Klasztor Świętego Biszwiego
30°19′09″N 30°21′36″E/30,319200 30,360100
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Obiekty sakralne | |
| kościół |
Świętego Paisjusza (IX w) |
| kościół |
Świętego Benjamina |
| kościół | |
| kościół | |
| kościół |
św. Iskhuruma (Abaskirona) |
| Data budowy |
340 |
Położenie na mapie Egiptu  | |
| 30°19′09″N 30°21′36″E/30,319200 30,360100
| |
| Strona internetowa | |
Klasztor Świętego Biszwiego[1][2], klasztor Świętego Paisjusza[1](arab. دير الأنبا بيشوي, Dajr Anba Biszwi, Dayr Anbā Bishwī[1]) – koptyjski klasztor[3], położony w Wadi an-Natrun (starożytne Skete) w północnym Egipcie (około 90 km od Kairu). Założony został w 340 roku przez Paisjusza Wielkiego (Biszwi to arabska forma tego imienia[2]), ucznia Makarego Wielkiego Egipskiego, eremity uważanego za jednego z ojców egipskiego monastycyzmu chrześcijańskiego, uznanego później za świętego katolickiego i prawosławnego[4][3]. Klasztor funkcjonuje od IV wieku aż po czasy współczesne[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza osada mnichów w Wadi al-Natrun została założona przed 340 rokiem. Była to osada założona w rejonie obecnego klasztoru Rzymian – kościół otoczony rozsianymi na pustyni celami mnichów[6][7]. W 340 roku do ówczesnego Skete przybył Paisjusz, który chciał w tym miejscu prowadzić życie ascetyczne i stał się duchowym ojcem części mnichów, którzy zgromadzili się wokół niego. Według publikacji wydanej przez wspólnotę z klasztorną z Wadi al-Natrun, po najeździe Berberów w 407 roku Paisjusz opuścił klasztor w Wadi an-Natrun i schronił się w Antinoopolis, w którym zmarł. Ciało zmarłego zostało przewiezione do macierzystego eremu w XI wieku i jest złożone w klasztornym kościele Świętego Paisjusza[5].
Przed końcem IV wieku w tym rejonie istniały już cztery wspólnoty chrześcijańskie – zgromadzona w eremie funkcjonującym w rejonie obecnego klasztoru św. Biszwiego (Paisjusza), klasztoru Rzymian, eremu św. Makarego, oraz św. Jana Kolobosa[8]. Po śmierci Makarego w 390 roku, nadal rosła liczba mnichów i przybywało nowych eremów. Klasztor Paisjusza był jednym z 50 eremów zbudowanych w tym rejonie[3].
Monastery w Skete przeżyły szereg zbrojnych najazdów – w 408, 434 i w 444 roku[9]. Podczas ostatniego z wymienionych napadów, pustynni, berberyjscy zbójcy zamordowali 49 eremitów żyjących w zlokalizowanym nieopodal klasztorze Świętego Makarego. Ich męczeńską śmierć upamiętnia, zachowany do czasów współczesnych, kościół Czterdziestu Dziewięciu Męczenników w tamtym klasztorze[3][10]. Swoje miecze napastnicy obmyli w studni na terenie obecnego klasztoru św. Biszwiego. Studnia zachowała się do czasów współczesnych i jest nazywana „studnią męczenników”[5][10]. W V wieku cesarz Zenon Izauryjczyk ufundował klasztorną fortyfikację obronną, która w następnych wiekach dawała schronienie podczas najazdów Berberów. Brama klasztorna wraz z towarzyszącym jej trzykondygnacyjnym donżonem jest najbardziej kompletną i najlepiej zachowaną bramą w klasztorach Wadi an-Natrun[5]. W IX wieku klasztor został otoczony murami, w obrębie których znalazł się teren klasztorny o powierzchni 3 akrów (ok. 1,2 ha)[10].
Klasztor Świętego Biszwiego jest jednym z czterech klasztorów starożytnego Skete, które przetrwały do czasów współczesnych[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
W obrębie murów klasztoru znajduje się pięć kościołów[3]:
- kościół Świętego Paisjusza – z IX w., używany tylko latem, (największy kościół w obrębie klasztorów Wadi an-Natrun[10]),
- kościół Świętego Beniamina,
- kościół Archanioła Michała (w klasztornym donżonie – ozdobiony ikonami z XVIII wieku),
- kościół Najświętszej Marii Panny (używany w okresie zimowym),
- kościół św. Iskhuruma (Abaskirona).
Klasztorny donżon z V wieku ma trzy kondygnacje. Na parterze zlokalizowany jest młyn zbożowy, tłocznia oliwy oraz studnia. Na drugiej kondygnacji znajduje się wejście, które skomunikowane jest z klasztorem za pomocą drewnianego, zwodzonego mostku, oraz kościół Najświętszej Marii Panny. Na najwyższym piętrze znajduje się kościół św. Archanioła Michała. W zachodniej części klasztoru znajduje się cmentarz, na którym pochowano także patriarchę Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego Szenudę III[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Nazewnictwo Geograficzne Świata – Zeszyt 2 (Bliski Wschód). Warszawa: Instytut Geodezji i Kartografii, 2004, s. 58. ISBN 978-83-254-0825-1.
- ↑ a b Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Nazewnictwo Geograficzne Świata – Uchwała Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej nr 9/2016 z dn. 23 listopada 2016 r. dotycząca zmian w polskich nazwach budowli świata. Warszawa: Instytut Geodezji i Kartografii, 2016, s. 1.
- ↑ a b c d e f UNESCO: The monasteries of the Arab Desert and Wadi Natrun. UNESCO World Heritage Centre 1992-2017. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).
- ↑ stmacariusmonastery.org: The Monastery of St. Macarius at Scetis (Wadi Natrun). Monastery of St Macarius the Great at Scetis. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).
- ↑ a b c d Youssria Sawris, Fawzy Estafanous, br. Bertie, Rafik Gabriel: Saint Bishoy Monastery. Wadi al-Natrun: The St. Mark Foundation, 2008, s. 1.
- ↑ Hugh G. Evelyn White: The Monasteries of the Wadi‘N Natrun Part 2: The History of the Monasteries of Nitria and of Scetis. Nowy Jork: 1932, s. xxiii. ISBN 0-405-02244-1.
- ↑ St.Mark Foundation: Wadie El Natrun Symposium | El Baramous Monastery. stmarkfoundation.com. [dostęp 2017-06-21]. (ang.).
- ↑ H. G. Evelyn White. The Egyptian Expedition 1916-1919: IV. The Monasteries of the Wadi Natrun. „The Metropolitan Museum of Art Bulletin”. 15 (7), s. 34-39, 1920. The Metropolitan Museum of Art. (ang.).
- ↑ Hugh G. Evelyn White: The Monasteries of the Wadi ‘N Natrun Part 1: New Coptic Texts from the Monastery of Saint Macarius. Nowy Jork: 1926, s. xxiii. ISBN 0-405-02242-5.
- ↑ a b c d e red.: تاريخ الدير (Historia klasztoru). Klasztor Świętego Biszwiego. [dostęp 2017-06-24]. (arab.).