Kazimierz Łada
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1824 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
5 września 1871 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
Kazimierz Łada, też Ładowski, Ładewski (ur. 1824 w Bliźnie k. Kalisza, zm. 5 września 1871 we Włocławku) – polski skrzypek i kompozytor.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Kazimierz Łada (posługiwał się też nazwiskami: Ładewski, Ładowski[1]) był synem Bartłomieja i Brygidy z Janickich[2]. Pochodził z rodziny muzyków. Także i on już w młodości zaczął przejawiać swoje muzyczne uzdolnienia. W wieku 8 lat zamieszkał we Włocławku, gdzie jego starszy brat Maciej zaczął uczyć go gry na skrzypcach. Od 1837 roku kontynuował naukę w Warszawie. Już w wieku kilkunastu lat zaczął występować, w tym także prezentować własne recitale. W tym czasie zagrał m.in. w Kaliszu, Łodzi, Płocku czy Poznaniu, a po 1840 roku m.in. w Moskwie i Sankt Petersburgu[3][1], aż po Szwecję[4] i Niemcy[5].
Po powrocie do Warszawy założył ze swoimi braćmi kwintet skrzypcowy nazwany Kwintet Ładowskich. Był najmłodszym z braci grającym w zespole[6]. On sam gał w nim jako pierwsze skrzypce. Kwintet cieszył się uznaniem nie tylko w lokalach stolicy, ale także i poza miastem. Występowali m.in. w Kijowie i Lwowie[3].
W latach 1845-1848 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Paryżu, gdzie pod kierunkiem Jean-Delphina Alarda pogłębiał swoje umiejętności gry na skrzypcach. Z kolei E. Collet uczył go kompozycji. W tym czasie również koncertował na paryskich scenach, został też korespondentem Gazety Codziennej[3].
Przez kolejne lata podróżował po ziemiach polskich dając koncerty w wielu miejscowościach. Prezentował zarówno cudze jak i własne kompozycje. Wreszcie zajął się studiowaniem historii muzyki. Swoje wnioski opublikował w pracy popularnonaukowej pt. Historia muzyki, wydanej w 1861 roku. Praca ta była pionierską jak na owe czasy próbą ujęcia całości osiągnięć polskiej twórczości muzycznej. W 1866 roku opublikował cykl artykułów z serii pt. Materiały do historii muzyki w Polsce zamieszczanych w Gazecie Muzycznej i Teatralnej[3][7].
W ostatnich latach życia osiedlił się na stałe we Włocławku. Na skutek paraliżu wycofał się z aktywności muzycznej[1]. Wkrótce popadł w biedę i zapomnienie[7]. Zmarł 5 września 1871 roku. Został pochowany na Starym Cmentarzu Komunalnym we Włocławku, który mieścił się przy dzisiejszym Zielonym Rynku. Po likwidacji cmentarza w latach 20. XIX wieku, pomimo licznych przeszkód[7], jego prochy i nagrobek przeniesiono na nowy wówczas Cmentarz Komunalny przy Al. Chopina[3]. Tu spoczął w kwaterze nr 36/1/12, tuż obok grobowca członków Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego, którzy zginęli w katastrofie rzecznej w 1906 roku[8].
Styl gry i kompozycje[edytuj | edytuj kod]
Współczesna krytyka oceniała grę i kompozycje Łady jako uczuciowe i śpiewne, chociaż podkreślano też niedostatki w jego technice gry[3].
Skomponował ok. 40 utworów na skrzypce, m.in. fantazje, mazurki, kujawiaki i tańce ludowe. Jego kompozycje charakteryzuje m.in. prosta budowa okresowa i faktura, a także zabawne tytuły. Do jego najpopularniejszych utworów zalicza się Kujawiak D-dur, Caprice poetique, Mazur sielankowy, Capriccio romanesque. Swoje kompozycje wydawał w drukarni Adama Stefana Dzwonkowskiego w Warszawie[3][1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Żelazną płytę nagrobku Kazimierza Łady zdobi napis Twórcy Kujawiaków. Płytę tę ufundowali przyjaciele i miłośnicy talentu Kazimierza Łady[3]. Przez kilka lat w Dniu Wszystkich Świętych zbierano datki na rzecz odnowy grobowca Kazimierza Łady. Do 2014 roku odnowiono zabytkową płytę i stylizowane kamienie podtrzymujące płytę. Pomysłodawcami odnowy grobowca byli Marek Wojtkowski, Ewa Szczepańska i Sławomir Bieńkowski[9][10]. Grobowiec Kazimierza Łady jest co roku porządkowany przez uczniów włocławskich szkół[11].
W kruchcie Kościoła św. Jana Chrzciciela we Włocławku wisi tablica upamiętniająca Kazimierza Ładę, ufundowana w kilka lat po jego śmierci przez członków Włocławskiego Towarzystwa Wioślarskiego[3].
W okresie PRL-u Miejska Rada Narodowa we Włocławku nadała jednej z ulic miasta jego imię[3].
W 1929 roku w Filharmonii Warszawskiej odbył się konkurs muzyczny imienia Kazimierza Łady. Wygrał go Witold Maliszewski za wykonanie utworu Fantazja kujawska na fortepian z orkiestrą skomponowanego przez Ładę[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Zofia Chechlińska, Kazimierz Łada, Internetowy Polski Słownik Biograficzny, 1973 [dostęp 2019-01-06].
- ↑ Marek Jerzy Minakowski, Kazimierz Łada (ID: psb.15843.1) [online], sejm-wielki.pl [dostęp 2018-01-06].
- ↑ a b c d e f g h i j k Tadeusz Sławiński, Kazimierz Łada, [w:] Zasłużeni dla Włocławka, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 1991.
- ↑ J.B.W., „Gazeta Warszawska”, nr 338, 19 grudnia 1848.
- ↑ „Dziennik Literacki”, nr 83, 16 października 1860, s. 664.
- ↑ Jadwiga Woyciechowska Prendowska, Moje wspomnienia, 1962.
- ↑ a b c Tomasz Wąsik, ŁADA (ŁADEWSKI, ŁADOWSKI) Kazimierz, [w:] Włocławski Słownik Biograficzny. Tom I, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2004.
- ↑ śp. KAZIMIERZ ŁADA [online], Miejski Zarząd Usług Komunalnych i Dróg [dostęp 2019-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-07].
- ↑ Renata Kudeł, Będzie kwesta na cmentarzu na naprawę zabytkowego nagrobka Kazimierza Łady [online], wloclawek.naszemiasto.pl, 2 grudnia 2014 [dostęp 2018-01-06].
- ↑ Marek Ledwosiński, Kwesta na włocławskim cmentarzu [online], Polskie Radio PiK, 30 października 2014 [dostęp 2018-01-06].
- ↑ Ł.D., Młodzież szkolna porządkuje groby zasłużonych włocławian [online], ddwloclawek.pl, 30 października 2018 [dostęp 2018-01-06].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Utwory Kazimierza Łady w bibliotece Polona