Karol Rzepecki

Karol Rzepecki

Data i miejsce urodzenia	21 czerwca 1865 Poznań
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 1931 Poznań
Poseł I kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1922 do 1927
Przynależność polityczna	Związek Ludowo-Narodowy
Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 1928 do 1930
Przynależność polityczna	Stronnictwo Narodowe

Karol Rzepecki (ur. 21 czerwca 1865 w Poznaniu, zm. 14 grudnia 1931 tamże) – polski księgarz, działacz społeczny i polityczny, redaktor „Sokoła”, członek Naczelnej Rady Ludowej w 1918 roku, poseł na Sejm I i II kadencji w II RP z ramienia Związku Ludowo-Narodowego oraz Stronnictwa Narodowego.

Życiorys

W 1885 zdał maturę w gimnazjum Pallotyńskim w Lublinie i wyjechał do Szczecina, gdzie pracował w firmie handlowej, był ministrantem; później zatrudniony w banku w Berlinie. W 1894 po śmierci ojca osiadł w Poznaniu i podjął pracę w „Gońcu Wielkopolskim” i drukarni W. Simona. W 1908 został wspólnikiem Zdzisława Rzepeckiego w firmie księgarsko-wydawniczej, a w latach 1913–1929 prowadził własną Wielkopolską Księgarnię Nakładową. Od 1929 był kierownikiem swojej dawnej księgarni, przekształconej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością ze względu na trudności finansowe.

Aktywny politycznie. W okresie zaborów wydawał dzieła polskie – historyczne, poetyckie, śpiewniki narodowe. Publikował artykuły na łamach „Gońca Wielkopolskiego” (1895–1896), „Sokoła” (1902–1907), „Pracy” (1905–1907), był członkiem i prezesem okręgu poznańskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, działał w Towarzystwie Czytelni Ludowych, Związku Towarzystw Przemysłowych i Rzemieślniczych, Związku Towarzystw Kupieckich. Wielokrotnie stawał przed sądami niemieckimi za działalność narodową.

W latach 1909–1919 wchodził w skład Rady Głównej i Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Demokratycznego w zaborze pruskim (późniejsze Towarzystwo Demokratyczno-Narodowe), a 1898–1918 był prezesem komitetu wyborczego miasta Poznania. Działał w Tajnej Organizacji Niepodległościowej. W grudniu 1918 został członkiem Rady Ludowej w Poznaniu (a także jej sekretarzem), współtworzył 14. kompanię Straży Ludowej, aktywną w wyzwalaniu Poznania. Został pierwszym polskim prezydentem policji miasta Poznania, ale odszedł ze stanowiska już wiosną 1920, obciążony odpowiedzialnością za krwawe stłumienie manifestacji kolejarzy. Jako naczelnik Wydziału Spraw Wewnętrznych wydał rozkaz otwarcia ognia do protestujących robotników, po dotarciu demonstracji przed Zamek. W wyniku czego zginęło 7 robotników, 32 zostało rannych, dwóch zmarło w wyniku odniesionych ran w szpitalu.

W kolejnych latach był urzędnikiem w Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu, a w 1921 skoncentrował się na pracy wydawniczej. W latach 1922–1927 sprawował mandat poselski z okręgu szamotulskiego. Był aktywnym członkiem stowarzyszeń weteranów oraz Stronnictwa Narodowego (wiceprezes zarządu miejskiego w Poznaniu).

Został pochowany na cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu.

Życie prywatne

Był synem księgarza Ludwika Władysława Rzepeckiego oraz pochodzącej ze Szwajcarii Romaine z domu Gex. Jego dziadkiem był powstaniec listopadowy Kajetan Władysław Rzepecki. Miał siostry: Helenę (nauczycielka i działaczka społeczna) i Zofię oraz brata Kazimierza (publicysta). Żoną Kazimierza, a szwagierką Karola była działaczka społeczna i feministka Izabela Moszczeńska-Rzepecka. W 1899 roku ożenił się z Marią z Nowickich. Mieli syna Zbigniewa i córkę Bożenę.

Publikacje

Był autorem kilku książek:

• Pobudka wyborcza (1907)
• Naprzód czy wstecz? (1912)
• Historia ustawy wyborczej pruskiej… (1913)
• Pułk czwarty 1830–1831 (1916)
• Powstanie grudniowe w Wielkopolsce (1919)
• Oswobodzenie Poznania (1923)

Bibliografia

• Wiesława Albrecht-Szymanowska, Marian Olszewski, Karol Rzepecki, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981
• Witold Jakóbczyk, Przetrwać nad Wartą 1815–1914, 55. część cyklu „Dzieje narodu i państwa polskiego”, Warszawa 1989
• Hemmerling Z., Posłowie polscy w parlamencie Rzeszy niemieckiej i w sejmie pruskim 1907–1914, Warszawa 1968.

Linki zewnętrzne

• Karol Rzepecki – publikacje w bibliotece Polona
• Karol Rzepecki, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-31].