Jan Moszew

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Moszew
Data i miejsce urodzenia

30 maja 1900
Kraków

Data i miejsce śmierci

12 marca 1970
Kraków

Profesor nauk chemicznych
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1930

Habilitacja

1938

Profesura

1947

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński

Prorektor UJ
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego

Jan Moszew (ur. 30 maja 1900 w Krakowie, zm. 12 marca 1970 tamże) – polski chemik.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Józefa, krawca, i Julii z Krupów. Po ukończeniu (z odznaczeniem[1]) V Państwowego Gimnazjum w Krakowie[2], w 1918 rozpoczął studia na Wydziale Komunikacji Politechniki Lwowskiej. Na przełomie 1918/1919 brał udział w walkach o Lwów, a następnie do 1921 służył w 20 pułku piechoty w Krakowie. Od 1921 studiował chemię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w 1926 absolutorium. W 1930 uzyskał stopień doktora filozofii w zakresie chemii na podstawie pracy doktorskiej O peri-dwubenzylonaftalenie i dwóch innych izomerycznych węglowodorach, a w 1938 habilitował się na podstawie pracy Synteza połączeń typu 2-fenylo-3',4',2,3-chinolino-chinoliny, uzyskując stopień docenta chemii organicznej na Wydziale Filozoficznym UJ[1].

6 listopada 1939 został aresztowany podczas Sonderaktion Krakau, więziony był w Krakowie, Wrocławiu, a następnie w niemieckich obozach koncentracyjnych Sachsenhausen i Dachau. Po zwolnieniu z obozu (11 stycznia 1941) powrócił do Krakowa i od połowy 1941 podjął pracę w farbiarni futer „Krawar” jako chemik-farbiarz. Od grudnia 1943 pracował jako nauczyciel materiałoznawstwa w Dokształcającej Szkole Zawodowej Nr 2. Równocześnie w pierwszej połowie 1944 brał udział w tajnym nauczaniu, prowadząc wykłady z chemii organicznej dla studentów Wydziału Lekarskiego UJ. Od czerwca 1944 do stycznia 1945 ukrywał się przed gestapo we wsi Siepraw k. Myślenic[1].

Po powrocie do Krakowa, w lutym 1945 został mianowany kierownikiem Zakładu Chemii Organicznej UJ. Otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego (1947) i zwyczajnego (1956). Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1952–1956. Był też prodziekanem Wydziału Matematyki, Fizyk i Chemii, kierownikiem pracowni w Zakładzie Syntez Organicznych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, kierownikiem Katedry Chemii w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie (1952–1954). Członek PPS i PZPR (1948–1957).

Przedmiotem badań naukowych J. Moszewa były węglowodory o pierścieniach skondensowanych i ich pochodne, syntezy pochodnych chinoliny, trzymania substancji o właściwościach antyhistaminowych, przeciwgruźliczych oraz przeciwrakowych. Współpracował również z Instytutem Onkologicznym Akademii Medycznej w Krakowie.

Od 1932 był mężem Ireny z Jabłońskich (1907–1995), miał syna Macieja, architekta i twórcy krakowskich szopek.

Zmarł w Krakowie, pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera XVII-4-16)[3][4].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Jan Moszew (1900–1970), chemik organik [dostęp 2024-01-18].
  2. ↑ Wydziału Chemii - Uniwersytetu Jagiellońskiego - Naukowe Koło Chemików Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], nkch.chemia.uj.edu.pl [dostęp 2024-01-18].
  3. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 195, ISBN 978-83-233-4527-5.
  4. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2024-01-18].
  5. ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
  6. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Moszew&oldid=72605197”