Kamienica Pod Trzema Gołębiami we Wrocławiu
 nr rej. A/5344/157 z 15.02.1962[1]
| |
.jpg) Kamienica Pod Trzema Gołębiami | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Kazimierza Wielkiego 65 |
| Styl architektoniczny |
barok |
| Kondygnacje |
trzy |
| Rozpoczęcie budowy |
1706 |
| Ważniejsze przebudowy |
1872, 1902, 1970-1971, 2011 |
Położenie na mapie Polski  | |
| 51,106933°N 17,034492°E/51,106933 17,034492 | |
Kamienica Pod Trzema Gołębiami – zabytkowa kamienica mieszczańska, o rodowodzie średniowiecznym, znajdująca się przy ulicy Kazimierza Wielkiego 65 we Wrocławiu.
Przed 1945 rokiem kamienica posiadała adres Słodowa 17. Nieistniejąca dziś ulica ciągnęła się od kościoła Św. Krzysztofa do ul. Świdnickiej. Była zamieszkiwana głównie przez rzemieślników wytwarzających słód. W 1945 roku zniszczona została cała północna pierzeja ulicy oraz większość południowej. Pozostałe kamienice zostały przydzielone do powstałej w 1975 roku staromiejskiej obwodnicy tzw. Trasy W-Z czyli ulicy Kazimierza Wielkiego[2].
Historia posesji i kamienicy[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy budynek na działce nr 17 został wzniesiony prawdopodobnie w połowie XVI wieku[3]. W zachowanych dokumentach podatkowych. m.in z 1564 roku posesja nr 17 wymieniana jest jako jedna z dwunastu posesji znajdujących się w środkowym pasie ulicy zwanej "Vnnther denn Meltzernn" o szerokości od 12 do 35 łokci[4]. Był to kamienica szczytowa. W 1706 roku kamienica została przebudowana a jej fasadzie nadano wówczas barokową formę. Na jej szczycie umieszczono datę zakończenia przebudowy. W 1872 roku jej wnętrza zostały częściowo przebudowane a w 1902 roku w części parterowej wybito dodatkowe wejście do istniejącej tu restauracji. Ponowny remont kamienicy miał miejsce w 1926 roku[3][5].
Opis architektoniczny[edytuj | edytuj kod]
Kamienica barokowa jest budynkiem murowanym z cegły, trzytraktowa[6], trzykondygnacyjna z trzykondygnacyjnym szczytem i z czteroosiową fasadą[3]. Skraje osie zewnętrzne udekorowane są boniowanymi pasami[7]. Wejście do budynku prowadzi przez sklepiony koszowo, boniowany portal znajdujący się w skrajnej wschodniej osi, zamknięty wydatnym gzymsem[5][7]. W przeszłości nad nim znajdowało się godło domu[7]. Wejście prowadzi do asymetrycznej sieni przelotowej[3][7]. Okna na kondygnacjach posiadają uszakowe otynkowane obramienia z łezką a pod podokiennikiem znajdują się płyciny (na I piętrze prostokątne, na II zaokrąglone w narożach). Pomiędzy trzecią kondygnacją a szczytem znajduje się szeroki gzyms koronujący[3]. Trzyosiowy szczyt akcentowany jest czterema, dwukondygnacyjnymi pilastrami wielkiego porządku podtrzymującymi wysunięty gzyms, nad którym umieszczona jest trzecia, jednoosiowa kondygnacja przybierająca formę aediculi, z małym oknem pomiędzy równie krótkimi zdwojonymi pilastrami. Pod parapetem okna w płyciźnie umieszczona jest data "1706". Całość wieńczy trójkątny naczółek (tympanon[5]). Szczyt flankowany jest wolutowymi spływami[3]. W części piwnicznej i częściowo na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe[3][2][5].
Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]
Podczas działań wojennych w 194 roku kamienica została częściowo zniszczona; została odbudowana ze znacznie uproszczoną dekoracją fasady. W latach 1970-1971 budynek został przystosowany do siedziby Polskiego Związku Wędkarskiego[3][5]. Nad pracami czuwał projektant J. Jabłoński[3][8]. W części parterowej znajdował się sklep wędkarski[9]. W 2011 roku elewacja kamienicy została gruntownie odnowiona[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b Harasimowicz 1997 ↓, s. 67.
- ↑ a b c d e f g h i Eysymontt 2011 ↓, s. 224.
- ↑ Goliński 1997 ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e Brzezowski 2005 ↓, s. 283.
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. Wrocław ul. Kazimierza Wielkiego 65. zabytek.pl, 2014-11. [dostęp 2022-08-12]. (pol.).
- ↑ a b c d Harasimowicz 1997 ↓, s. 53.
- ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 223.
- ↑ Wnętrza sklepu wędkarskiego
- ↑ Kazimierza Wielkiego 63/65
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-885-6.\
- Mateusz Goliński: Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.
- Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.