Kalwaria w Licheniu Starym
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
25 m |
| Data budowy |
1976–1985 |
Położenie na mapie gminy Ślesin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu konińskiego  | |
 52°19′09,04″N 18°21′21,07″E/52,319178 18,355853
| |
.jpg)
Kalwaria w Licheniu (także: Golgota w Licheniu) – założenie kalwaryjne zlokalizowane w Licheniu Starym, na terenie tamtejszego sanktuarium maryjnego.
Charakter[edytuj | edytuj kod]
Kalwaria o wysokości 25 metrów powstała w latach 1976[1] (lub 1974[2] albo 1972[3]) – 1985 (lub 1983[4]). Składa się na nią sztucznie utworzone z głazów narzutowych wzgórze, w które wkomponowano labirynt ścieżek, kaplic, rzeźb, tablic i grup figuralnych, związanych w różnym stopniu z męką Jezusa Chrystusa. Pomysłodawcą i głównym realizatorem założenia był ks. Eugeniusz Makulski, a twórczynią większości wystroju rzeźbiarskiego – Olga Bajkowska. W zamyśle Makulskiego Golgota miała być zadośćuczynieniem za świętokradztwo, jakim było podziurawienie z pistoletu krucyfiksu licheńskiego przez nazistów w czasie II wojny światowej[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze prace przy budowie kalwarii rozpoczęto 14 kwietnia 1976 i były one nielegalne w myśl prawa PRL. Makulski miał już w zawieszeniu inne wyroki (łącznie 7 lat więzienia) za inne samowole budowlane związane z rozwojem sanktuarium. Wybrano obszar za cmentarzem, w niewielkim zagłębieniu terenowym. Pierwsze wozy ziemi zwozili miejscowi rolnicy. Gdy budowla osiągnęła trzy metry wysokości osadzono na niej po raz pierwszy krzyż dębowy i figury Matki Boskiej oraz św. Jana. Stopniowo, w miarę nadsypywania ziemi, figury podnoszono coraz wyżej – łącznie operację tę powtarzano osiem razy. Interweniowały lokalne władze komunistyczne, jednak w ostateczności zalegalizowały one budowę, jako ołtarz polowy. Prace wykonywano w dużym stopniu improwizując, często bez planów, odpowiednich maszyn i narzędzi. Budowa była sabotowana przez służby PRL, m.in. dwukrotnie spuszczono z góry silne strumienie wody, rozmywając częściowo obiekt. Działania te dały asumpt do wybudowania trwalszej formy kalwarii. Zaczęto pozyskiwać głazy z odkrywek kopalni węgla brunatnego pod Koninem. Ich waga dochodziła nawet do 10 ton, więc sam proces ich toczenia i przemieszczania na kalwarię wymagał zastosowania wymyślnego systemu dźwigów i pochylni, często o miejscowej konstrukcji. Majstrami budowy byli: Józef Goman, Jan Kołodziejski i Eugeniusz Bąk. Oprócz kamieni strukturę architektoniczną Golgoty tworzą szklane bryły różnej barwy i kształtu, pozyskiwane z hut szkła. Uzupełnienie obiektu stanowią kamienie sprowadzone z Góry Oliwnej, Góry Tabor, czy Kalwarii w Jerozolimie[6].
Według Makulskiego Golgota licheńska nie ma stanowić przykładu sztuki wysokiej, lecz ma być ludowym przedstawieniem rzeczywistej drogi krzyżowej Chrystusa. Chodzi o katechizmowe wyłożenie prawdy o grzechach, odkupieniu, miłości i zdradzie[7].
