Jolanta Góralczyk

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jolanta Góralczyk
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1958
Świebodzin, Polska

Zawód

aktorka

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”

Jolanta Góralczyk (ur. 15 czerwca 1958 w Świebodzinie) – polska aktorka teatralna, od roku 1983 związana z Wrocławskim Teatrem Lalek. Profesor na Wydziale Lalkarskim Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, filia we Wrocławiu.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończyła studia na Wydziale Lalkarskim wrocławskiej filii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie (1981). W latach 1981-1983 była aktorką w Teatrze Nowym w Łodzi, od roku 1983 pracuje we Wrocławskim Teatrze Lalek[1]. Występowała w większości przedstawień dla dzieci Wrocławskiego Teatru Lalek zrealizowanych po roku 1983 oraz w spektaklach Sceny dla Dorosłych[2]: Proces F. Kafki, Niedokonania F. Kafki, Gyubal Wahazar S.I. Witkiewicza, Śmieszny staruszek T. Różewicza, jak również w przedstawieniach Faust J.W. Goethego – postać Mefista – oraz Ryszard III Szekspira, gdzie zagrała rolę tytułową[3]. Spektakle te, reżyserowane przez Wiesława Hejnę ze scenografią Jadwigi Mydlarskiej-Kowal[4] prezentowano i nagradzano na licznych polskich oraz zagranicznych festiwalach[5] (m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Finlandii, Francji, Austrii, Włoszech, Czechach i Chorwacji, a także podczas XXVIII Światowego Festiwalu „Teatr Narodów” w Santiago de Chile w roku 1993). Ostatnią ucieczkę według B. Schulza w reżyserii A. Maksymiaka pokazywano m.in. na tournée w USA[6].

Postacie stworzone w przedstawieniach dla dzieci, m.in. Cruella w 101 dalmatyńczyków D. Smith w reż. J. Bielunasa czy Matka w Komedii dla mamy i taty według Witkacego w reż. W. Hejny, przyniosły jej w 1990 r. nagrodę „Złota Pacynka”[1].

Współpracowała również z teatrami dramatycznymi (m.in. z Teatrem Polskim we Wrocławiu – spektakl Ósmy krąg w reż. Jana Szurmieja, także wersja TV) oraz Teatrem Telewizji (m.in. Gyubal Wahazar Witkacego w reż. Jacka Bunscha). Ma także w swym dorobku artystycznym dwa monodramy: Kraina Pozorna według Cz. Miłosza i T.S. Eliota w reż. J. Bunscha (również wersja TV) oraz Medeę według Eurypidesa w reż. Tomasza Mana[7], nagrodzoną na 43 Wrocławskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora 2009[8]. W roku 2012 zagrała w przedstawieniu H. Müllera Mauzer zrealizowanym w cyklu „Masters in Residence”[9] przez Theodorosa Terzopoulosa w Instytucie Grotowskiego we Wrocławiu.

Wielokrotnie występowała na wrocławskim Przeglądzie Piosenki Aktorskiej. W roku 1979 została laureatką konkursu, później wiele razy uczestniczyła w koncertach galowych i produkcjach muzycznych festiwalu (m.in. program Błękitny człowiek B. Okudżawy w reż. R. Kołakowskiego). Na XXIII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu otrzymała w roku 1986 wyróżnienie w konkursie „Interpretacje”[10].

Za role teatralne oprócz nagród zespołowych i „Złotej Pacynki” zdobyła również indywidualne nagrody aktorskie. W roku 1998 otrzymała Srebrną, a w roku 2005 Złotą Iglicę[1], wyróżniono ją także odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi (2005)[11]. Za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie teatru lalek otrzymała nagrodę Sekcji Teatrów Lalkowych ZASP „Henryk” (2017)[12].

Zajmuje się również pracą pedagogiczną. Jest profesorem zwyczajnym Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (filia we Wrocławiu)[13], a w latach 2002-2008 przez dwie kadencje sprawowała funkcję dziekana Wydziału Lalkarskiego. Tytuł profesora sztuk teatralnych otrzymała w roku 2012[14]. W roku 2016 za osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju szkolnictwa artystycznego została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi[15]. Od stycznia 2017 jest członkiem Sekcji Sztuki Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych[16].

W 2019 została członkiem Rady Doskonałości Naukowej I kadencji[17].

