Kaplica św. Jana Chrzciciela „Tal-Għargħar” w San Ġwann
 00785 (NICPMI)
| |||||||||||
| Kaplica | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres |
Triq San Gwann tal-Gharghar | ||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Archidiecezja | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||
 35°54′24,30″N 14°28′42,55″E/35,906750 14,478486
| |||||||||||
Kaplica pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela „Tal-Għargħar”[1][2][3] (malt. Il-Kappella ta’ San Ġwann Tal-Għargħar, ang. St. John Tal-Għargħar Chapel) – rzymskokatolicka kaplica w miejscowości San Ġwann na Malcie. Budynek znajduje się u zbiegu Triq Bellavista i Triq tal-Ghorghar[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Współczesne źródła[5][6][7] podają, że kaplica została zbudowana przez prywatną rodzinę w 1546, inne[1], że przed 1615, natomiast Achille Ferres[8] pisze w 1866 jedynie o jej dawnym pochodzeniu. W raporcie z wizytacji parafii Birkirkara przez apostolskiego wizytatora Pietro Dusinę w 1575 nie została wymieniona; Dusina nie zawsze ujmował w raporcie kaplice, o których istnieniu skądinąd wiadomo, lub będące w ruinie czy opuszczone. Właśnie z tego ostatniego powodu została zdekonsekrowana przez biskupa Balaguera 23 marca 1659; następnie odbudowana w 1672[2][5][6][8][9]. Kaplica stała niepoświęcona do 1680, kiedy biskup Molina po swej wizytacji zarządził, aby datki w niej zbierane przekazywane były do kościoła parafialnego w Birkirkarze na nieszpory w przeddzień, oraz mszę świętą w dzień święta św. Jana[3][5][6].
Kiedy w 1947 wspólnota zakonna kapucynów rozpoczęła posługę w Birkirkarze, przez pierwsze trzy lata, do wybudowania klasztoru, a później kościoła parafialnego w San Ġwann, odprawiali posługę duszpasterską w kaplicy św. Jana Chrzciciela[6][7][9].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Kaplica jest zbudowana na planie prostokąta, i ma wygląd kostki, typowy dla maltańskiej architektury wernakularnej[10][11]. Fasada kaplicy, skierowana na zachód, jest prosta, z centralnie położonymi drzwiami i zakratowanym oknem powyżej, jedynym naturalnym źródłem światła w kaplicy. Po prawej stronie drzwi wmurowana inskrypcja NON GODE L'IMMUNITA ECCLESIAS.[TICA], ostrzegająca przestępców, że schronienie się w tym świętym miejscu nie daje ochrony przed ujęciem przez władze. Jedyną ozdobą fasady są proste obramowania wokół drzwi i okna. Nad oknem, dobudowana później w formie pojedynczej arkady, prosta dzwonnica bell-cot z dzwonem[5][10][11], zwieńczona krzyżem maltańskim, chociaż nie wiadomo o jakimkolwiek połączeniu kaplicy z Zakonem[3][5]. Z obu stron dachu wystają po dwie kamienne rynny do odprowadzania wody opadowej. Przed frontem niewielki plac, otoczony niskim murkiem, z czterema schodami doń prowadzącymi; kaplica stoi na lekko spadzistym terenie[5][10][11].
Do kaplicy przylega niewielka zakrystia, w której frontowej ścianie znajduje się otwór wentylacyjny w kształcie pięcioramiennej gwiazdy. Budynek ma drzwi łączące z kaplicą, oraz osobne wejście od frontu, do którego prowadzi pięć schodów[3][5].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wewnątrz cztery kamienne łuki wspierają sklepienie kolebkowe, pokryte kamiennymi płytami. Nad ołtarzem malowidło nieznanego artysty przedstawiające Ścięcie św. Jana Chrzciciela. Pochodzi prawdopodobnie z późnego XVII wieku, przypomina dzieło Caravaggia z oratorium kościoła konwentualnego joannitów w Valletcie[5][10][11][12].
Kościół dziś[edytuj | edytuj kod]
W 2016 kaplica została gruntownie odrestaurowana[5][10][11][12]. Dziś odbywają się tam zajęcia katechetyczne, prowadzone przez Stowarzyszenie Doktryny Chrześcijańskiej[1][5][6][7][10].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
15 listopada 1994 budynek kaplicy uznany został zabytkiem 1. klasy[5][10], zaś od 27 sierpnia 2012 umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 00785[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d John Scerri: San Gwann / Beheading of St.John Baptist Tal-Gharghar. malta-canada. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)]. (ang.).
- ↑ a b San Gwann - Church of San Gwann Tal-Gharghar. W: Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar (tłum.), 2003, s. 440. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b c d San Ġwann tal-Għargħar - San Ġwann. W: Mikiel Spiteri (Kilin): A Hundred Wayside Chapels of Malta & Gozo. Valletta: Heritage Books, 2000, s. 171-172. ISBN 99909-93-06-8. (ang.).
- ↑ San Gwann ta' l-Gharghar / St. John of l-Gharghar. Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-10)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Philip Xuereb: San Ġwann tal-Għargħar ~ San Ġwann ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-07)]. (malt.).
- ↑ a b c d e f Chapel of San Gwann tal-Gharghar. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-18)]. (ang.).
- ↑ a b c Churches and Chapels / San Gwann tal-Gharghar Chapel. Kunsill Lokali San Ġwann / San Gwann Local Council. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-10)]. (ang.).
- ↑ a b LXX. CHIESA DI S. GIOVANNI DECOLLATO, TAL GHURGHAR.. W: Achille Ferres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 325. (wł.).
- ↑ a b San Ġwann / Chapel of St. John of l-Għargħar. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-20)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g San Gwann tal-Għargħar chapel to be restored. [w:] Times of Malta [on-line]. 2016-02-05. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-21)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Permit approved for restoration of 1546 San Gwann chapel. [w:] TVM [on-line]. 2016-07-05. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-22)]. (ang.).
- ↑ a b San Gwann tal-Gharar Chapel. restoration.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (ang.).