Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Bengħajsie (Birżebbuġa)
 1706 NICPMI (2013-09-27)
| |||||||||||||||||||||
| kościół | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
Misraħ P.P. Saydon / Triq L-Immakulata Kunċizzjoni | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||||||
 35°48′46,8″N 14°31′28,0″E/35,813000 14,524444
| |||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (malt. Il-knisja tal-Immakulata Kunċizzjoni, ang. Church of the Immaculate Conception of Our Lady) – rzymskokatolicki kościół leżący w miejscowości Bengħajsa w granicach Birżebbuġy na Malcie. Znajduje się na Misraħ Pietru Pawl Saydon[1] przy Triq L-Immakulata Kunċizzjoni[2]. Świątynia wchodzi w skład parafii w Birżebbuġy[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budowę pierwszego niewielkiego kościółka w tym miejscu rozpoczęto w 1822, jego fundatorem był ks. Giacomo (Ġakbu) Gauċi z Żurrieq, zaś wykonawcą mistrz Frenċ Callus[4][5][6][7][8]. Po ukończeniu budowy biskup Ferdinando Mattei 22 października 1823 nadał fundatorowi ius patronatus. W 1993 spadkobiercy fundatora zrzekli się świeckiego patronatu i przekazali świątynię władzom kościelnym, które z kolei przekazały ją parafii Birżebbuġa[9].
W latach 1861–1862 budynek kościoła został przebudowany i powiększony przez ks. Ġużeppe Gauċiego, bratanka fundatora. Prace prowadzone były przez mistrza Ġużeppe Gallusa. Nowy kościół został 15 stycznia 1862 poświęcony przez arcybiskupa Gaetano Pace Forno[4][5][6][7][8][9].
16 października 1953 arcybiskup Mikiel Gonzi zezwolił na przechowywanie Najświętszego Sakramentu w kościele[9].
W latach 80. XX wieku staraniem lokalnych mieszkańców kościółek został odremontowany[8].
Jednym z długoletnich rektorów kościoła był ks. Pietru Pawl Saydon (1895–1971), tłumacz Biblii z języków oryginalnych na język maltański. Jego imieniem został nazwany plac, przy którym stoi kościół[8][9].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Nie jest znany architekt istniejącego dziś kościoła. Został zbudowany z lokalnego wapienia globigerynowego.
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Kościół ma raczej prostą fasadę. Po jego bokach znajdują się dwa pilastry w stylu toskańskim, przykryte jedynie gzymsem, a nie pełnym belkowaniem. Pośrodku na gzymsie ustawiona jest elegancka dzwonnica typu bell-cot z niewielkim krzyżem na półkolistym zwieńczeniu. Na dzwonnicy zawieszony jest dzwon firmy Taylor z 1947, z wyrytym imieniem „Concetta”. Dzwonnica ta w 1948 zastąpiła starą; fundatorem jej oraz dzwonu był Michele Schembri[1][7][8][9].
Drzwi wejściowe umieszczone są centralnie w fasadzie, oflankowane są podobnie jak ta ostatnia, dwoma pilastrami w stylu toskańskim, tutaj podtrzymującymi belkowanie, na którym znajduje się podzielony trójkątny fronton; tuż nad nim umieszczone jest prostokątne okno w rzeźbionej ramie. W świetle okna żelazna krata z monogramem maryjnym. Okno to jest jedynym naturalnym źródłem światła w kościele. Po obu stronach drzwi dwa niskie okna, które w dawnych czasach umożliwiały wiernym nawiedzanie kościoła nawet wtedy, gdy był on zamknięty. Przed świątynią mały plac (zuntier) z balustradą[9].
Wnętrze kościoła[edytuj | edytuj kod]
Kościół wewnątrz ma kształt prostokąta ze sklepieniem beczkowym[1] wspartym na pięciu łukach wznoszących się z wysokiego gzymsu na ścianach bocznych[8][9], podpartego pilastrami w miejscu styku z łukami. Przy ścianie naprzeciw wejścia znajduje się jeden kamienny ołtarz[6][7][8][9], na którym obraz tytularny nieznanego autora[8]. Otacza go reredos wykonany z dwóch pilastrów w stylu toskańskim, które wspierają belkowanie z podzielonym trójkątnym frontonem, pośrodku którego umieszczone jest owalne okno. Po bokach ołtarza dwoje drzwi prowadzących do małej zakrystii. Nad nimi wiszą dwa obrazy: Matka Boska Bolesna oraz św. Józef. Na bocznych ścianach stacje Via Sagra[9].
Świątynia dziś[edytuj | edytuj kod]
Kościół ma swojego rektora, a mieszkający w pobliżu rolnicy zajmują się utrzymaniem świątyni[9].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
Od 27 września 2013 kościół jest umieszczony w National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 1706[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Chapel of the Immaculate Conception. NICPMI, 2013-09-27. [dostęp 2023-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-30)]. (ang.).
- ↑ Kuncizzjoni Immakulata / Immaculate Conception of Our Lady. Quddies. [dostęp 2023-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-23)]. (ang.).
- ↑ Parroċċa ta’ Birżebbuġa. L-Arċidjoċesi ta’ Malta. [dostęp 2023-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-02)]. (malt.).
- ↑ a b Birzebbugia - Church of the Immaculate Conception. W: Alfie Guillaumier: Malta’s Towns and Villages. USA: Terry Asphar (tłumacz), 2003, s. 49. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b Kappella tal-Kunċizzjoni f’Bengħisa. L-Arċidjoċesi ta’ Malta. [dostęp 2023-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (malt.).
- ↑ a b c Binghisa. CXV. Chiesa della Concezione di M.V.. W: Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 397.
- ↑ a b c d The Immaculate Conception – Bengħisa. W: Mikiel Spiteri (Kilin): A Hundred Wayside Chapels of Malta & Gozo. Valletta: Midsea Books Ltd, 2000, s. 185–186. ISBN 99909-93-06-8. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Kappelli f’Birżebbuġa. Festa San Pietru fil-Ktajjen, Birżebbuġa / Il-kappella tal-Kunċizzjoni. Parish of St. Peter in Chains, Birżebbuġa, Malta, 1988. [dostęp 2023-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-09)]. (malt.).
- ↑ a b c d e f g h i j Michael Balzia: Il-knisja tal-Kunċizzjoni ~ Bengħisa, l/o Birżebbuġa ~. Kappelli Maltin. [dostęp 2023-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)]. (malt.).