Jaskinia Gaudynowska
50°03′43″N 19°34′48″E/50,061944 19,580000.jpg) Otwory Jaskini Gaudynowskiej i Schroniska obok Jaskini Gaudynowskiej | |
| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
komunalny |
| Długość |
44 m |
| Deniwelacja |
5 |
| Wysokość otworów |
255 m n.p.m. |
| Ekspozycja otworów |
ku zachodowi |
| Kod |
J.GT-05.23 |
Położenie na mapie gminy Alwernia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chrzanowskiego  | |
| 50°03′43″N 19°34′48″E/50,061944 19,580000
| |
| Strona internetowa | |
Jaskinia Gaudynowska lub Schronisko w dolinie Brodeł – jaskinia na lewym brzegu potoku Brodła na Garbie Tenczyńskim będącym częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[1]. Należy do wsi Brodła w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim, w gminie Alwernia[2].
Opis obiektu[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znajduje się u zachodnich podnóży Gaudynowskiej Baszty. Od strony asfaltowej wąskiej drogi prowadzącej obok skały widoczne są dwa otwory. Po lewej stronie jest wąski i wysoki otwór Schroniska obok Jaskini Gaudynowskiej, po prawej niski i szeroki otwór Jaskini Gaudynowskiej. Znajduje się on na poziomie gruntu, zejście natomiast prowadzi lekko w dół. Za otworem znajduje się niska, choć dosyć szeroka wnęka, od której w południowo-zachodnim kierunku biegną dwa równoległe korytarze i trzeci, krótki w kierunku schroniska. Główny ciąg jaskini biegnie lewym korytarzem. Ma on postać niskiego i krętego tunelu zakończonego zawaliskiem. W korytarzu tym znajduje się 5-metrowy kominek. Prawy korytarz początkowo ma dwa ciągi znajdujące się na tej samej szczelinie, jeden nad drugim. W głębi skały łączą się z sobą i tworzą wysoki na 6 m komin[1].
Jaskinia powstała w wapieniach z okresu jury późnej. Jest jaskinią krasową, jej główny ciąg utworzony został przez przepływającą wodę. Ma dość bogatą szatę jaskiniową. Tworzą ją polewy, grzybki, makaroniki, mleko wapienne i stalaktyty. Szczególnie długie makaroniki (do kilkunastu cm) występują w kominku lewego korytarza. Namulisko tworzy wapienny gruz zmieszany z iłem[1].
Początkowe partie jaskini są oświetlone światłem słonecznym. W jego zasięgu na ścianach rosną mchy i porosty. Głębsze partie jaskini są ciemne. Ze zwierząt obserwowano pająki sieciarze jaskiniowe Meta menardi[1].
Historia poznania i eksploracji[edytuj | edytuj kod]
Miejscowej ludności jaskinia zapewne znana była od dawna. Po raz pierwszy wzmiankował ją A. Kirkor w 1876 r[3]. Początkową część obiektu opisał Kazimierz Kowalski w 1951 r. Nadał mu nazwę Schronisko w dolinie Brodeł[4]. Dalszą część jaskini zbadali R. Grzywa i S. Rożnawski w 1989 i 1992 r. Dokumentację jaskini sporządzili M. Pruc i M. Szelerewicz w 2009 r., plan jaskini wykonał K. Adryan w 1992 r[1].
Namulisko jaskini jest wciąż przekopywane i usuwane na zewnątrz. W 2009 r. w wylocie jaskini znajduje się spora pryzma świeżo wydobytego namuliska.
-
Otwór jaskini -
Otwór jaskini -
Wejście do jednego z korytarzy -
Wnęka za otworem z pryzmą świeżo wydobytego namuliska
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Marcin Pruc, Mariusz Szelerewicz, Jaskinia Gaudynowska, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-09-23].
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-09-09].
- ↑ A. Kirkor, Poszukiwania zabytków pierwotnych w bliższych okolicach Krakowa, Kraków: „Rozprawy i Sprawozdania z Pos. Wydz. Hist.- Filozof. Akad. Umiejętności, 1876, 5: 71-88
- ↑ K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951