Karol Iwanicki
.jpg) Karol Iwanicki | |
| Data i miejsce urodzenia |
6 września 1870 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 grudnia 1941 |
| Narodowość |
polska |
| Alma mater | |
| Praca | |
| Budynki |
Bank Państwowy w Kijowie;
|
| Odznaczenia | |
| |
Karol Iwanicki (ur. 6 września 1870 w Tahańczy, zm. 10 grudnia 1941 w Kazachstanie) – polski architekt.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 6 września 1870 w Tahańczy na terenach dzisiejszej Ukrainy, w rodzinie Ludwika (1835–1892) i Ludwiki z Makarowiczów (1844–1916)[1]. Ukończył w 1889 szkołę realną w Kijowie, w 1894 Wydział Architektoniczny Politechniki Lwowskiej. Do 1919 praktykował w Kijowie, pierwszą jego znaczącą pracą był Bank Państwowy wraz z prof. A.W. Kobelewem. W 1917 w Kijowie wydał poradnik zatytułowany „Budownictwo wiejskie”. Zawierał on wiedzę "o technologii i zwyczajach budowlanych na ziemiach polskich w początku XX wieku i przyczynkiem do historii dworu, budownictwa i ziemiaństwa polskiego"[2]. Informacje w nim zawarte są na tyle interesujące, że w 2015 wydany został reprint[3]. W styczniu 1919 zamieszkał w Warszawie a następnie w Lublinie. Został mianowany architektem miejskim, w latach 1920–1923 był naczelnikiem wydziału architektoniczno-budowlanego Dyrekcji Robót Publicznych Województwa Lubelskiego. W latach 1923–1925 był dyrektorem robót publicznych województwa lubelskiego. Od 1925 pracował w Warszawie jako radca budownictwa w Dyrekcji Robót Publicznych przy Urzędzie Wojewódzkim oraz rozpoczął współpracę z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. W 1925 jego projekt budynku w stylu dworkowym ambasady RP w Ankarze został wybrany i skierowany do realizacji. 27 listopada 1929 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[4].
Jak wspomina radca poselstwa Jan Gawroński: „siedziba nasza świeciła swą staromodną elegancją między brzydkim, choć nowoczesnym gmachem ambasady radzieckiej, a szeregiem nie mniej brzydkich koszmarowych blików zbudowanych naprędce przez Niemców”[5].
Gmach w stolicy Turcji był początkiem współpracy Iwanickiego z MSZ II RP. W 1930 dokonał przebudowy kamienicy dla Konsulatu RP w Berlinie, projekt siedziby dla konsulatu w Królewcu. Był osobą odpowiedzialną za wybór obiektów dla ambasad w Bukareszcie, Wiedniu, Hadze oraz konsulatu w Lille. Wykonał również projekt budynku konsulatu w Dyneburgu[6].
Od 21 sierpnia 1906 był mężem Marii Anny z Sawickich h. Nowina (1881–1942). Mieli córkę i trzech synów[7].
W czerwcu 1941 razem z żoną zostali deportowani na Syberię. W Rubcowsku w prowincji Ałtaj zostali umieszczeni w obozie pracy przymusowej. Następnie zostali przewiezieni do Ałmaty w Kazachstanie, do pracy w obozie pracy przy wydobywaniu alabastru. Tam zostali rozdzieleni, Karol Iwanicki trafił do uzbeckiej Międzynarodowej Komuny w Kommunie (k. Taszkientu i między Zhuynek a Qizilzhol), Turkiestan, obwód aszchysyjski, Kazachstan, gdzie uczył w szkole matematyczno-budowlanej, a żona do Sary-Tash w prowincji Osz, później do Jalal-Abad w prowincji Jalal-Abad w Kirgistanie. Różne źródła podają datę śmierci Karola Iwanickiego jako 10 grudnia 1941, 31 grudnia 1941[7] i 10 stycznia 1942, ale w akcie zgonu żony podano, że zmarł w pierwszej połowie grudnia 1941, więc wybór 10 grudnia 1941 wydaje się najbardziej prawdopodobny. Dokładne miejsce jego śmierci również nie jest znane[8].
Prace[edytuj | edytuj kod]
- szpital w Kijowie,
- gmach Korpusu Kadetów w Sumach
- siedzib Banku Państwa w Równem
- Rezydencje i dwory na Ukrainie:
- na Podolu:
- Jówki Rypna,
- Dołhowce,
- na Wołyniu dwa dwory Uszomierz i Iskorość dla siebie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 272. [dostęp 2022-05-09].
- ↑ Łukasz Górka, Karol Iwanicki – architekt dworów na Kresach; Budujemy nowy dom – dwór szlachecki! [online] [dostęp 2021-04-04] (pol.).
- ↑ Budownictwo wiejskie – oprawa miękka – Księgarnia VOLUMINA.pl – reprinty, reprodukcje, stare unikatowe książki, białe kruki [online], volumina.pl [dostęp 2021-04-04].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za długoletnią i owocną pracę w służbie państwowej oraz za zasługi na polu ochrony zabytków kultury polskiej i pracy w stowarzyszeniach naukowo-kulturalnych”.
- ↑ Polskie dziedzictwo kulturowe za granicą – Instytut Polonika [online], Polonika [dostęp 2021-04-03] (pol.).
- ↑ Monika Kuhnke. GMACH AMBASADY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W ANKARZE I JEGO ARCHITEKT KAROL IWANICKI (1870–1940). „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki : teoria i historia”. T 55 z. 4, s. 103-116, 2010. Warszawa: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN. ISSN 0023-5865. [dostęp 2021-04-04]. (pol.).
- ↑ a b Karol Iwanicki h. Pełnia [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-05-09].
- ↑ Karol Iwanicki (1870–1941) – Find a Grave... [online], findagrave.com [dostęp 2022-05-09] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1. Cz. 3: Życiorysy. Lwów: Nakładem Towarzystwa Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 10. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).