Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie
301/Wlkp/A z dnia 10.08.1987[1]
kościół parafialny
Ilustracja
widok ogólny
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Jutrosin

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Elżbiety w Jutrosinie

Wezwanie

św. Elżbiety

Położenie na mapie Jutrosina
Mapa konturowa Jutrosina, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie”
Położenie na mapie powiatu rawickiego
Mapa konturowa powiatu rawickiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie”
Położenie na mapie gminy Jutrosin
Mapa konturowa gminy Jutrosin, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Jutrosinie”
Ziemia51°39′11″N 17°10′16″E/51,653056 17,171111
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Świętej Elżbiety w Jutrosinie – rzymskokatolicki kościół parafialny w Jutrosinie. Należy do dekanatu jutrosińskiego. Mieści się przy ulicy Kościuszki.

Historia i architektura[edytuj | edytuj kod]

Świątynia została wybudowana w stylu neoromańskim według projektu Tomasza Pajzderskiego w latach 1900–1902[a] (budowniczym był Nikodem Pospieszalski ze Środy Wielkopolskiej), konsekrowana w 1908. Obiekt wzorowany na katedrze w Spirze. Fundatorem i kolatorem świątyni był książę Zdzisław Czartoryski ze Starego Sielca, który na początku XX wieku był znanym wielkopolskim działaczem politycznym oraz wielkim entuzjastą i kolekcjonerem dzieł artystycznych. Dlatego w świątyni znajduje się wiele cennych i wartościowych dzieł wykonanych przez znanych polskich artystów z początku ubiegłego stulecia. Wezwanie upamiętnia matkę fundatora - Elżbietę z Działyńskich Czartoryską. Pergaminowy akt erekcyjny sporządził Jan Mycielski[2].

Kościół to orientowana, trójnawowa bazylika z transeptem. Zamknięty jest absydą oflankowaną wieżami. Dzwonnica ma 45 metrów wysokości[2].

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Malarstwo[edytuj | edytuj kod]

Wewnętrzne ściany budowli posiadają polichromię namalowaną w latach 1906–1908 przez Antoniego Procajłowicza[3]. Wnętrze utrzymane w kolorach ciemnej ultramaryny, zieleni, fioletu i złota, sklepienia są ozdobione wizerunkami gwiazd na niebie[4]. Witraże w prezbiterium (siedem sztuk, m.in. Agnus Dei, Cud św. Elżbiety i Kościół) zaprojektował Józef Mehoffer[3]. Nad bocznym wejściem, w południowym ramieniu transeptu obraz Święty Izydor Oracz autorstwa bądź Juliana Fałata[3][5], bądź Michała Gorstkin-Wywiórskiego. W tym dziele artysta sportretował miejscowego chłopa – Pawlaka (jako św. Izydora) i umieścił panoramę Jutrosina. W północnym ramieniu transeptu obraz Męczeństwo św. Wojciecha autorstwa Zdzisława Pabisiaka (1972)[5][2]. Zdzisław Pabisiak odnowił również w latach 1970–1972 polichromię[5].

Rzeźba[edytuj | edytuj kod]

Ołtarz główny wykonany z piaskowca. W pobliżu epitafium fundatora świątyni – ks. Zdzisława Czartoryskiego[5]. Wykonał je w Rzymie w 1912 Antoni Madeyski (marmur karraryjski)[5]. Ołtarze boczne ufundował Aleksander Zalejski[2].

Dzwony i organy[edytuj | edytuj kod]

Jeden z dzwonów miał imię Sancta Tita, na pamiątkę dziadka fundatora - Tytusa Działyńskiego. W 1917 dzwony zarekwirowano na potrzeby wojenne, a w 1927 ufundowano dwa nowe z bialskiej firmy Karol Schwabe (przy współudziale finansowym księcia Olgierda Czartoryskiego). Wszystkie zabrali Niemcy w 1941. Obecny pochodzi prawdopodobnie z kościoła poewangelickiego[2].

Organy pochodzą z 1921 z firmy Spiegel z Rychtalu (22 głosy)[2].

Tablice[edytuj | edytuj kod]

W kruchcie umieszczono tablicę upamiętniającą 100-lecie konsekracji świątyni (2008). Zawiera cytat z Psalmu 100: Wstępujcie w Jego bramy z dziękczynieniem. Na zewnątrz stoi krzyż z tablicą upamiętniającą Misje Jubileuszowe, które odbyły się w dniach 8-16 listopada 2008 (księża Filipini ze Świętej Góry pod Gostyniem)[6].

Galeria (wnętrza)[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Na jutrosińskim kościele wzorowane były kościół św. Szymona i św. Heleny w Mińsku oraz kościół Matki Boskiej Szkaplerznej w Lubrańcu z 1906, zaprojektowane przez tego samego architekta[2].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zgodziński 1981 i Łęcki 1996 podają 1902-1905

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 199. [dostęp 2014-10-04].
  2. ↑ a b c d e f g Historia kościoła in situ (kruchta)
  3. ↑ a b c Bogdan Zgodziński: Województwo leszczyńskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981, s. 76.
  4. ↑ O gminie. Miasto i Gmina Jutrosin. [dostęp 2012-11-16]. (pol.).
  5. ↑ a b c d e Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 407. ISBN 83-7079-589-7.
  6. ↑ napisy na tablicach in situ
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Elżbiety_w_Jutrosinie&oldid=72760286”