budynek w Przygodzicach gdzie uczył się Jan Mertka.
Ulica Jana Mertki w Przygodzicach.
Ulica Jana Mertki w Nowych Skalmierzycach.
Ulica Jana Mertki w Ostrowie Wielkopolskim.
Tablica ulicy w Ostrowie Wielkopolskim.

Przypisy

↑ Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej : ziemi kaliskiej. Danuta Wańka (red.). Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2003, s. 140. ISBN 83-85638-41-5.
↑ Sto dokumentów na stulecie : wybór materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu. Grażyna Schlender (red.). Kalisz: Archiwum Państwowe w Kaliszu, 2019, s. 148–149. ISBN 978-83-950226-1-6.

[1] Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej : ziemi kaliskiej. Danuta Wańka (red.). Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2003, s. 140. ISBN 83-85638-41-5.

[2] Sto dokumentów na stulecie : wybór materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu. Grażyna Schlender (red.). Kalisz: Archiwum Państwowe w Kaliszu, 2019, s. 148–149. ISBN 978-83-950226-1-6.

[1]

[2]