Kościół św. Barbary w Łuszczowie Pierwszym
 |
Ten artykuł od 2021-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji: usunąć informacje sprzeczne z zasadą weryfikowalności (pochodzące z kroniki parafialnej). |
 A/638 z 26.10.1972
| |||||||||||||||
 Widok na kościół od strony zachodniej | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Łuszczów Pierwszy | ||||||||||||||
| Adres |
Łuszczów Pierwszy 32 | ||||||||||||||
| Wyznanie |
katolickie | ||||||||||||||
| Kościół |
rzymskokatolicki | ||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||
| Relikwie |
św. Barbary, św. Faustyny Kowalskiej, św. Jana Pawła II | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Wólka  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | |||||||||||||||
 51°18′09,0959″N 22°43′39,8412″E/51,302527 22,727734
| |||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||
Kościół św. Barbary w Łuszczowie Pierwszym – rzymskokatolicki kościół umiejscowiony w Łuszczowie Pierwszym[1][2], w gminie Wólka, w województwie lubelskim. Należy do archidiecezji lubelskiej i dekanatu Lublin-Podmiejski. Jest jedną z dwóch świątyń znajdujących się w parafii św. Barbary. Został wzniesiony w stylu barokowym. Patronką świątyni jest św. Barbara.
Historia[edytuj | edytuj kod]
XVI–XVII wiek[edytuj | edytuj kod]
Miejsce kultu w Łuszczowie istniało już od 1481[3]. Wierni wypraszali liczne łaski i składali wota dziękczynne pod dębem, na którym początkowo znajdował się wizerunek świętej. Wota przywłaszczał sobie dziedzic wsi, Maciej Łuszczewski. Ówczesny proboszcz parafii w Bystrzycy, ks. Jan Kijański, pozwał dziedzica. 7 grudnia 1481 r. miała zostać zawarta ugoda, w ramach której Łuszczewski przekaże wota Kijańskiemu, i udostępni mu łan pola, na którym powstanie kaplica. Tak też się stało, powstała najpierw drewniana kaplica. Powstały też domy dla kościelnego i księdza. Przez cały wiek XVI kaplica działała sprawnie. Na początku wieku XVII z powodu licznych wylewów rzeki Bystrzyca, kontakt między kaplicą a parafią był znacznie utrudniony. Toteż na wniosek Piotra Czernego, ówczesnego dziedzica wsi Łuszczów oraz kolatora z Kijan, Sąd Kościelny w Krakowie oddzielił kaplice z parafii w Bystrzycy i przydzielił ją do parafii w Kijanach. Bystrzycki pleban miał w ramach rekompensaty otrzymywać co roku pewną wpłatę pieniędzy oraz otrzymywał dziesięcinę od dóbr ze wsi Rokitno oraz Wólka Rokicka[potrzebny przypis].
Okres przynależności do parafii Kijany[edytuj | edytuj kod]
Stara kapliczka była w coraz to gorszym stanie, dlatego na wniosek dziedzica Łuszczowa, Józefa Potockiego, miejsce drewnianego budynku zastąpił nowy, murowany. Prace budowlane trwały od 1724 do 1741[4]. 25 czerwca 1742 r. kościół został erygowany[5], dzięki działaniom Seweryna Rzewuskiego[6]. W 1743 założono w Łuszczowie bractwo św. Barbary[5][7]. Z woli biskupa krakowskiego, kardynała Jana Aleksandra Lipskiego, przy nowo powołanym kościele powstała prebenda. W drugą niedzielę po Wielkanocy 1745 biskup Michał Ignacy Kunicki konsekrował kościół pw. św. Barbary jako kościół filialny dla parafii w Kijanach[7][5]. Dwa lata później, papież Benedykt XIV nadał kościołowi aż cztery odpusty – ku czci św. Barbary 4 grudnia, na pamiątkę konsekracji kościoła w co drugą niedzielę po Wielkanocy (obchodzone do dziś), oraz na dni Rozesłania Świętych Apostołów i ku czci św. Stanisława Kostki (dziś już nie obchodzone). W wieku XVIII znacznie zwiększyło się uposażenie budynku[3]. Z 1745 pochodzi najstarsza zachowana część świątyni, kapliczka znajdująca się od strony ulicy. Z tego okresu pochodzą trzy barokowe ołtarze – główny, poświęcony św. Barbarze, boczny poświęcony św. Stanisławowi Kostce i boczny poświęcony Matce Bożej Śnieżnej[7]. W 1842 dobudowano kruchtę dla kościoła. W 1864 proboszcz ks. Marcin Padziński otrzymał księgi metrykalne, dzięki czemu w Łuszczowie zaczęła istnieć samodzielna jednostka duszpasterska. Istniała jednak tylko przez dwa lata. Wznowiła funkcjonowanie dopiero w 1899[3].
