Jan Piasecki (malarz)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Piasecki
Data i miejsce urodzenia

8 lutego 1905
Poznań

Data śmierci

1973

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

witrażysta

Jan Piasecki (ur. 8 lutego 1905 w Poznaniu, zm. 1973) – polski projektant witraży, malarz, scenograf i wykładowca uniwersytecki.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jan Piasecki urodził się w 8 lutego 1905 r. W 1921 r. rozpoczął studia w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu. Był uczniem Wiktora Gosienieckiego, profesora klasy dekoracji i witrażownictwa[1]. W pierwszych pracach widać wpływ Wyspiańskiego, jednak jedynie w zakresie tematyki, a nie ornamentów i techniki. Jeszcze w czasie studiów wykonał witraże Bolesław Śmiały, Matka Boska Ostrobramska i Legendy Chrystusowe. Ten ostatni został nagrodzony na paryskiej wystawie w 1924 r. wielkim medalem Grand Prix[2].

W latach 1927–29 był doradcą plastycznym i projektantem Powszechnej Wystawy Krajowej. W tym okresie zdobył wraz z Edmundem Czarneckim III nagrodę w ogólnopolskim konkursie na rozwiązanie polskiej sali honorowej na Światowej Wystawie w Nowym Jorku. W latach 30. był uczestnikiem grup twórczych Plastyka i Salon 35. Po 1945 r. pracował jako scenograf w Teatrze Polskim w Poznaniu. W latach 1947–71 wykładał na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu na Wydziale Grafiki i Architektury Wnętrz, prowadził także pracownię malarstwa ściennego, mozaiki i witrażu[3][4].

Piasecki zajmował się malarstwem sztalugowym i monumentalnym, witrażem, mozaiką i scenografią. Znamienną cechą jego malarstwa jest synteza formy, asceza koloru i świetlistość materii malarskiej. Swoje prace eksponował na wystawach indywidualnych i zbiorowych m.in. w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu, ZPAP w Poznaniu, w warszawskiej Zachęcie, poznańskim Arsenale, Muzeum Narodowym w Szczecinie. Jest autor znakomitych witraży m.in. w kościołach zabytkowych w Brzeżanach[5] i św. Marcina w Poznaniu oraz w budynkach miejskich w Chorzowie, Katowicach i Rybniku oraz polichromii m.in. ratusza poznańskiego i rozwiązań plastycznych szkoły podstawowej przy ul. Stalingradzkiej w Poznaniu[3][4].

Witraże według projektów Piaseckiego wykonywane były w Polichromii Henryka Jackowskiego-Nostitza i Wiktora Gosienieckiego i w pracowni Żeleńskiego w Krakowie[6].

Chorzowskie witraże[edytuj | edytuj kod]

Urząd Miasta Chorzowa z widocznymi witrażami J. Piaseckiego
Witraż Hutnictwo, ratusz Królewskiej Huty

Chorzowski ratusz zbudowany został w 1874 r. W latach 1927–1930 przebudowywano go i rozbudowywano wg. planów inż. Karola Schayera i Witolda Eysmontta[7]. Pod koniec 1929 r. magistrat Królewskiej Huty zorganizował konkurs dotyczący wykonania witraży w reprezentacyjnej sali posiedzeń. Zgłoszono 6 projektów plastycznych: Jana Wałacha, Ludwika Konarzewskiego, Jana Piaseckiego i 3 projekty wykonane przez Zofię Leśniakównę. Początkowo wybrano jeden z projektów Leśniakówny, jednak na wniosek projektanta budynku, inżyniera Schayera, który uzyskał aprobatę prezydenta Wincentego Spaltensteina, ostatecznie zatwierdzono do wykonania projekt Piaseckiego[8]. Witraże wykonała firma S.G. Żeleński z Krakowa[2]. Chorzowskie witraże Piaseckiego są wykonane w stylistyce art déco. We frontowe otwory okienne wbudowano trzy prostokątne witraże, każdy o wymiarach 640 na 215 cm. Ukazują w alegoryczny sposób kluczowe dla regionu gałęzie przemysłu: hutnictwo, górnictwo i handel[9].

W dorobku polskiego witrażownictwa z okresu międzywojennego nie można doszukać się analogii ze stylistyką chorzowskich witraży. Uproszczona forma i stylizacja geometryczna była pretekstem do stworzenia obrazu. Piasecki pokrył powierzchnię ornamentem kątowym i zastosował linie ukośne oraz zastosował efekt poklatkowy, dzięki czemu uzyskał wrażenie ruchu kopiących, za pomocą kilofa, górników. Podobny styl można zauważyć w dorobku włoskich futurystów. Zastosowany układ różnobarwnych prostokątów tworzonych z linii prostopadłych, cechujących się mocnymi i zróżnicowanymi konturami, przy jednoczesnej asymetrii kompozycji, przywodzi na myśl prace konstruktywistów. Świadome zastosowanie pogrubionego konturu oraz prostej formy jest charakterystyczne dla niemieckiego ekspresjonizmu[8].

Wybrane dzieła[edytuj | edytuj kod]

Witraż Handel i Przemysł, ratusz Królewskiej Huty

Witraże wykonane w okresie studiów[2]:

  • Bolesław Śmiały
  • Matka Boska Ostrobramska
  • Legendy Chrystusowe

Cykl 7-miu kartonów dla kościoła ormiańskiego w Brzeżanach[2]:

  • Ukrzyżowanie
  • Zwiastowanie
  • Zesłanie Ducha Świętego
  • Zmartwychwstanie
  • dwóch patronów kościoła
  • Panna Częstochowska

Pięć kartonów dla miasta Rybnik[2]:

  • Handel i Przemysł
  • Hutnictwo
  • Górnictwo
  • Rolnictwo
  • herb miasta

Trzy kartony dla sali Syndykatu Hut w Katowicach[2]:

  • Św. Barbara
  • dwa nowoczesne

Pięć kompozycji ilustrujących Psalmistów dla jednego ze zborów ewangelickich pod Wrocławiem[10].

Trzy 7-metrowe kartony wykonane dla Królewskiej Huty[11]:

  • Górnictwo
  • Handel i Przemysł
  • Hutnictwo

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Majkowski 1930 ↓, s. 9.
  2. ↑ a b c d e f Majkowski 1930 ↓, s. 10.
  3. ↑ a b Jan Piasecki. Galeria Miejska Arsenał. [dostęp 2020-06-03].
  4. ↑ a b Jan Piasecki. Galeria Miejska Arsenał. [dostęp 2020-06-03].
  5. ↑ Kościół ormiański. Lwow.info. [dostęp 2020-06-03].
  6. ↑ Majkowski 1930 ↓, s. 9-11.
  7. ↑ Ratusz w Chorzowie. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2020-06-03].
  8. ↑ a b Ryszard Szopa: Salę sesyjną zdobi niezwykłe dzieło sztuki. Symbol nowoczesnego państwa. Wyborcza.pl. [dostęp 2020-06-03].
  9. ↑ Krzysztof Chmielewski: Karty Historii Chorzowa... Ratusz Miejski. MojChorzow.pl. [dostęp 2020-06-03].
  10. ↑ Majkowski 1930 ↓, s. 10-12.
  11. ↑ Majkowski 1930 ↓, s. 11.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Piasecki_(malarz)&oldid=73124780”