Kamienica Pod Czarnym Orłem przy ulicy Białoskórniczej we Wrocławiu
 Kamienica Pod Czarnym Orłem przy Białoskórniczej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
ok. 1730 |
| Zniszczono |
1945 |
Kamienica Pod Czarnym Orłem lub Dom Pod Czarnym Orłem, Pod Pruskim Orłem[1] – niezachowana barokowa kamienica przy ulicy Białoskórniczej 43 we Wrocławiu.
Historia kamienicy i jej architektura[edytuj | edytuj kod]
W 1730 roku[2] lub przed 1750 rokiem[1] na miejscu dwóch wcześniejszych, renesansowych kamieniczek, wzniesiono nową, czterokondygnacyjną, pięcioosiową kamienicę czynszową o barokowym wystroju. Ściana fasadowa, szczytowa i piwnice były murowane. Pozostała część budynku, wraz ze szczytem, wykonana została w technice szachulcowej. Kamienica była trzytraktowa, przy czym trakt trzeci, tylny, stanowiły galerie, początkowo otwarte, wychodzące na wewnętrzną fosę tzw. Czarną Oławę. Na każdym piętrze znajdowały się dwuizbowe mieszkania, w trakcie środkowym znajdowały się schody oraz pomieszczenia kuchenne[2][3].
Elewacja na drugiej i trzeciej kondygnacji artykułowana była pilastrami wielkiego porządku umieszczonymi w skrajnych osiach i pomiędzy osią środkową. W osi środkowej znajdował się portal wejściowy o eliptycznie sklepionym otworze wejściowym, nad którym umieszczone było w kartuszu godło domu[1][3]. Drzwi były ozdobione barokową snycerską dekoracją[3]. W części dachowej znajdowała się facjata[1]. Nad oknami znajdowały się naczółki w formie łuków, a w środku nich znajdowała się płaskorzeźbiona dekoracja. Podobne rzeźbienia znajdowały się w płycinach podokiennych. W czwartej kondygnacji znajdowały się małe prostokątne okna[1]. W dachu kalenicowym umieszczono dwie lukarny[1].
W XIX wieku w kamienicy mieściła się siedziba urzędu podatkowego[4][5], a na początku XX wieku znajdowała się tu pracownia cyzelatorsko-złotnicza Tillmanna Schitza. W latach 20. XX wieku w budynku umiejscowiona była drukarnia[4]
Kamienica ze względu na piękną barokową elewację była wielokrotnie przedstawiana na grafikach i zdjęciach, m.in. uwiecznił ją Otto Ferdinand Probst w 1898 roku[4] oraz fotograf Eduard van Delden[6].
Kamienica została zniszczona w 1945 roku[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Harasimowicz 2006 ↓, s. 334.
- ↑ a b c Brzezowski 2005 ↓, s. 198.
- ↑ a b c Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 199.
- ↑ a b c Szafkowska 2001 ↓, s. 56.
- ↑ Wielowiejski 2014 ↓, s. 48.
- ↑ Wielowiejski 2014 ↓, s. 56.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz: Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-885-6.
- Magdalena Szafkowska: Dawne zaułki wrocławskie. Wrocław: Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2001, s. 135–140. ISBN 83-86766-81-6.
- Zygmund Wielowiejski: Hermann Krone i inni. Wrocław na fotografii 1840-1900. Wrocław: Muzeum Narodowe we WrocławiuVia Nova, 2014. ISBN 83-86766-81-6.