Dzieje najnowsze[edytuj | edytuj kod]
Od 1762 r. przy kościele postawiono drewnianą dzwonnicę. W 1765 zakupiono posrebrzane tabernakulum, w 1791 wzmocniono fundamenty. W 1799 w Łuszczowie sporządzono mapę geometryczną, z której wynika, że do prebendy należało 141 morgów ziemi. Następne 50 lat to ciężki okres dla świątyni. Powoli pobadała w ruinę. Inwentarz z 1847 roku ukazał fatalny stan kościoła – kruchta oddzielająca się od budynku, dach w złym, dzwonnica niebezpiecznie chyliła się ku ziemi, wnętrze kościoła było pełne zgnilizny. Następne lata to okres gruntownych zmian i renowacji. W 1859 założono cmentarz, rok później odnowiono organy, w 1864 postawiono nową dzwonnicę z trzema dzwonami – Barbarą, Teresą oraz Stanisławem. Rozwój kościoła zahamowała tragedia z 1887. Ówczesny proboszcz, ks. Jacek Jakubowski, powiesił się na drzwiach zakrystii. Wejście zostało przeniesione. W 1899 dzięki staraniom parafii Kijany przeprowadzono remont kapitalny. Między 1912 a 1915 w Łuszczowie wybuchł pożar. Zniszczył on plebanię i budynki parafialne, nie niszcząc kościoła. W 1980 wzniesiono ołtarz polowy nieopodal świątyni, gruntownie odnowiony w 2019. 13 listopada 2016 do kościoła wprowadzono relikwie św. Faustyny Kowalskiej[8].
Wyposażenie kościoła[edytuj | edytuj kod]
- Jeden z najstarszych wizerunków św. Barbary w Polsce, datowany na XIII wiek.
- Obraz św. Józefa autorstwa Stefana Witolda Matejki, bratanka Jana Alojzego.
- Olejny portret św. Kazimierza, nieznanego autora.
- Barokowy wizerunek św. Stanisława Kostki, nieznanego autora
- Wizerunek Maryi z Dzieciątkiem, wcześniej mającym należeć do nieistniejącego już lubelskiego kościoła farnego.
- Pozłacany krzyż procesyjny z XVIII wieku.
- Nieokreślone dokładnie wiekowo organy strzałkowe.
- Ponad stuletni zegar wahadłowy.
- Zbiór chorągwi i sztandarów, najstarsza pochodząca z początku XX wieku.
- Relikwiarz z relikwiami III stopnia św. Barbary.
- Relikwiarz z relikwiami III stopnia św. Faustyny Kowalskiej.
- Relikwiarz z relikwiami I stopnia św. Jana Pawła II.
Legenda[edytuj | edytuj kod]
Wśród parafian popularna jest legenda, głosząca jakoby sama św. Barbara wybrała sobie Łuszczów jako miejsce swojego kultu. Pod koniec XV wieku, wizerunek świętej był transportowany do Kijan, ale konie stanęły w Łuszczowie. Nikt ani nic nie było w stanie zmusić ich do ruchu. Potraktowano to jako znak. Bogobojni mieszkańcy wsi zawiesili wizerunek na dużym dębie, gdzie później powstała kaplica, a z czasem – kościół[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kontakt – Parafia rzymskokatolicka pw. Św. Barbary w Łuszczowie [online] [dostęp 2021-05-21] (pol.).
- ↑ Elżbieta Rola, Gmina Wólka – Rys historyczny, 2002.
- ↑ a b c Parafia – Archidiecezja Lubelska [online] [dostęp 2021-11-19] (pol.).
- ↑ Rolska 2019 ↓, s. 91.
- ↑ a b c d Maria Radek, Kult św. Barbary w Łuszczowie [online], niedziela.pl, 2010 [dostęp 2021-11-19] (pol.).
- ↑ Rolska 2019 ↓, s. 91-92.
- ↑ a b c Rolska 2019 ↓, s. 92.
- ↑ Wprowadzenie relikwii św. Siostry Faustyny w Łuszczowie | Miłosierdzie - św. Faustyna - Dzienniczek - Koronka - obraz Jezu, ufam Tobie - Sanktuarium - online [online] [dostęp 2021-11-19] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Elżbieta Rola, Gmina Wólka. Rys Historyczny, Lublin: Polihymia, 2002.
- Irena Rolska, Fundacje sakralne wojewody wołyńskiego Seweryna Józefa Rzewuskiego (po 1694–1755), „Artifex Novus”, 3, 2019, s. 76-95.
- Janusz Stępniak, Historia Parafii św. Barbary, "Gazetka Parafialna. Parafia pw. św. Barbary", nr 1, grudzień 2006.
- Kronika parafialna parafii św. Barbary w Łuszczowie [w posiadaniu proboszcza]
- Siedziba gminy: Jakubowice Murowane
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Części wsi |
|
| Inne |