Kaplice[edytuj | edytuj kod]
Oprócz stacji drogi krzyżowej autorstwa Olgi Bajkowskiej (1976) na terenie kalwarii znajduje się szereg kaplic, tarasów i nisz wypełnionych figurami projektu tej samej artystki. Są to (w kolejności wejścia i zejścia):
- Ogrójec. Unoszący się w Ogrójcu anioł podaje Chrystusowi kielich. Grupę uzupełniają figury trzech czuwających uczniów,
- Grota biczowania. Realistyczna, krwawa, scena biczowania Jezusa przez żołnierzy. Grota łączy się z kaplicą przebłagania i pokuty za grzechy alkoholizmu, narkomanii i nikotynizmu,
- Grota objawień licheńskich. Kolorowa kaplica mająca przypominać ludową szkatułkę, udekorowana bryłami kolorowego szkła. Obrazuje scenę objawień licheńskich,
- Grota dzieci nienarodzonych. Grupa figuralna zapłakanych rodziców nad trumienką dziecka. Spada na nich wina za akt aborcji. Na ścianie wyryty jest dramatyczny apel nienarodzonego dziecka skierowany do przyszłych rodziców,
- Grota pamięci kapłanów. Upamiętnia księży, którzy pracowali w sanktuarium licheńskim. 28 czerwca 1997 przeniesiono ich szczątki z krypty pod starym kościołem głównym[2],
- Jaskinia zdrady. Judasz całujący Jezusa. Napisy na ścianach wyszczególniają poszczególne rodzaje zdrad: Chrystusa, narodu, przyjaciela, modlitwy, małżeństwa, wiary, sumienia, własnych przekonań, Kościoła. Wyliczono tu też główne grzechy prowadzące do zdrady,
- Sąd. Grupa figuralna przedstawiająca w sposób ludowy sąd Boga nad człowiekiem. Centralnie umieszczona postać Chrystusa Króla i klęczący przed nią osobnik z ciężkim workiem uczynków przewieszonym przez plecy. Obok stoi anioł z wagą i mieczem,
- Platforma szczytowa. Wraz z napływem liczby pielgrzymów została przebudowana. Wcześniej wchodziło się i schodziło tymi samymi, wąskimi schodami. Potem stworzono osobne drogi wejścia i zejścia. Na szczycie stoi krzyż oraz figury Matki Boskiej oraz św. Jana. Pod platformą znajduje się grota Grobu Jezusa. Widok obejmuje jezioro Licheńskie, zakłady przemysłowe, kopalnie i elektrownie zagłębia konińskiego, miasto Konin i wiele okolicznych wsi,
- Grób Jezusa zwany też grotą magiczną lub kryształową. Kaplica wsparta na licznych kolumnach, zdobiona błyszczącymi bryłami szkła, także na sklepieniu. W centrum leży rzeźba zmarłego Jezusa. Po gwarze platformy widokowej pomieszczenie kontrastować ma ciszą,
- Zaparcie się Piotra. Piotr zapierający się Jezusa w towarzystwie koguta,
- Schody pokutne. Przeznaczone do wchodzenia na kolanach. Narzędzie ekspiacji,
- Grota Wniebowzięcia Matki Bożej. Ściany prawie w całości pokryte barwnymi bryłami szkła. Grupa rzeźb ma wysokość prawie 6 metrów. Przedstawia unoszącą się do nieba Matkę Boską w towarzystwie aniołów. U góry oczekuje Trójca Święta. Grota ta ma być konsekwencją całości przeżyć po przejściu kalwarii – po męce, strachu i upokorzeniu ma przynosić ukojenie, nadzieję i radość[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Czesław Ryszka, Spotkanie z Licheniem. Przewodnik po Sanktuarium, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 1993, s. 75, ISBN 83-85040-91-9, OCLC 749254987.
- ↑ a b Historia budowy Golgoty
- ↑ Piotr Libicki, Wielkopolska. 21 jednodniowych wycieczek, Poznań: Rebis, 2001, s. 271, ISBN 83-7301-059-9, OCLC 749899163.
- ↑ Praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s. 255, ISBN 83-01-10630-1.
- ↑ Czesław Ryszka, Spotkanie z Licheniem. Przewodnik po Sanktuarium, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 1993, s. 75-76, ISBN 83-85040-91-9, OCLC 749254987.
- ↑ Czesław Ryszka, Spotkanie z Licheniem. Przewodnik po Sanktuarium, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 1993, s. 76-77, ISBN 83-85040-91-9, OCLC 749254987.
- ↑ Czesław Ryszka, Spotkanie z Licheniem. Przewodnik po Sanktuarium, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 1993, s. 78, ISBN 83-85040-91-9, OCLC 749254987.
- ↑ Czesław Ryszka, Spotkanie z Licheniem. Przewodnik po Sanktuarium, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 1993, s. 79-95, ISBN 83-85040-91-9, OCLC 749254987.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Golgota na zdjęciach – dostęp 14.5.2019