Najważniejsze role[edytuj | edytuj kod]

  • F. Kafka, Proces, reż. W. Hejno, rola: Panna Bürstner, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1985.
  • S.I. Witkiewicz, Gyubal Wahazar, reż. W. Hejno, rola: Morbidetto, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1987.
  • F. Kafka, Proces, reż. W. Hejno, rola: Panna Bürstner, spektakl telewizyjny, 1988.
  • W. Goethe, Faust, reż. W. Hejno, rola: Mefistofeles, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1989.
  • W. Wysocki, Ósmy krąg, reż. J. Szurmiej, rola: Ruda, spektakl teatralny, Teatr Polski we Wrocławiu, 1989.
  • H.Ch. Andersen, Dzikie łabędzie, reż. W. Hejno, rola: Królowa, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1990.
  • W. Wysocki, Ósmy krąg, reż. J. Szurmiej, rola: Ruda, Teatr Telewizji, 1991.
  • S.I. Witkiewicz, Gyubal Wahazar, reż. J. Bunsch, rola: Morbidetto, spektakl telewizyjny, 1993.
  • F. Kafka, Niedokonania, reż. W. Hejno, role: Maria, Matka, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1994.
  • K. Makuszyński, Krawiec Niteczka, reż. W. Hejno, rola: Cyganka, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1994.
  • Cz. Milosz, T.S. Eliot, Kraina Pozorna, reż. J. Bunsch, rola: recital, muzyczny spektakl teatralny, 15 Przegląd Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, 1994.
  • Cz. Milosz, T.S. Eliot, Kraina Pozorna, reż. J. Bunsch, spektakl telewizyjny, 1994.
  • K. Kopka, Ali Baba i 40 rozbójników, reż. W. Hejno, rola: Strażnik skarbu, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1995.
  • P. Gripari, Baśń o księciu Pipo, reż. A. Maksymiak, role: Królowa, Czarownica, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1995.
  • S.I. Witkiewicz, Komedia dla mamy i taty, reż. W. Hejno, rola: Mama, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1996.
  • H. Lofting, Zwierzęta Doktora Dolittle, reż. J. Bielunas, role: Ryba Piła, Królowa, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1997.
  • W. Shakespeare, Ryszard III, reż. W. Hejno, rola: Ryszard III, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1997.
  • B. Okudżawa, Błękitny człowiek, reż. R. Kołakowski, rola: Wykonawca, muzyczny spektakl teatralny, Centrum Sztuki Impart we Wrocławiu, 1998.
  • M. Kownacka, Szewczyk Dratewka, reż. A. Maksymiak, rola: Baba Jaga, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1999.
  • H. Ch. Andersen, Czarodziejskie krzesiwo, reż. J. Bielunas, rola: Królowa, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1999.
  • Anonim, Dialog krótki na święto Narodzenia Pana Naszego Jezusa Chrystusa, reż. W. Hejno, role: Maryja, Chasyd, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 1999.
  • T. Różewicz, Recycling, reż. W. Hejno, rola: Kobieta, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2000.
  • T. Różewicz, Śmieszny staruszek, reż. W. Hejno, rola: Pielęgniarka, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2001.
  • D. Smith, 101 Dalmatyńczyków, reż. J. Bielunas, rola: Cruella de Mon, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr lalek, 2003.
  • W. Shakespeare, Sen nocy letniej, reż. J. Krofta, rola: Helena, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2003.
  • B. Schulz, Ostatnia ucieczka, reż. A. Maksymiak, role: Matka, Służąca, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2004.
  • L. Mądzik, Źródło, reż. L. Mądzik, rola: Niebieska, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2005.
  • E. Szwarc, Kopciuszek, reż. L. Piecka, rola: Wróżka, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2006.
  • B. Leśmian, Baśń o pięknej Parysadzie, reż. B. Pejcz, role: Dąb Samograj, Panna, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2007.
  • Eurypides, Medea, reż. T. Man, rola: Medea, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2007.
  • J. Brzechwa, J. Gillowa, Najpiękniejsze bajki świata, reż. M. Derlatka, role: Macocha, Kasieńka, Królewicz, Wróżka Złości, Królowa, Janek, Król, Wilk, Gil, Matka, Narrator, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2009.
  • T. Jansson, Lato Muminków, reż. M. Kiljan, rola: Szczurzyca Emma, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2010.
  • H. Müller, Mauzer, reż. T. Terzopoulos, spektakl teatralny, Instytut im. J. Grotowskiego, Studio na Grobli, Wrocław, 2012.
  • P. Aigner, M. Wojtyszko, Z docieków nad życiem płciowem, reż. P. Aigner, rola: Elza Croner, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2013.
  • W.A. Mozart, Czarodziejski flet, reż. M. Zàkostelecký, rola: Dama, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2014.
  • M. Sikorska-Miszczuk, Yemaya - Królowa Mórz, reż. M. Majewska, rola: Narrator, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2016.
  • M. Wojtyszko, Piekło-Niebo, reż. J. Krofta, rola: Diablica, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2016.
  • M. Lobe, Babcia na jabłoni, reż. J. Kilian, rola: Babcia, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2018.
  • M. Sikorska-Miszczuk, Motyl, reż. M. Liber, rola: Babcia Sowa, spektakl teatralny, Wrocławski Teatr Lalek, 2019.

