Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie
446/62 z 23 marca 1962 | |||||||||||||||
kościół parafialny | |||||||||||||||
Widok ogólny | |||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||
Adres |
Sokołów 15, 09-500 Gostynin | ||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy wiejskiej Gostynin | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu gostynińskiego | |||||||||||||||
52°23′03,2341″N 19°20′35,2410″E/52,384232 19,343122 |
Kościół św. Stanisława Biskupa i św. Anny w Sokołowie – rzymskokatolicki kościół parafialny zlokalizowany we wsi Sokołów w województwie mazowieckim (powiat gostyniński), przy drodze wojewódzkiej nr 581 z Łaniąt do Gostynina. Funkcjonuje przy nim parafia św. Anny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Parafię we wsi erygował w 1405 biskup Jakub z Korzkwi. Świątynię ufundował właściciel wsi, Stanisław Grad. Około 1535 wzniesiono nowy kościół modrzewiowy (konsekrowany w 1540[1]). Fundatorem był tym razem F. Szreński. Konsekrował go biskup Andrzej Krzycki. Obecna świątynia pochodzi z XVIII wieku i została wybudowana ze staroużytecznego drewna pochodzącego z poprzedniej budowli[2].
Poważne remonty przeprowadzono w latach 1843, 1930[2] i 1970-1978[3], natomiast działania odnawiające w latach 1879, 1902, 1939 i 1962[2].
Podczas okupacji niemieckiej świątynia była nieczynna. Niemcy 26 sierpnia 1940 aresztowali księdza Józefa Szczepkowskiego, który został przez nich zamordowany w KL Dachau[3].
W latach 1970-1978, podczas odnowy obiektu, ściany ponownie oszalowano, dachy pokryto nową blachą, powiększono zakrystię, dobudowano pomieszczenie katechetyczne i dodano podmurówkę kamienną. Została wówczas wzniesiona nowa plebania i dzwonnica[3].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Orientowany kościół na planie prostokąta zbudowano w konstrukcji wieńcowej na podmurówce kamiennej i oszalowano pionowymi deskami. Ma zakrystię i boczne aneksy. Prezbiterium jest niewyodrębnione, zakończone trójbocznie, oddzielone niskim stopniem od korpusu nawowego. Świątynia jest trójnawowa, a nawy oddzielają czworoboczne słupy z mieczami. Przy wejściu wydzielona jest kruchta, a nad nią znajduje się chór mieszczący organy z XIX wieku. Nad nawą główną istnieje strop z pozornym sklepieniem. Posadzka wykonana jest z desek[2].
Elewacja fontowa, obita deseczkami, zwieńczona jest barokowym szczytem ze spływami bez wolut. Nad drzwiami wejściowymi znajduje się okno z półkolistym łukiem. Dach jest dwuspadowy, kryty blachą, a zakrystia i aneksy – dachami pulpitowymi. W środkowej części kalenicy posadowiona jest ażurowa sygnaturka z małym dzwonem[2].
Kubatura budynku wynosi 3200 m³, a jego powierzchnia użytkowa – 320 m²[1].
Obiekt należy do wyodrębnionej przez Ryszarda Brykowskiego niedużej grupy drewnianych kościołów średniowiecznych z tzw. płytkim transeptem kaplicowym[4].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
We wnętrzu znajduje się pięć (lub sześć[3]) ołtarzy[1] pochodzące z XVII i XVIII wieku (główny z połowy XVII wieku, pozostałe eklektyczne). Obrazy ukazują postaci świętych i wydarzeń biblijnych (Zwiastowanie, Opłakiwanie pod Krzyżem)[2].
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Przy kościele stoi drewniana dzwonnica (z lat 70. XX wieku[3]), której konstrukcja nośna wykonana jest z metalowych kątowników, oszalowana deskami pionowymi. Kryta jest dwuspadowym dachem z blachy. Wewnątrz wiszą trzy dzwony[2].
Pozostałością dawnego cmentarza przykościelnego jest zespół trzech nagrobków: Jana Nepomucena Bardzińskiego (1852), Anny z Mniszewskich Bardzińskiej (1858) i Zygmunta Bardzińskiego (1884) dwa pierwsze pisakowcowe, a ostatni z białego marmuru[2].
Po przeciwnej stronie kościoła stoi budynek dawnej organistówki. W lipcu 1967 rozebrano starą plebanię, która miała formę dworku z naczółkami[2].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok od prezbiterium
-
Zespół nagrobków
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Z. Mielniewicz , karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, 1959, s. 1-2 .
- ↑ a b c d e f g h i E. Wraga-Szymańczyk , karta zabytku, [w:] Zabytek.pl, Biuro Dokumentacji Zabytków w Płocku, październik 1985, s. 2, 3, 5 .
- ↑ a b c d e Diecezja Płocka, Sokołów, Parafia pw. św. Anny [online], Diecezja Płocka [dostęp 2024-03-08] (pol.).
- ↑ Maciej Warchoł , Z „modrzewiowych” najdostojniejszy. Janisławice i drewniane kościoły Mazowsza z XVI wieku, [w:] Michał Wardzyński (red.), Poza Warszawą. Tom III. Architektura i budownictwo Mazowsza XII-XVIII wieku, 2020, s. 119 .