Kůlna
 Wnętrze jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
okolice Blansko |
Położenie na mapie Czech  | |
| 49,41°N 16,74°E/49,407700 16,738700 | |
Kůlna – jaskinia znajdująca się w Krasie Morawskim w Czechach, w pobliżu miasta Blansko. Stanowisko archeologiczne zawierające warstwy środkowo- i górnopaleolityczne[1].
Jaskinia połączona jest od wschodu z pobliskim systemem jaskiń Sloupsko-šošůvskich. Wejście do niej stanowi olbrzymi portal o szerokości 40 i wysokości 8,5 metra, za którym ciągnie się tunel o długości 92, szerokości 25 i wysokości 9 metrów[2]. Stanowisko zostało odkryte w 1880 roku przez Jindřicha Wankla, prace wykopaliskowe w kolejnych latach prowadzili Martin Kříž (1881-1886) i Jan Knies (1892, 1909-1913)[3]. Jaskinia została zniszczona częściowo przez Niemców podczas II wojny światowej, kiedy to zainstalowano w niej funkcjonującą w latach 1943-1945 fabrykę broni. Na powierzchni została wylana wówczas betonowa posadzka, która zniszczyła najmłodsze, czwartorzędowe osady[2][3]. W 1959 roku betonowa wylewka została usunięta i w latach 1961-1976 pod kierownictwem Karla Varlocha kontynuowano wcześniejsze wykopaliska[3].
Wykopaliska dostarczyły bogatych znalezisk sięgających od czasów środkowego paleolitu do epoki żelaza. Najwcześniejsze warstwy obejmują szczątki prehistorycznej fauny oraz paleolityczne narzędzia kamienne związane z następującym fazami osadniczymi kultur aszelskiej, lewaluaskiej (wariant taubachien), mikockiej i magdaleńskiej[2]. W związanej z kulturą mikocką warstwie 7a znalezione zostały datowane na ok. 60 tys. lat temu szczątki neandertalczyka (fragmenty czaszki, żuchwa, zęby)[4]. Najmłodsze warstwy zawierają ślady związane z okresowym pobytem ludności w okresie neolitu, epoki brązu i epoki żelaza (kultury ceramiki sznurowej, łużycka, horakowska)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Encyklopedia Historyczna Świata. T. 1. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1999, s. 493. ISBN 83-85909-48-6.
- ↑ a b c d Sloup, jeskyně Kůlna. archeolog.cz. [dostęp 2015-03-24]. (cz.).
- ↑ a b c Martin Oliva: Paleolithic and Mesolithic Moravia. Brno: Moravské zemské muzeum, 2005, s. 22. ISBN 80-7028-284-3.
- ↑ Wielka Historia Świata. T. 1. Świat przed „rewolucją” neolityczną. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2004, s. 333. ISBN 83-85719-81-4.