Nagrody i wyróżnienia[18][edytuj | edytuj kod]

  • 1986 – wyróżnienie w konkursie „Interpretacje”, XXIII Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu[10]
  • 1990 – Złota Pacynka
  • 1998 – Wrocław – Srebrna Iglica dla aktorów lalkarzy
  • 2001 – Opole – XX OFTL, I nagroda aktorska za kreację zbiorową w spektaklu Śmieszny staruszek we Wrocławskim Teatrze Lalek
  • 2005 – Wrocław – Złota Iglica dla aktorów lalkarzy
  • 2009 – Wrocław – 43. Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora – Nagroda Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu za spektakl Medea
  • 2017 – nagroda Sekcji Teatrów Lalkowych ZASP „Henryk”[12]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Jolanta Góralczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2016-10-05].
  2. ↑ H. Jurkowski: Wrocławski Teatr Lalek. W: red. M. Lubieniecka: Lalki i my. Wrocław: WTL, 2002, s. 68-82, 88-95. ISBN 83-902353-3-1.
  3. ↑ H. I. Rogacki. Maska i płeć. „Teatr lalek”. nr 1/58, 1998. 
  4. ↑ M. Waszkiel: Dzieje teatru lalek w Polsce 1944-2000. Warszawa: AT, 2012, s. 212-218. ISBN 978-83-927763-4-5.
  5. ↑ Wrocławski Teatr Lalek. Culture.pl. [dostęp 2016-10-05].
  6. ↑ A. Kłos. Z Schulzem do USA. „Gazeta Wyborcza – Wrocław”, 27.09.2004. 
  7. ↑ K. Kamińska. Mroczna kobieta, karbidowe dźwięki. „Gazeta Wyborcza – Wrocław”, 31.10.2007. 
  8. ↑ J. Bończa-Szabłowski: Miasto pełne monologów. „Rzeczpospolita”, 26.11.2009. [dostęp 2016-10-05].
  9. ↑ Masters in Residence. Instytut Grotowskiego, Wrocław. [dostęp 2016-10-05].
  10. ↑ a b XXIII KFPP - 1986. TVP. [dostęp 2021-05-04].
  11. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 września 2005 r. o nadaniu odznaczeń. M.P. 2005 nr 77 poz. 1073. [dostęp 2016-10-11].
  12. ↑ a b „Henryk” – nagroda Sekcji Teatrów Lalkowych, Laureaci Nagrody „Henryk”. ZASP. [dostęp 2021-05-22].
  13. ↑ Prof. dr hab. Jolanta Góralczyk. PWST Wrocław. [dostęp 2016-10-05].
  14. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 października 2012 r. nr 115-14-12 w sprawie nadania tytułu profesora. M.P. 2013 poz. 195. [dostęp 2016-10-05].
  15. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 lutego 2016 r. o nadaniu odznaczeń. M.P. 2016 poz. 363. [dostęp 2016-10-11].
  16. ↑ Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów, Sekcja VII. [dostęp 2017-01-28].
  17. ↑ Lista kandydatów wybranych na członków RDN, odrębna dla każdej dyscypliny, zawierająca nazwiska i imiona wybranych kandydatów wraz z nazwami podmiotów ich zgłaszających. konstytucjadlanauki.gov.pl. [dostęp 2019-05-26].
  18. ↑ Jolanta Góralczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-05-04].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jolanta_Góralczyk&oldid=72311205”