John S. Llewellyn
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
żołnierz, |
| Stanowisko |
MCC: RETRO[a] |
| Pracodawca | |
| Rodzice |
John Stanley Llewellyn, May Parker[2] |
| Małżeństwo |
Sandy Llewellyn[4] |
| Odznaczenia | |
    | |
John Stanley Llewellyn Jr. (ur. 30 marca 1931 w Newport News, zm. 8 maja 2012 w Gonzales) – amerykański inżynier i kontroler lotu NASA, żołnierz piechoty morskiej i weteran wojny w Korei.
Wojna w Korei[edytuj | edytuj kod]
W latach 1950–1954 służył w piechocie morskiej. W czasie wojny w Korei brał udział w bitwie o Chosin Reservoir[7][8], podczas której jego jednostka walczyła w okrążeniu. W wyniku traumatycznych doświadczeń cierpiał na zespół stresu pourazowego[3]. Za służbę w Korei został odznaczony Brązową Gwiazdą oraz dwukrotnie Purpurowym Sercem[1].
Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu służby wojskowej rozpoczął studia matematyczne na Randolph Macon College w Ashland w Wirginii. W 1958 roku uzyskał licencjat z fizyki (ang. Bachelor of Science – B.S.) na William and Mary College w Williamsburgu w Wirginii. Po zatrudnieniu w NASA przeszedł także serię odpowiednich szkoleń[9].
Kariera w NASA[edytuj | edytuj kod]
Początki i Kosmiczna Grupa Zadaniowa[edytuj | edytuj kod]
Pracował dla NACA w Centrum Badawczym Langley (ang. Langley Research Center)[9]. Był jednym z pierwszych członków Kosmicznej Grupy Zadaniowej (ang. Space Task Group)[7]. Po utworzeniu NASA i Kosmicznej Grupy Zadaniowej kontynuował pracę w Langley. W latach 1961–1962 pracował w zamiejscowych stacjach śledzenia (ang. remote site facilities), między innymi podczas misji Mercury-Atlas 4 na Zanzibarze[7], a podczas Mercury-Atlas 6 w pobliżu Wysp Kanaryjskich[10].
Centrum Kontroli Misji w Houston[edytuj | edytuj kod]
Po misji Mercury-Atlas 6 (1962) przeniósł się na stałe do Houston, gdzie powstawała nowa siedziba Centrum Kontroli Misji (ang. Mission Control Center, MCC) w dzisiejszym Centrum Lotów Kosmicznych imienia Lyndona B. Johnsona[10]. Po przeszkoleniu przez Carla Hussa w czerwcu 1962 roku Llewellyn zajął stanowisko kontrolera odpowiedzialnego za rakiety hamujące, w skrócie stanowisko to nazywano RETRO (ang. Retrofire Officer)[7]. W latach 1965–1971 pracował wyłącznie jako RETRO oraz członek Działu Dynamiki Lotu (ang. Flight Dynamics Branch)[9].
Był ceniony przez współpracowników za swój profesjonalizm[7][3], jednocześnie dzięki silnemu charakterowi i żywiołowemu usposobieniu stał się jedną z najbardziej wyrazistych postaci w historii Centrum Kontroli Misji[2][7][3]. Llewellynowi przypisuje się autorstwo określenia „Okopy” (ang. The Trench), na stanowiska w pierwszym rzędzie Sali Kontroli Misji, gdzie pracowali kontrolerzy odpowiedzialni za trajektorię lotu (RETRO, FIDO, GUIDO)[7][11].
Późniejsze lata[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu pracy przy konsoli kontrolera lotów Llewellyn pracował jako inżynier oraz kierownik różnych sekcji Wydziału Kontroli Lotów (ang. Flight Control Division) i Departamentu Operacji Kosmicznych (ang. Flight Operations Directorate)[9]. Pracował przy rozwijaniu zespołu przyrządów obserwacyjnych o nazwie EREP (ang. Earth Resources Experiment Package) dla Programu Skylab[12]. Po rocznej przerwie (1975–1976) powrócił do pracy w NASA jako inżynier w Departamencie Nauki i Zastosowań (ang. Science and Applications Directorate), a także dla potrzeb programu lotów wahadłowców[9].
Po odejściu z NASA[edytuj | edytuj kod]
W 1981 roku odszedł z NASA[9]. Później pracował między innymi w Chinach przy projektach rakiet z rodziny Długi Marsz[12]. Był współzałożycielem firmy telekomunikacyjnej SkyComm International, Inc.[9] Prowadził plantację trzciny cukrowej i rancho w Belize, pracę tam rozpoczął jeszcze w latach 70.[12]
Ostatnie lata życia spędził na swoim ranczu w Gonzales w Teksasie[4]. Zmarł 8 maja 2012 roku i został pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington[5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ RETRO skrót od ang. Retrofire Officer – specjalista odpowiedzialny za trajektorię statku kosmicznego podczas powrotu na Ziemię, MCC skrót od ang. Mission Control Center – Centrum Kontroli Misji, tu odnosi się do Centrum Kontroli Misji w Houston, ten skrót jest używany także dla Centrum Kontroli Programu Mercury (ang. Mercury Control Center).
- ↑ Pracował w NASA w latach 1958–1975 i 1976-81, na różnych stanowiskach.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Joe Madagan: Beep Beep. [w:] NNHS Newsletter [on-line]. NNHS CLASS OF '65, 11-10-06. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
- ↑ a b c John Stanley Llewellyn Jr.. [w:] Obituaries [on-line]. Gonzales Inquirer, 2012-05-24. [dostęp 2016-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c d Rick Houston, Milt Heflin: Go, Flight!: The Unsung Heroes of Mission Control, 1965-1992. Lincoln, Londyn: Univerity of Nebraska Press, 2015. ISBN 978-0-8032-6937-8.
- ↑ a b Lynn Adams. Rocket Man. „Gonzales Inquirer”, 2011-11-18. (ang.).
- ↑ a b ANC Explorer. Arlington National Cemetery. [dostęp 2016-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (ang.).
- ↑ Famous Marines. NNHS CLASS OF '65. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Gene Kranz: Porażka nie wchodzi w grę: Kontrola misji od programu Mercury do lotu Apollo 13 i później. Mariusz Seweryński, Urszula Seweryńska (tłum.). Warszawa: Prószyński i spółka, 2010. ISBN 978-1439148815.
- ↑ Kevin M. Rusnak: John S. Llewellyn, Jr. Interviewed by Kevin M. Rusnak Houston, Texas – 14 February 2000. [w:] NASA Johnson Space Center Oral History Project [on-line]. NASA, 2000-02-14. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g BIOGRAPHICAL DATA SHEET. [w:] NASA Johnson Space Center Oral History Project [on-line]. NASA, 2000-12-22. [dostęp 2016-12-26]. (ang.).
- ↑ a b Doyle McDonald: ORAL HISTORY TRANSCRIPT: John Llewellyn interviewed by Doyle McDonald, Houston, Texas – 15 September 1997. [w:] NASA Johnson Space Center Oral History Project [on-line]. NASA, 1997-09-15. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).
- ↑ Robert Pearlman: John S. Llewellyn, Jr., 1931 – 2012. collectSPACE.com, 2012-08-05. [dostęp 2016-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c Kevin M. Rusnak, Carol Butler: ORAL HISTORY 6 TRANSCRIPT: John S. Llewellyn, Jr. Interviewed by Kevin M. Rusnak, Houston, Texas – 9 January 2001. NASA, 2001-01-09. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).