Kość epokcypitalna

Kość epokcypitalna^[1] (ang. Epoccipital) – charakterystyczna kość wyścielająca kryzę dinozaurów z rodziny ceratopsów. Jej nazwa jest myląca, gdyż kość nie wiąże się z kością potyliczną (lat. os occipitale, ang. occipital bone)^[2]. Początkowo były oddzielnymi kośćmi, które zrastały się podczas wzrostu zwierzęcia z kośćmi łuskowymi bądź ciemieniowymi, tworzącymi podstawę kryzy. Kości te pełniły rolę bardziej zdobniczą niż funkcjonalną, mogły pomagać w odróżnianiu osobników poszczególnych gatunków. Kości epokcypitalne występowały prawdopodobnie u wszystkich znanych Ceratopsidae z możliwym wyjątkiem w postaci zuniceratopsa^[3]. Wydają się szeroko zróżnicowane pomiędzy centrozaurynami o krótkiej kryzie i chasmozaurynami o kryzach długich. U Centrosaurinae były eliptyczne o ograniczonej podstawie. U Ceratopsinae natomiast były trójkątne o szerokiej podstawie. Prócz tego u różnych gatunków występowały różnice w kształcie i ilości tychże struktur. Szczególnie u centrozaurów, jak centrozaur, styrakozaur czy pachyrinozaur, kości te były długie, przyjmowały kształt szpikulców i haków^[4]. Dobrze znanym przykładem jest szorstki, piłokształtny skraj szerokich, trójkątnych kości epokcypitalnych kryzy triceratopsa.

Angielski termin epoccipital ukuł sławny paleontolog Othniel Charles Marsh w 1889^[5]^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ David Lambert: Księga dinozaurów. 1996, s. 162, 167.
↑ ^a ^b Peter Dodson: The Horned Dinosaurs. Princeton University Press, Princeton, New Jersey, 1996, s. 49, 63. ISBN 0-691-02882-6. (ang.).
↑ Marginocephalia. W: Peter J. Makovicky: The Complete Dinosaur. Wyd. 2. Indiana University Press, 2012, s. 540. ISBN 978-0-253-35701-4. (ang.).
↑ Ceratopsidae. W: Peter Dodson, Forster, Catherine. A; and Sampson, Scott D.: The Dinosauria. Wyd. 2. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 494–513. ISBN 0-520-24209-2. (ang.).
↑ Othniel C. Marsh. The skull of the gigantic Ceratopsidae. „American Journal of Science, 3rd Series”. 38, s. 501–506, 1889. (ang.).

[L-1] David Lambert: Księga dinozaurów. 1996, s. 162, 167.

[PD96-2] Peter Dodson: The Horned Dinosaurs. Princeton University Press, Princeton, New Jersey, 1996, s. 49, 63. ISBN 0-691-02882-6. (ang.).

[Makovicky-3] Marginocephalia. W: Peter J. Makovicky: The Complete Dinosaur. Wyd. 2. Indiana University Press, 2012, s. 540. ISBN 978-0-253-35701-4. (ang.).

[DFS04-4] Ceratopsidae. W: Peter Dodson, Forster, Catherine. A; and Sampson, Scott D.: The Dinosauria. Wyd. 2. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 494–513. ISBN 0-520-24209-2. (ang.).

[marsh1889-5] Othniel C. Marsh. The skull of the gigantic Ceratopsidae. „American Journal of Science, 3rd Series”. 38, s. 501–506, 1889. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja