Juliusz Sabinus
Iulius Sabinus (zm. 78 n.e.) – galijski arystokrata z plemienia Lingonów, przyłączył się do powstania Batawów pod wodzą Juliusza Cywilisa w latach 69-70 n.e. Po klęsce powstania długo ukrywał się wraz z żoną Epponiną, co stało się popularnym wątkiem we Francji z okresu rewolucji.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Juliusz Sabinus pochodził z plemienia Lingonów, które dochowywało wierności Rzymowi w poprzednich niepokojach w Galii (powstanie Florusa i Sakrowira, powstanie Windeksa). Być może do wzrostu niezadowolenia wśród Lingonów przyczyniło się odebranie części terytoriów oraz brak nadania obywatelstwa rzymskiego mimo pomocy udzielanej rzymskim armiom nad Renem[1][2][3]. Poza tym samym Sabinusem mogły kierować ambicje, gdyż wywodził swe pochodzenie od Juliusza Cezara[4][5].
Przyłączenie się Sabinusa do rewolty Cywilisa nastąpiło w okresie dużego rozprężenia dyscypliny w rzymskich wojskach nad Renem. Doszło do tego, że zdemoralizowane oddziały zamordowały w Novaesium (obecnie Neuss) swego wodza Marka Hordeoniusza Flakkusa[4]. Na tajnej naradzie w Colonia Agrippinensium (obecnie Kolonia) razem z Juliuszem Klassykusem i Juliuszem Tutorem z plemienia Trewerów próbowali przekonać inne plemiona galijskie (m.in. Ubiów i Tungrów) do współpracy i przyłączenia się do powstania Cywilisa[4].
Sabinus kazał tytułować się Cezarem[5][6], jednak jego próba nakłonienia siłą do współpracy wiernych Rzymowi Sekwanów zakończyła się porażką. Pokonany Sabinus ukrywał się przez dziewięć lat wraz ze swoją żoną Epponiną[6]. W 78 n.e. Wespazjan uwięził w Rzymie Sabinusa i Epponinę[7], a następnie po przesłuchaniu kazał stracić. Jednego z ich synów również o imieniu Sabinus wysłał do Delf, gdzie miał go spotkać Plutarch, a drugiego do Egiptu, gdzie zginął w walce[8].
Motyw Sabinusa w sztuce[edytuj | edytuj kod]
Motyw Sabinusa i Epponiny stał się popularny we Francji w okresie rewolucji i był wykorzystywany w sztuce i przedstawieniach w XVIII i XIX wieku. Powstała wtedy m.in. tragedia Éponine Michel-Paul-Gui de Chabanona (1762), opera Sabinus w pięciu aktach wystawiona po raz pierwszy 4 grudnia 1773, której kompozytorem był François-Joseph Gossec oraz obrazy Nicolasa-André Monsiau, Alexandre Menjauda i Etienne-Barthélémy Garniera. Eponina występuje też jako fikcyjna postać powieści Nędznicy (1862) Wiktora Hugo.
-
Éponine et Sabinus (1802) Nicolas-André Monsiau -
Eponine et Sabinus devant Vespasien (1802) Alexandre Menjaud -
Éponine et Sabinius dans la grotte (1810) Etienne-Barthélémy Garnier -
Jaskinia Sabinusa
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tacyt ↓, Dzieje I, 18.
- ↑ Plutarch ↓, Galba 18.
- ↑ Bartnik 2011 ↓, s. 49.
- ↑ a b c Tacyt ↓, Dzieje IV, 55.
- ↑ a b Kasjusz Dion ↓, Historia rzymska LXVI, 3.
- ↑ a b Tacyt ↓, Dzieje IV, 67.
- ↑ Kasjusz Dion ↓, Historia rzymska LXVI, 3.16. Imię Epponiny brzmi Pepponilla.
- ↑ Plutarch i Moralia ↓, Dialog o miłości erotycznej 25. Imię Epponiny brzmi Empona.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Źródła
- Kasjusz Dion: Historia rzymska.
- Plutarch: Moralia.
- Plutarch: Żywoty równoległe.
- Tacyt: Dzieła. Tłumaczenie Seweryn Hammer. Warszawa: Czytelnik, 2004. ISBN 83-07-02993-7.
- Opracowania
- Agnieszka Bartnik: Powstanie Cywilisa 69–70 n.e. Zabrze – Tarnowskie Góry: Inforteditions, 2011. ISBN 978-83-89943-73-6.
- Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 652. ISBN 83-01-03529-3.