Kamienica Pod Czarnym Krzyżem we Wrocławiu
 nr rej. A/5250/242 z 30.12.1970[1]
| |
 Kamienica przy ul. Plac Solny 9 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Kondygnacje |
trzy |
| Rozpoczęcie budowy |
XVI, |
| Ważniejsze przebudowy |
XIX |
Kamienica Pod Czarnym Krzyżem – zabytkowa kamienica przy Placu Solnym 9 we Wrocławiu.
Historia i architektura kamienicy[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej tercji XVIII wieku[2], po 1740[3] istniejąca średniowieczna kamienica została przebudowana i nadano jej barokowy wygląd. Była o wówczas trzykondygnacyjnym, czteroosiowym budynkiem z dwustrefowym szczytem. Dolna strefa była dwukondygnacyjna i czteroosiowa objęta z dwóch stron wolutowymi spływami osie międzyokienne rozdzielały pilastry. Strefa górna miała formę aediculi ujętej w wolutowe spływy i zakończonej tympanonem o wklęsło-wypukłym gzymsie wieńczącym. Z obu stron tympanonu ustawione były wazony[2]. Właścicielem kamienicy w tym okresie, w 1726 roku była Rosin Gsellhoferin[2].
Około 1800 roku zmieniono nieco fasadę kamienicy: zlikwidowano trójkątne tympanony nad oknami drugiej kondygnacji a między osiami umieszczono eliptycznie sklepione blendy[2].
Pod koniec XIX wieku kamienica została kompletnie przebudowana. Nadano jej pięciokondygnacyjną bryłę, pokrytą płaskim dachem zakończonym w strefie fasady kamienną balustradą. W części parterowej umieszczono duże witryny wystawowe[4].
Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
Podczas działań wojennych budynek uległ zniszczeniu. Został odbudowany wraz z pozostałymi kamienicami z zachodniej pierzei w latach 1955–1958[5]. Autorem projektu był Emil Kaliski, a następnie Karol Ferdynand Skomorowski. Podstawą odbudowy kamienicy nr 8/9, jak i kamienic nr 7 i 6 były ikonograficzne materiały pochodzące z połowy XVIII wieku oraz inne materiały historyczne, które nadały renesansowy charakter dwóch skrajnych kamienic w pierzei zachodniej. Odtworzenie większej liczby kamienic, niż w rzeczywistości znajdowało się przed 1945 rokiem, skomplikowało numerację budynków[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2018-05-21].
- ↑ a b c d Brzezowski 2005 ↓, s. 285.
- ↑ Haraimowicz 2006 ↓, s. 818.
- ↑ Kamienica Pod Czarnym Krzyżem w 1901 roku
- ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 284.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 212.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005.
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Włodzimierz Suleja (red.): Encyklopedia Wrocławia. Wyd. 3, poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5. OCLC 76363702.